Xuân Sơn Võ
Hôm qua, nói chuyện với một anh bạn, thuộc nhóm elite thực sự hiện nay, đề cập đến chuyện tâm thế của người Việt Nam bây giờ. Anh em đều đồng ý, một trong những điều tệ hại nhất hiện nay là tâm lí tự ti của người Việt.
Chúng ta có thể có những Edison, hay Elon Musk không? Tôi cho là có thể. Người Việt Nam khi được đặt vào một môi trường phù hợp, vẫn có thể phát triển ngang bằng người của các nước khác, cả trong khoa học, chính trị, hay các mặt xã hội. Thế nhưng tại sao người Việt lại vẫn chưa có những Edison hay Elon Musk?
Chúng ta phải đặt ngược lại câu hỏi. Nếu Elon Musk sống và làm việc trên đất nước Việt Nam hiện nay, thì ông ấy có thể có những thành công như ông ấy đã có trên đất Mỹ hay không? Chắc chắn, 1000 người thì cả 1000 đều khẳng định là không thể. Tại sao không thể? Đó chính là câu trả lời cho câu hỏi: “Tại sao người Việt vẫn chưa có những Edison hay Elon Musk”?
Nội cái chuyện, nếu bây giờ tôi đi sâu phân tích một cách trung thực tại sao, đưa ra các dẫn chứng thuyết phục… thì khả năng cao là tôi sẽ không còn được viết điều gì tiếp theo, cũng là một lí do cho câu trả lời “không thể”. Ngay cả đi tu, vô sở hữu, ăn đồ xin, ngủ nghĩa địa, tài sản chỉ có 3 y 1 bát, chẳng xâm phạm đến ai, còn không được, thì sáng chế, phát minh gì cho đặng.
Làm sao để chúng ta có thể biến cái “không thể” thành cái “có thể”? Hầu hết chúng ta đang ngồi chờ, bắt từng tín hiệu, phân tích từng câu chữ, của ông này, bà nọ. Rồi chúng ta tranh luận với nhau, ông này dám nói, dám tuyên bố… Và tất cả cùng nhau ngồi chờ, khấp khởi hi vọng, mong ước cháy bỏng… xem ông ta làm gì. Tuyệt nhiên, chờ, chứ không ai làm gì hơn cả.
Vậy thì, liệu có phải tâm lí tự ti của người Việt là điều tệ hại nhất hiện nay hay không? Hay sự hèn nhát mới là điều tệ hại nhất? Hay, sự hèn nhát là hệ quả của tâm lí tự ti? Hay ngược lại, tâm lí tự ti sinh ra từ sự hèn nhát?
