Phải mất 51 năm sau khi 13 thanh niên xung phong (TNXP) của C933 – N92 Thanh vận tử nạn tại đập Yên Minh (tọa lạc tại xã Thanh Vận, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn), thân nhân của họ mới được Sở Lao động – Thương binh – Xã hội (Sở LĐTBXH) tỉnh Bắc Kạn vời đến để thử ADN, nhằm xác định danh tính cho từng bộ hài cốt…
Đáng nói hơn là khi khai quật, không ngôi mộ nào trong số này có hài cốt! Lòng mộ chỉ có những túi nylon đựng… đất và đá! Thân nhân của 13 liệt sĩ này bảo rằng, đồng đội của 13 người khẳng định, khi chôn cất họ, mộ nào cũng có tên tuổi người đã khuất. Sau khi được “quy tập” về nghĩa trang liệt sĩ, mộ những người đã khuất bị mất tên, bia mộ chỉ còn dòng chữ TNXP C933 – N92 Thanh vận. Đến đợt “quy tập” thứ ba về Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Bắc Kạn, dòng chữ vừa kể cũng mất, bia mộ chỉ còn “Liệt sĩ không xác định được danh tính”… song thân nhân tiếp tục tìm đến viếng mộ, thắp hương cho đến cuối tuần vừa qua, tất cả cùng bật ngửa khi hóa ra, trong lòng những ngôi mộ ấy chỉ có đất đá!
Hình trích xuất từ website báo Thanh Niên. “Quy tập” – tìm kiếm, tổ chức cải táng, đưa hài cốt liệt sĩ về những nghĩa trang liệt sĩ – vẫn được xem như một hoạt động báo ân. Hoạt động báo ân này luôn được quảng bá rộng rãi và ngốn không ít tiền. Đó cũng là lý do khiến người ta ngạc nhiên khi trong lòng 13 ngôi mộ không những không có hài cốt mà ngay cả tiểu sành cũng… thiếu (1)!
***
Sau khi có tin: Toàn bộ hồ sơ liên quan đến 13 liệt sĩ là TNXP C933 – N92 Thanh vận đã mất sạch, Nhuan Nguyenvan bình luận: Mất thì phải “đền” vì trước giờ mất đủ thứ, mất nhiều quá rồi. Vỹ Hoàng không đồng ý vì: Bao nhiêu tiền mới đủ bù đắp những mất mát của các gia đình liệt sĩ? Trí Trịnh nhìn ý tưởng “đền” ở góc độ khác: Tiền để “đền” không phải là tiền của chúng nó mà là thuế, là mồ hôi, nước mắt của dân mình. Phải tống chúng nó vào tù (2)…
Trước sự kiện vừa kể, Lợi Phan và nhiều thân hữu cùng buột miệng than: Chúng nó ăn cả hài cốt! Thi Kim Vang Massmann nhấn mạnh sự phẫn nộ khi liệt sĩ cũng bị… “làm thịt” và “ăn” không chừa cả xương. Loc Pham nhận định: Tạo lập mộ giả vốn là một kiểu kiếm tiền và gian – giả thì đã là “chuyện thường ngày” của “cán bộ”. Vo Thi Thanh Hai cũng nghĩ như vậy, đồng thời góp thêm: Không gian manh, xảo quyệt không phải là cộng sản (3)!
Cách giải thích của ông Dương Bằng Giang (Phó Giám đốc Sở LĐTBXH Hà Giang) với phóng viên VTV (Đài Truyền hình Việt Nam) về việc trong các mộ chỉ có túi nylon đựng đất đá là do đã lâu nên có thể cốt hóa thành… đất (4) – làm nhiều người phẫn nộ. Nguyễn Phan xem đó là bằng chứng cho thấy: “Chúng” xem dân như rác nên muốn nói gì thì nói vì tin chắc, biết chắc rằng không ai dám làm gì “chúng”! Huỳnh T Thanh Nhàn, thân hữu của Loi Phan chỉ còn biết dùng hai từ “khốn nạn” để dành cho đảng!
Tương tự, trên facebook của Dương Sông Lam, sự kiện 13 mộ liệt sĩ chỉ chôn đất đá làm dậy lên những tiếng nguyền rủa vì chỉ có súc vật mới hành xử như thế. Một số người không đồng tình, theo họ, hành xử như thế còn tệ hơn cả cầm thú! Quoc Viet Hoang nhắc rằng, “ăn” cả xương liệt sĩ không phải là chuyện lạ, mới xảy ra lần đầu, ở Quảng Trị đã từng xảy ra chuyện dùng xương trâu, bò để làm giả hài cốt liệt sĩ kiếm tiền… Và dù xót xa, căm phẫn nhưng ít ai tin chuyện này sẽ được xử lý đến nơi, đến chốn (5)!
Cũng xót xa, căm phẫn, cũng nhắc mọi người nhớ đến những scandal tương tự: Tìm được vài bộ hài cốt liệt sĩ thì bốc thêm vào chục nắm đất, nâng khống số lượng để kiếm tiền vốn là “trò không mới” – song Quốc Thái Ly lưu ý một khía cạnh khác: Tội cho mấy em Đoàn viên TNCS cứ đến 27 tháng 7 là ra tảo “mộ”, hứa với những nắm đất đá sẽ quyết tâm học tập, lao động để xây dựng XHCN. Tội cho nhiều người, cứ đêm 27 tháng 7 ra “mộ” thắp đèn, đọc thơ rồi khóc rưng rức (6)…
***
Đúng là “làm thịt” cả liệt sĩ không phải là chuyện lạ, bỏ thí cả liệt sĩ lẫn thân nhân cũng không lạ, chẳng hạn đến nay, đảng ta vẫn còn chần chừ, chưa quyết định có nên chi tiền để đưa hài cốt của khoảng 2.500 người Việt tử trận khi chống trả quân xâm lược Trung Quốc ở Hà Giang vào thập niên 1980 về nhà hay không (7) – cần nhớ từ đó đến nay đã hơn ba thập niên, khoảng 2.500 liệt sĩ này vẫn chưa được an táng, hài cốt của họ vẫn đang bị phơi giữa trời!
Cũng vì vậy, có một câu hỏi cần phải nêu: Tại sao thỉnh thoảng, hoạt động “đền ơn, đáp nghĩa” lại rầm rộ như đã từng thấy nhiều lần trên toàn quốc? Rất nhiều người khẳng định, tổ chức “đền ơn, đáp nghĩa” chỉ là tạo cơ hội để “ăn” nhưng dường như đó là chuyện thứ yếu. Nếu nhìn và ngẫm kỹ, ắt sẽ thấy, “đền ơn, đáp nghĩa” chính là một cách thông qua việc đề cao công ơn anh hùng, liệt sĩ để nhắc toàn dân phải tiếp tục nhớ ơn đảng, bảo vệ đảng! Quả là chẳng đảng nào… tài tình như… đảng ta cả!
Chú thích
(1) https://thanhnien.vn/thoi-su/13-mo-liet-si-o-bac-kan-chi-chua-tui-ni-long-dung-dat-da-1155748.html
(2) https://www.facebook.com/hoang.vy.378199/posts/817600375345803
(3) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=3089315127749538&set=a.725605827453825&type=3&theater
(5) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1282233818648621&set=a.330257457179600&type=3&theater
(6) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=2898380156894362&set=a.212717055460699&type=3&theater
