Trong quá trình đấu tranh vì dân chủ và nhân quyền cho Việt Nam, Luật sư Lê Quốc Quân đã có ba lần bị CSVN bắt giữ một cách phi lý.
Lần bị bắt thứ nhất xảy ra vào ngày 8 tháng 3 năm 2007, khi anh và gia đình từ Hoa Kỳ trở về sau chuyến nghiên cứu về dân chủ, do tổ chức National Endownment for Democracy của Bộ ngoại giao Hoa Kỳ tài trợ. CSVN đã bắt giữ Luật sư Lê Quốc Quân ba tháng và phải trả tự do cho anh trước những áp lực quốc tế rất mạnh mẽ như từ ứng cử viên Tổng thống Hoa Kỳ John McCain và bà Bộ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ Madeline Albright vào lúc đó.
Lần bị bắt thứ hai xảy ra vào ngày 10 tháng 4 năm 2011 khi anh cùng với Bác sĩ Phạm Hồng Sơn đến tham dự phiên xử án Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ. Cả hai người bị giữ với lý do là "phá hoại trật tự công cộng". Trước áp lực mạnh mẽ của Bộ ngoại giao Hoa Kỳ và các tổ chức nhân quyền thế giới, công an CSVN đã phải thả hai người một cách vô điều kiện sau 3 ngày giam giữ trái phép.
Lần bị bắt thứ ba xảy ra vào ngày 28 tháng 12 năm 2012 khi đang trên đường đưa con đi học, vì bị cáo buộc tội trốn thuế. Trước đó vào tháng 8/2012, Luật sư Lê Quân bị công an giả làm côn đồ tấn công nhiều lần trên đường trở về nhà vì những hoạt động chống Trung Quốc xâm phạm lãnh hải qua vụ cắt cáp Tàu Bình Minh 02. Trong tù, Luật sư Lê Quốc Quân đã tuyệt thực để phản đối việc bị bắt giam trái pháp luật.
Ngày 2 tháng 10 năm 2013, CSVN đưa Luật sư Lê Quốc Quân ra tòa kết án anh 30 tháng tù giam và y án trong phiên tòa phúc thẩm vào ngày 18 tháng 2 năm 2014.
Trong ba lần bị bắt giữ nói trên, việc Cộng sản Việt Nam đã dựng lên cái gọi là “tội trốn thuế” để cầm tù Luật sư Quân vào năm 2012 là sự kiện lố bịch nhất và ai cũng thấy rõ đây là đòn triệt hạ những người yêu nước một cách thô bỉ nhất của Hà Nội.
Chính vì sự thô bỉ này mà Phát ngôn nhân Bộ ngoại giao Hoa Kỳ Jen Psaki đã lên tiếng chỉ trích Hà Nội ngay sau khi phiên tòa kết thúc: “Việc chính quyền Việt Nam sử dụng các điều luật thuế để bỏ tù những người chỉ trích chính phủ vì họ bày tỏ quan điểm chính trị một cách ôn hòa là điều không thể chấp nhận được”.
Ngoài ra, trong cả hai phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, hàng trăm bà con từ Nghệ An, nơi sinh ra của Luật sư Quân, cùng với các nhà dân chủ và đồng bào thủ đô đã tụ họp để theo dõi và phản đối phiên tòa. Lo sợ phiên tòa có thể gặp trở ngại, CSVN đã huy động lực lượng cảnh sát cơ động ngăn chận không cho bà con đến gần, nên đã tạo ra tình trạng tắc nghẽn giao thông cả buổi sáng lúc diễn ra phiên tòa.
Ngày 27 tháng 6 năm 2015 tới đây là ngày mãn hạn 30 tháng tù giam về “tội trốn thuế” và Luật sư Quân sẽ bước từ nhà tù nhỏ sang nhà tù lớn để tiếp tục đấu tranh cho đến khi Việt Nam có tự do dân chủ thật sự.
Tuy phải chịu đựng bản án nghiệt ngã và phi lý, nhưng sự kiện CSVN áp đặt 30 tháng tù giam đối với Luật sư Lê Quốc Quân đã không chỉ khiến cho CSVN bị dư luận quốc tế lên án mạnh mẽ mà còn tạo cho cộng đồng thế giới chú ý đến các nỗ lực tranh đấu của Luật sư Quân nói riêng và của phong trào dân chủ tại Việt Nam nói chung.
Đã có hơn 25 tổ chức quốc tế lên tiếng phản đối bản án mà Hà Nội đã áp đặt lên Luật sư Lê Quốc Quân trong cả hai phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm. Những tổ chức quốc tế này như Article 19, Phóng viên không biên giới, Media Legal Denfence Initiative, Freedom House, Avocats-sans-Frotières, Lawyers for Lawyers, Lawyer’s Right Watch Canada, English PEN, PEN American Center, The National the World Movement for Democracy, Human Right Watch, Văn Bút Quốc Tế, Access, the Electronic Frontier Foundation, Index on Censorship… đã có nhiều nỗ lực hỗ trợ tiếng nói dân chủ tại Việt Nam.
Trong các lá thư lên tiếng, bà Nani Jansen thuộc tổ chức Media Legal Defence Initiative đã phát biểu: “Việt Nam đã giả điếc trước những lời kêu gọi tự do ngay lập tức cho ông Quân”.
Hai tuần sau phiên tòa sơ thẩm, 57 Nghị sĩ Quốc Hội Na Uy đã viết thư gửi ông Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu trả tự do cho Luật sư Lê Quốc Quân. Trong khi đó, giáo sư Johannes Kals, một trí thức người Đức đã cùng với 31 người bạn Đức và Việt Nam khởi xướng một lá thư gửi ông Nguyễn Tấn Dũng và lá thư này hiện đã có hơn 400 trí thức Đức và Âu Châu ký tên. (http://www.ttdq.de/node/1163)
Trong số này có những nhân vật nổi tiếng ở Âu Châu đã tham gia cuộc vận động cho Luật sư Lê Quốc Quân như bà Vera Lengsfeld, Nhà hoạt động dân quyền tại Cộng Hòa Dân Chủ Đức (DDR), Cựu thành viên Quốc hội Liên Bang Đức, từng nhận lãnh huy chương cao quý của quốc gia (Bundesverdienstkreuz); và ông Ingo Röthlingshöfer, Thị trưởng thành phố Neustadt an der Weinerstr, Bí thư đảng bộ đảng Dân Chủ Thiên Chúa Giáo Đức (CDU) thành phố Neustadt.
Tuần báo Pháp nổi tiếng “Le Nouvel Observateur” (Người Quan Sát Mới) đã công bố một hồ sơ đặc biệt giới thiệu Luật sư Lê Quốc Quân là một trong 50 nhân vật đang và sẽ làm thay đổi thế giới” trong số báo ra ngày 12/9/2013. 50 khuôn mặt mà Tuần Báo Le Nouvel Ovservateur giới thiệu đều ở khắp 5 châu và đa số là những người trẻ tuổi, hy sinh bản thân, vận động đấu tranh từ quyền làm người đến bảo vệ môi trường.
Việc chọn lựa và giới thiệu Luật sư Lê Quốc Quân như một người trẻ đang góp phần thay đổi nguyên trạng chính trị tại Việt Nam của Tuần báo Pháp nói trên, không chỉ là sự khích lệ tinh thần đối với anh Quân mà còn là niềm hãnh diện chung cho giới trẻ dấn thân đấu tranh hiện nay.
Sau cùng, một tuần sau khi Luật sư Lê Quốc Quân ra khỏi nhà tù nhỏ, ông Nguyễn Phú Trọng sẽ dẫn một phái đoàn viếng thăm Hoa Kỳ từ ngày mồng 5 đến mồng 9 tháng 7 sắp tới.
Đây là dịp rất hy hữu để Luật sư Lê Quốc Quân lên tiếng chính thức trước công luận Hoa Kỳ về tình trạng vi phạm nhân quyền (bắt giữ tùy tiện những người yêu nước) và tình trạng đối xử bất công, tồi tệ với tù nhân lương tâm ở trong tù, để không cho CSVN khỏa lấp vấn đề nhân quyền trong những cuộc mặc cả về TPP hay mua vũ khí sát thương.
Với những ghi nhận và quan tâm của thế giới về quá trình đấu tranh của Luật sư Lê Quốc Quân trong những năm tháng vừa qua, những bước chân kế tiếp của anh sau khi bước ra khỏi nhà tù nhỏ để tiếp tục dấn thân trên con đường đấu tranh chấm dứt độc tài và đem lại tự do, hạnh phúc cho dân tộc chắc chắn sẽ được đồng bào và thế giới ủng hộ.
Ngọn đuốc Lê Quốc Quân, như bao tù nhân lương tâm khác, sẽ tỏa sáng hơn sau những trù dập, đe dọa của chế độ. Bạo lực đã trở nên bất lực trước tấm lòng vì đại nghĩa của những người yêu nước.
Lý Thái Hùng
Ngày 19/6/2015
