Dương Quốc Chính
Hôm trước có bạn hỏi mình về quy trình bầu bí thư, tổng bí thư. Chuyện này khá là phổ biến, vì đảng ta lãnh đạo tuyệt đối. Tuy nhiên, mình cho rằng không phải đảng viên nào cũng hiểu thế nào là dân chủ tập trung. Dân thiện lành lại càng không hiểu. Nếu hiểu rõ vấn đề này thì sẽ hiểu tại sao hội nghị TƯ 15 này nó lại gay cấn và lắm tin giả như vậy.
Nhiều người thắc mắc không rõ thế nào là DC tập trung. Thì đợt đại hội đảng các cấp chính là ví dụ kinh điển nhất về DCTT.
DC tập trung tức là dân chủ cho 1 nhóm người, đại khái là “con vật nào cũng bình đẳng, nhưng có 1 số con được bình đẳng hơn”. Nền dân chủ theo chuẩn mực phương Tây, kể cả dân chủ đại diện hay trực tiếp, là phải từ dưới lên. Tức là lãnh đạo đảng được bầu bởi các đảng viên sau quá trình tự vận động tranh cử công khai. Ứng viên của đảng sẽ được đảng đề cử cho dân bầu trực tiếp hay gián tiếp, tuỳ mỗi nước.
Còn với thể chế CS thì nhóm chóp bu của mỗi cấp uỷ sẽ tự lựa chọn lãnh đạo cho khoá sau, trong đó tiếng nói của bí thư là cao hơn cả, danh sách được cấp trên lựa chọn này sẽ được đưa ra đại hội để các đại biểu bỏ phiếu. Gọi là danh sách chứ chức bí thư hay TBT thì thường chỉ có 1 UCV duy nhất mà thôi.
Về lý thuyết thì cũng bỏ phiếu như Tây, nhưng thực tế thì rất hiếm khi lựa chọn của nhóm chóp bu bị đại hội phủ nhận.
Sự lệch pha, nếu có, thường chỉ ở các vị trí không mấy quan trọng. Thường là được cấp trên bật đèn xanh cho anh em bỏ phiếu chống!
Các đồng chí trung uỷ chính thức sẽ bầu ra các UV BCT và thành viên Ban bí thư, quy trình y chang như vậy. Tức là BCT khoá hiện tại sẽ lên danh sách các ứng viên khoá sau để cho anh em trung uỷ mới bỏ phiếu.
Kết quả cũng như vậy, gần như khớp hoàn toàn với tin đồn, chắc cũng do các đồng chí chủ đồng tung tin ra ngoài thôi chứ bố thằng KOL nào tự nhiên đoán trúng được danh sách 19 người.
Kết quả khớp có nghĩa là các trung uỷ có tính kỷ luật cao, hoàn toàn đồng thuận với lựa chọn của BCT khoá trước! Hay nói cách khác là các anh em mang tiếng đi ĐH đảng cho nó oai chứ lá phiếu hầu như không có ý nghĩa gì. Đấy là chưa kể việc kiểm phiếu cũng do lãnh đạo cấp uỷ kiểm soát.
Để kiểm soát việc vận động tranh cử lậu, toàn bộ các đại biểu đã được sắp xếp chỗ ăn ở tập trung, kể cả đoàn HN. Điều đó sẽ khiến cho các đoàn hầu như không có cơ hội giao lưu, bàn tán, vận động hành lang, tìm cơ hội lật kèo bằng lá phiếu mà trên lý thuyết là hoàn toàn có thể xảy ra.
Nhưng thực tế lật kèo là rất hiếm khi xảy ra. Ở Mỹ là do tiền lệ bất thành văn (có bang thành văn), còn ở VN mà bỏ phiếu lệch chỉ đạo là khá rủi ro, nếu bị phát hiện. Bởi có đại biểu nào dám chắc là lá phiếu của mình có bị cấp trên giám sát hay không? Do bộ phận kiểm phiếu không phải độc lập.
Khoá 11 đã có trường hợp đồng chí X đã lật được kèo khi TBT chấp nhận cho các trung uỷ bỏ phiếu về việc kỷ luật đồng chí X, trong khi BCT đã xác định là sẽ kỷ luật. Đối với đảng, đó là 1 sự suy thoái, nền dân chủ tập trung đã bị lung lay, có triệu chứng thành dân chủ đại trà kiểu TB giãy chết. TBT NPT đã phải rớt nước mắt khi nói về “1 trường hợp” mà CTN TTS gọi là “đồng chí X”! Không ai dám nói thẳng tên.
Từ kinh nghiệm đó, TBT đã siết chặt dân chủ tập trung, để chuyện lật kèo không thể xảy ra tại ĐH 12. Nhưng thực tế ĐH 12 cũng diễn ra vô cùng kịch tính đến phút cuối, vì người ta vẫn hi vọng vẫn có lật kèo khi các trung uỷ bỏ phiếu xem đồng chí X có nghỉ hay không. Cuối cùng là đồng chí X tự xin rút, để giữ kỷ luật đảng (không được BCT giới thiệu thì không được ứng cử).
Kết quả bầu cử ở ĐH đảng trên lý thuyết mới chỉ để xác định các vị trí trong đảng. Còn các chức danh trong chính quyền (các bộ...) hay các cánh tay nối dài của đảng, thì vẫn phải thông qua các cuộc bầu cử khác, như bầu Quốc hội.
Nhưng thực tế thì mâm bát cũng đã sẵn sàng rồi. Anh nào thủ tướng, bộ trưởng, thậm chỉ cả chủ tịch QH đã được xác định cơ bản bởi hội nghị TƯ 15 sắp tới. Nên kết quả ở HN TƯ 15 này thực ra còn quan trọng hơn cả ĐH đảng diễn ra sau đó.
Bầu QH sẽ là 1 màn trình diễn khổng lồ nhất khi nhân dân cả nước nô nức đi bầu cử hộ nhau để chọn lấy vị đại biểu mà mình chẳng biết là ai! Sau đó đại biểu QH bầu ra UB thường vụ QH (là 1 dạng BCT của QH) rồi mới bầu CTN, TTg, phê duyệt các bộ trưởng...
Nói tóm lại, 18 đồng chí UV BCT đứng đầu là TBT, mới được bầu, sẽ là những người nắm quyền sinh sát, vận mệnh QG, đường lối phát triển. Ở các tỉnh thì có các vị trong thường vụ tỉnh uỷ (cũng tương tự BCT cấp tỉnh) đứng đầu bởi bí thư, nắm quyền sinh sát ở tỉnh. Việc bầu bán ở các kỳ đại hội hay HĐND, QH chỉ là để cấp uỷ xem có cấp dưới nào có mầm mống suy thoái tư tưởng hay không.
Dân chủ là phải tập trung như vậy, dân chủ mà đại trà là dân chủ của bọn phản động. Chính vì thế, TBT NPT mới có câu “...trúng cử với số phiếu rất tập trung” chứ không nói là “số phiếu rất cao”! Đỉnh cao nhất của DCTT là bỏ phiếu bằng cách giơ thẻ đảng. Bố đồng chí nào dám cưỡng! Vì đó không hề là bỏ phiếu kín, đồng ý hay không là lộ ngay.
Chính vì kiểu dân chủ tập trung này mà HĐND TP HN vừa mới bầu CT UBND nhưng sau 10 ngày chính họ lại dễ dàng bỏ phiếu miễn nhiệm vị CT đó! Là do cấp ủy định hướng hết đó./.
