Thập niên 1980, ông Nguyễn Cơ Thạch từng là vật cản của quan hệ Việt-Trung. 40 năm sau Phạm Bình Minh, con trai ông NCThạch lại cũng là vật cản quan hệ Việt-Trung? Và bởi yếu tố Trung quốc, ông Trọng phải “trảm“ Phạm Bình Minh vì không còn sự lựa chọn? Việt Hoàng Loại hết lãnh đạo có trình độ, được đào tạo ở Phương Tây? Ngày 30/12, báo VN đưa tin “Trung ương ĐCSVN trong phiên họp bất thường đồng ý cho hai Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, Vũ Đức Đam thôi Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương; ông Phạm Bình Minh thôi Ủy viên Bộ Chính trị khóa XIII và cho ý kiến về hai nhân sự để trình thay thế”. Không có thông tin chính thức nào nói về việc cả ba ông nói trên có can dự trực tiếp vào vụ án Việt Á hay là chuyến bay giải cứu hay không, nhưng với trách nhiệm của người phụ trách ngành ngoại giao và ngành văn hóa – xã hội thì người đứng đầu phải chịu trách nhiệm. Không thể có bất cứ biện minh nào cho số tiền đưa và nhận hối lộ được tố giác lên đến hàng chục tỷ đồng và hàng trăm ngàn đô la thông qua khoảng 2.000 chuyến bay “giải cứu” giữa thời người dân trong cả nước bị hoảng loạn bởi đại dịch. Thế hệ các quan chức làm công tác đối ngoại như Phạm Bình Minh, Vũ Đức Đam, Bùi Thanh Sơn là những nhà hoạt động có kinh nghiệm trên trường quốc tế. Họ rành ngoại ngữ, và đại diện ở một mức độ nhất định cho một số chuyên gia trong Bộ Ngoại giao và Văn phòng Chính phủ đứng không xa lắm, và lại càng không thờ ơ trước những thách thức mà ông Nguyễn Trung nêu ra. Hiệu ứng “bóng đè” về định hướng tư tưởng từ Trung Nam Hải khiến cả một thế hệ đó, dù là ông Phạm Bình Minh, ông Bùi Thanh Sơn hay ông Vũ Đức Đam, trên thực tế cũng chỉ làm theo cái gậy chỉ huy của Ban lãnh đạo Đảng Cộng sản VN. Chỉ làm theo mà không thoát khỏi định mệnh bị loại khỏi, bị vô hiệu hóa trong trò chơi quyền lực ngày càng phức tạp ở Ba Đình. Tương lai 2023 liệu có sáng sủa cho ngoại giao Việt Nam? Các chuyến thăm cao cấp của lãnh đạo Việt Nam sang Bắc Kinh ngay sau Đại hội 20 của Đảng CS TQ có vẻ như đặt hai đảng lên đường ray của con tàu “Cộng đồng chung vận mệnh”, của các "Sáng kiến Phát triển toàn cầu" và "Sáng kiến An ninh Toàn cầu" do Chủ tịch Tập nêu ra vừa qua. Tiến sĩ Lê Kiên Thành, trong một bài trên YouTube nói rằng có bàn tay “nước lạ” trong can thiệp vào nhân sự ngoại giao VN. Dù có tin vào suy đoán của ông Lê Kiên Thành hay không thì ý tưởng chỉ đạo như “lý tưởng tương thông, văn hóa tương đồng…” và 13 văn kiện Trung – Việt đã thỏa thuận, khiến các thao tác ngoại giao Việt Nam chỉ có thể diễn ra trong một không gian rất chật hẹp. Đặc biệt, với việc loại bỏ đội ngũ có chuyên môn cao về quan hệ quốc tế và chính sách đối ngoại, số còn lại sẽ phải hoạt động trong một không gian bị chèn ép bởi phe cứng rắn hướng nội, bị tù túng bởi ý thức hệ. Chưa kể có cả sức nặng ngàn cân của quan hệ với Trung Quốc, với nước Nga của Putin, khiến khó ai hình dung nổi tương lai sáng sủa, xứng tầm phát triển kinh tế quốc gia của ngành ngoại giao năm 2023. Trung Quốc dù “ba đầu sáu tay” nhưng nếu VN còn có những nhà hoạch định chính sách và ngoại giao mang dấu ấn của nhân dân mình, có chỗ dựa trong dư luận quần chúng thì họ sẽ vượt qua được cái bóng của ý thức hệ. Cuối cùng, nêu ra đây các ý hay sáu đặc điểm về tình hình quốc tế tới đây mà cựu Đại sứ Nguyễn Trung nhận dạng trong bài viết của ông tháng này, để thấy hướng đi không chỉ cho ngành ngoại giao VN đang ‘thất bát’ nhân sự nghê gớm năm nay, mà còn cho cả quốc gia: (1) Đó là thế giới luôn bên miệng hố chiến tranh, giữa hai tập hợp: dân chủ và độc tài – toàn trị; (2) Từ cả hai phe đều có nhiều giá trị đang bị đổ vỡ; (3) Thế giới gặp bất cập cả thể chế lẫn con người nhưng với Covid-19 và chiến tranh Ukraine thì các bất cập ấy đang trở thành các căn bệnh ác tính; Từ đó ông Nguyễn Trung cho rằng (4) Cải cách thể chế và giáo dục là yêu cầu cấp bách hiện nay cho Việt Nam, bên cạnh việc (5) Bảo vệ và phát huy các giá trị cơ bản: dân chủ, nhân quyền, pháp trị, tuân thủ luật pháp quốc tế… Và cuối cùng thì phải (6) Dân chủ hóa mới thực sự giải phóng được sức mạnh tư duy toàn dân tộc./. Bài trích đoạn  

Một quân nhân Ukraina đỡ đồng đội bị thương trong lúc đoàn quân tiếp tục di chuyển tại vùng đất đã được giải phóng ở Kharkiv, Ukraina, ngày 12/09/2022. AP - Kostiantyn Liberov Thùy Dương - RFI Bên cạnh các mối đe dọa của Trung Quốc tại Thái Bình Dương, đối với đảo Đài Loan và chiến tranh công nghệ, năm 2023 được chiến lược gia Mick Ryan dự báo là năm nhiều nguy cơ, rủi ro liên quan đến chiến tranh Ukraina, bởi tổng thống Nga Putin là một nhân tố « nguy hiểm ». Chiến lược gia Mick Ryan cảnh báo Tây phương phải chuẩn bị cho những kịch bản tồi tệ nhất : Chiến tranh sẽ kéo dài nhiều năm, trong khi các ngành công nghiệp châu Âu lại hoàn toàn chưa sẵn sàng. RFI trích dịch bài phỏng vấn tướng Úc, Mick Ryan, tác giả cuốn sách « War Transformed : The Future of Twenty-First-Century Great Power Competition and Conflict (02/2022) » về các thách thức chiến tranh trong tương lai. Bài phỏng vấn đã được tuần báo L’Express đăng ngày 24/12/2022.   Ngày 24/12, chiến tranh Ukraina bước sang tháng thứ 11. Chúng ta đang ở một bước ngoặt mới ?  Mick Ryan : Tôi nghĩ đúng hơn là cuộc chiến bước sang một giai đoạn mới, với việc Ukraina đã nắm thế chủ động từ 2 tháng nay. Họ quyết định nơi họ chiến đấu và cách chiến đấu. Nhưng để duy trì lợi thế này, Zelensky cần sự trợ giúp của phương Tây. Đó là lý do ông đã công du Hoa Kỳ hôm 21/12, chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi Nga xâm lược Ukraina, không chỉ để cảm ơn sự hậu thuẫn hàng đầu của Mỹ, mà còn bằng mọi giá duy trì sự chú ý của thế giới đối với chiến tranh Ukraina. Đảng Cộng Hòa, phe giành được đa số tại Hạ Viện Mỹ trong kỳ bầu cử giữa kỳ vừa qua, từng cảnh báo họ sẽ không ký « séc trắng » cho Ukraina, và Zelensky muốn có một sự bảo đảm (tiếp tục được Mỹ tài trợ).    Việc Mỹ tài trợ hệ thống tên lửa địa đối không Patriot, được công bố trong chuyến thăm này, sẽ làm thay đổi điều gì ?  Về mặt kỹ thuật, Ukraina có thêm năng lực phòng không và chống tên lửa tầm xa, cực kỳ cần thiết để bảo vệ người dân, hệ thống điện, các cơ sở quân sự quan trọng, các tuyến đường tiếp viện và các cơ quan chính quyền. Về mặt chiến lược, Hoa Kỳ đang gửi một thông điệp : Wahsington không chỉ sẵn sàng cung cấp cho Ukraina những loại vũ khí tối tân hơn trước, mà sau này sẽ còn có thể cung cấp cho Kiev các loại vũ khí tiên tiến hơn nữa.  Ngược lại, Putin cũng hứa hẹn củng cố năng lực của quân đội, tăng 30% quân số. Có phải là quân đội Nga đang điều chỉnh chiến lược ?  Mick Ryan : Rất có thể Putin chú ý đến tình hình thực tế hơn so với những tháng đầu của cuộc chiến. Đó là nhờ thay bộ chỉ huy mới hay là do bộ trưởng Quốc Phòng Sergei Shoigu và tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov đã rút ra các bài học ? Có thể đó là sự kết hợp cả hai yếu tố. Có một điều chắc chắn : Nga đang học hỏi và thích nghi. Sai lầm lớn nhất có thể sẽ là coi họ là những kẻ ngốc. Họ rõ ràng là không ngốc, cho dù họ không có nhiều năng lực trong cuộc chiến này như nhiều người vẫn nghĩ.  Chẳng hạn, chúng ta hãy xem chiến lược của Nga đã thay đổi ra sao khi rõ ràng là Kiev không sụp đổ : quân của Putin đã nhắm mục tiêu vào một số khu vực nhất định. Xin nhắc lại rằng quân đội Nga vẫn chiếm gần 20% diện tích lãnh thổ Ukraina và sẽ tương đối khó mà đánh bật họ. Vì vậy, về lý thuyết, người Nga sẽ chiến đấu hết mình, học hỏi và dần dần tiến bộ.   Giành lại bán đảo Crimée có phải là mục tiêu mà Ukraina có thể đạt được trong năm 2023 ?  Mick Ryan : Crimée là trận chiến cuối cùng trong cuộc chiến tranh này về nhiều phương diện. Đó là lý do vì sao miền đông nam Ukraina là một khu vực quan trọng. Ngoài thế mạnh về nông nghiệp và khai khoáng, các cảng xuất khẩu, đây còn là bệ phóng hướng tới Crimée, nơi mà Kiev sẽ tìm cách giành lại, bằng vũ khí hoặc thông qua đàm phán nếu Nga rơi vào thế yếu.  Về vấn đề này, tôi thừa nhận là khá bối rối trước những bình luận của một số lãnh đạo phương Tây, những người có thái độ dè chừng về việc Kiev giành lại Crimée. Theo luật quốc tế, Crimée thuộc về Ukraina. Crimée là một phần của Ukraina từ năm 1954, và nhất từ năm 1991. Nếu chúng ta đặt lại câu hỏi về biên giới của châu Âu, nhiều phần châu lục này sẽ phải được đưa ra đàm phán tiếp. Đưa ra những nghi vấn về việc Ukraina giành lại Crimée chỉ càng có lợi cho Nga.   Putin chơi trò câu giờ trong cuộc xung đột này. Trong cuộc gặp với thủ tướng Israel, Putin từng nói : « Chúng tôi là một đất nước lớn mạnh và chúng tôi kiên nhẫn ». Liệu cuối cùng Putin sẽ vắt kiệt sức lực của quân Ukraina ?  Mick Ryan : Kể từ đầu cuộc xâm lăng, Putin đã tin rằng Nga có thể thắng phương Tây. Tôi nghĩ rằng ông ta đã không lường trước được là các nước Âu - Mỹ sẽ hậu thuẫn Ukraina mạnh đến thế nào. Putin đã rất ngạc nhiên về điều đó, nhưng về cơ bản, ông sẽ không thay đổi cách nhìn nhận. Putin vẫn tin rằng sớm hay muộn thì rồi công luận phương Tây cũng sẽ chán nản về chiến tranh và chuyển hướng mối quan tâm, và rồi chính phủ các nước cũng sẽ như vậy.   Chính vì thế, theo quan điểm của Putin, cần phải tạo dựng một lực lượng có khả năng duy trì cuộc xung đột trong suốt nhiều năm. Đó là lý do của kế hoạch tuyển dụng thêm 30% quân số. Trong khi đó, Ukraina tìm cách nhanh chóng tích lũy năng lực để chiến thắng càng nhanh càng tốt, bởi vì họ cũng phải chuẩn bị khả năng phương Tây cảm thấy mệt mỏi vì cuộc chiến này. Cho nên, Putin vẫn vô cùng nguy hiểm. Tôi xin nhắc lại rằng ông đã biết cách duy trì quyền lực trong hơn 2 thập niên. Do đó, chúng ta cũng phải chuẩn bị cho những kịch bản xấu nhất : cuộc chiến kéo dài vài năm.  Phương Tây có đã sẵn sàng cho kịch bản đó?  Mick Ryan : Không hề. Đa phần các nước đã hỗ trợ Ukraina hết khả năng. Ngoài tài chính, các nước đều đã thiếu đạn dược. Các lực lượng Ukraina bắn trung bình 5.000 quả đạn pháo mỗi ngày. Trong khi Mỹ hiện giờ mỗi tháng chỉ sản xuất được 14.000 đạn pháo, ngang với châu Âu. Về kho dự trữ tên lửa có độ chính xác cao và vũ khí hạng nhẹ, phương Tây cũng đang chịu áp lực. Các nước không có nhiều giải pháp : sản xuất công nghiệp ở các nước phương Tây bắt buộc phải gia tăng, để hỗ trợ Ukraina và bổ sung kho dự trữ vũ khí nhằm đối phó với các mối đe dọa tiềm tàng khác, dù là ở châu Âu (Nga có thể nhắm mục tiêu vào các nước vùng Baltic), hay là các châu lục khác.   Phương Tây cần bao nhiêu thời gian ?  Mick Ryan : Trong Đệ Nhị Thế Chiến, các nước không phải ở tiền tuyến như Mỹ, Úc, đã cần vài năm để huy động các ngành công nghiệp và đào tạo nhân lực có năng lực. Việc chuyển đổi quy mô sản xuất công nghiệp sẽ không diễn ra một sớm một chiều. Đó là một dự án trung hạn đòi hỏi trước hết một loại hình nhân công nhất định, xây dựng các nhà máy mới và trên hết, đòi hỏi chính phủ các nước phải có một nỗ lực đáng kể về ngân sách.  Như vậy có nghĩa là Âu - Mỹ phải chuyển sang kinh tế chiến tranh ?  Mick Ryan : Chúng ta có thể nói là một nền kinh tế chuyển hướng nhiều hơn sang chiến tranh. Nếu tất cả các nước phương Tây dành 1% GDP cho chiến lược an ninh, chẳng hạn sản xuất vũ trang, mua sắm trang thiết bị …, chúng ta có thể sẽ có một năng lực khá mạnh.   Tư pháp Mỹ mới truy tố 5 người Nga bị tình nghi buôn lậu công nghệ quân sự. Chiến tranh công nghệ đang trở thành một thành phần quan trọng của cuộc xung đột này ?  Mick Ryan : Trong cuốn sách mới nhất "Chip war" ( Cuộc chiến chip ) xuất bản tháng 10/2022, giáo sư người Mỹ Chris Miller, mô tả tầm quan trọng của chip điện tử đối với mọi loại phương tiện, từ máy bay, tên lửa, đến vũ khí có độ chính xác cao. Nga không cần những chip điện tử để trang bị cho các phương tiện có từ thời Liên Xô, nhưng không có chip bán dẫn thì không thể phục vụ cho các thiết bị đời mới hơn. Trước chiến tranh, điện Kremlin đã cung cấp chất bán dẫn cho Hoa Kỳ, Liên Hiệp Châu Âu hoặc Nhật Bản, nhưng các lệnh trừng phạt đã làm thay đổi tình hình.  Từ 10 tháng nay, cả thế giới đều nhìn về Ukraina và Nga. Ở giai đoạn này, chính phủ các nước phương Tây đã rút ra được những bài học gì từ cuộc chiến ?  Mick Ryan : Điều rõ ràng nhất là bây giờ chúng ta phải chuẩn bị kết hợp kịch bản một cuộc chiến tranh quy mô lớn với một ngành công nghiệp quân sự hùng mạnh. Trung Quốc là quốc gia duy nhất hiện có được điều đó, bởi đó là một phần không thể tách rời trong chiến lược răn đe của Bắc Kinh. Chúng ta phải thắng trong trận chiến công nghiệp. Chính lợi thế này đã cho phép quân đồng minh chiến thắng trong Đệ Nhị Thế chiến.  Một bài học khác về cuộc chiến này liên quan đến các hệ thống vũ khí sát thương tự động, chẳng hạn drone. Tư duy quân sự của các nước phương Tây về drone vẫn chưa phát triển đầy đủ. Cuộc xung đột này chắc chắn sẽ dẫn đến các chương trình rất lớn nhằm chống lại drone và tên lửa bay tầm thấp, hơn là phát triển các hệ thống công nghệ cao như Patriot trị giá hàng tỷ đô la/tên lửa.   Đối với đạn dược có độ chính xác cao, chúng đã cho thấy những hạn chế. Sẽ cần phải sản xuất một thế hệ mới, rẻ hơn và dễ chế tạo hơn, với lực lượng nhân công có trình độ thấp hơn.  Trong số những bất ngờ của cuộc chiến này, có cả sự bùng nổ của tình báo dân sự?  Mick Ryan : Quả đúng là việc phối hợp các hệ thống tình báo dân sự và quân sự là một cuộc cách mạng nhỏ trong cuộc xung đột này. Chúng ta đã chứng kiến ​​sự phát triển mạnh mẽ trong các hoạt động thu thập, phân tích, phổ biến thông tin tình báo từ nguồn mở, cho dù đó là các công ty như Bellingcat, chuyên về điều tra nguồn mở, công ty vệ tinh Mỹ Maxar, hay đơn giản là những người dân như tôi và những người viết các tin nhắn Twitter về chiến tranh và thường xuyên lập bản đồ. Trong tương lai, các quân đội sẽ phải phối hợp sử dụng tốt hơn các nguồn lực dân sự này.  Cuối cùng, tôi chỉ nghĩ đơn giản rằng khái niệm phòng thủ dân sự là rất quan trọng. Chúng ta đã thấy ​​Ukraina học hỏi và thích nghi với tình hình từ năm 2014 ra sao. Đây là một kinh nghiệm cho chính phủ các nước khác. Có một bài học lớn trong cuộc chiến này : một nhà lãnh đạo giỏi là cực kỳ cần thiết khi phải đối phó với nghịch cảnh. Zelensky là một ví dụ minh họa, nhưng cũng cần nói tới một số nhà lãnh đạo khác, như thủ tướng Phần Lan Sanna Marin, thủ tướng Estonia Kaja Kallas. Chắc chắn khi xem TV, nhiều người cũng muốn đất nước mình có một nhà lãnh đạo như vậy.   

Đình Ấm Nguyễn Việt Nam đã thoát đại họa trong “gang tấc”. Tuy nhiên, một thảm họa mới đang rình rập Việt Nam và cả thế giới nếu chúng ta mất cảnh giác.   Truyền thông quốc tế đưa tin ở Trung Quốc mỗi ngày có tới hàng 1 triệu người nhiễm, chết vì covid. Chỉ riêng thủ đô Bắc Kinh ngày 28/12/2022 có 15.000 thi thể ướp lạnh,một nhà tang lễ ở Giang Nam đoàn xe chở xác dài 4km. Ngày 23/12/2022 Thanh Đảo (Tàu) đã có 500.000 dân nhiễm covid, 80% của 36 triệu dân Giang Tây sẽ nhiễm bệnh vào tháng 3. Các chuyên gia y tế Mỹ nhận định  830 triệu dân Trung quốc sẽ nhiễm bệnh, hàng triệu người chết vào tháng 3 năm sau và rất lo ngại kêu gọi cung cấp vaccine cho Trung Quốc sử dụng. Chính phủ Đức phải cấp tốc gửi vaccine của mình sang Trung Quốc tiêm cho các công dân Đức ở Trung Quốc. Theo VOA, những ngày cuối năm 2002 nhà thiêu ở nhiều thành phố ở Trung Quốc la liệt xác chết chờ cả tuần vẫn không đến lượt thiêu.  Từ 20/12/2022 cảnh sát Bắc Kinh được lệnh canh chừng các nhà thiêu xác chết để ngăn chặn người ngoài xâm nhập đưa tin số người tử vong về covid… Trong khi hầu hết các nước trên thế giới cũng như Việt Nam đã miễn dịch cộng đồng với Covid 19 thì ở Trung Quốc, dịch vẫn hoành hành liên tục từ năm 2019 đến nay làm mọi hoạt động xã hội “đóng băng”, cực kỳ căng thẳng, sản xuất đình trệ.Theo nhận định rộng rãi của giới chuyên gia y tế, từ khi dịch mới bùng phát đến nay do lãnh đạo Trung Quốc- con cháu AQ- sẵn tính tự cao, tự đại, khoe khoang nên chỉ cho dân tiêm vaccine nhà trong khi kém chất lượng. Do tiêm vaccine kém chất lượng lại áp dụng chính sách zero covit quá lâu nên không tạo ra được miễn dịch cộng đồng làm cho virut cứ hoành hành. Đặc biệt nguy hiểm là khi chất lượng vaccine kém lây lan dai dẳng tạo ra nhiều biến chủng mới không chỉ thảm họa cho Tàu mà cả toàn thế giới. Đã có những biểu hiện lâm sàng rất lạ ở những bệnh nhân covid Trung Quốc. Nghĩ lại thời Việt Nam chống covid mà ớn lạnh. Năm 2019 khi covid bùng phát Việt Nam cũng bắt đầu sản xuất vaccine nhưng không thành còn tập đoàn đại lưu manh độc ác núp Việt Á đã mua chui vaccine Tàu về xét nghiệm cho dân Việt Nam để kiếm chác khi toàn dân ta đang hoạn nạn. Hành vi của họ đã làm cho dịch kéo dài, tốn kém quá nhiều tiền bạc của dân ta.Đặc biệt, một số thế lực và bọn xu nịnh, “bưng bô” chuyên nghiệp ra sức ca ngợi vaccine Tàu, các báo công an, quân đội, VTV…lu loa gọi những ý kiến sống chung với covid là “thế lực thù địch, phản động chống phá…”. Họ muốn rước vaccine Tàu tiêm cho toàn bộ dân Việt Nam và đã thành công ở một số địa phương nhưng rất may số lượng không nhiều. Đặc biệt nhà cầm quyền Việt Nam khi đó cũng thực hiện chính sách zero covid nhưng buổi đầu tạm có kết quả làm những người có trách nhiệm chủ quan, tưởng mình tài, chê bai Mỹ sống chung với covid: “Nếu cột điện biết đi thì cột điện ở Mỹ sẽ về Việt Nam…”. Thế nhưng, khi chưa có cột điện nào về đến Việt Nam thì đợt 2 covid diễn ra vào giữa năm 2021 làm xã hội đóng băng, tập đoàn tham nhũng vụ Việt Á vớ bẫm, dân Sài Gòn chưa được tiêm thuốc tốt chết la liệt… Rất may sau khi ồ ạt chở quân gia vào phía nam thực hiện zero covid một thời gian ngắn không thành nhà cầm quyền đứng đầu là thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhận ra không thể thực hiện zero covid và hối hả đi khắp các nước có nguồn vaccine tốt đặt mua, xin viện trợ về tiêm cho hầu hết dân Việt Nam. Nhờ vậy mà cả nước ta đã miễn dịch cộng đồng tạm thoát dịch đại dịch.  Trộm nghĩ, giả thử ngày ấy bọn “bưng bô” Tàu thắng thế, nhận toàn vaccine của Tàu về tiêm cho dân ta thì Việt Nam nay sẽ ra sao? Thật là, Việt Nam đã thoát đại họa trong “gang tấc”. Tuy nhiên, một thảm họa mới đang rình rập Việt Nam và cả thế giới nếu chúng ta mất cảnh giác: Ở Trung quốc dịch vẫn đang hoành hành với nhiều biến chủng mới, biểu hiện lâm sàng rất lạ, tỷ lệ chết rất cao trong khi từ ngày 20/12/2022 họ đã mở rộng việc xuất cảnh cho dân Trung Quốc và từ 1/1/2023 Trung Quốc mở cửa biên giới hoàn toàn. Từ ngày 29/12/2022 số lượng tìm kiếm mua vé máy bay tăng 850%. Phải chăng Trung Quốc đang lặp lại vụ “khủng bố sinh học” năm 2019: Khi Vũ Hán bùng phát dịch nhà cầm quyền Trung Quốc thả cửa cho dân xuất cảnh đi khắp nơi nhanh chóng gây đại họa toàn cầu.Thế nhưng, có vẻ ngành du lịch Việt Nam đang tấp tửng đón khách Trung Quốc vào Việt Nam. Báo Tuổi Trẻ ngày 27/12/2022 đưa tin: “Doanh nghiệp du lịch Việt Nam sẵn sàng trước tin Trung Quốc mở cửa” báo Người Lao động ngày 28/12: “Du lịch rộng cửa vẫn vắng khách quốc tế: Chuẩn bị đón khách Trung Quốc trở lại…” Hãy cẩn trọng không thì như dân gian vẫn nói “ăn không bõ ị”

Ảnh quan chức tham nhũng đi tù Nguyễn Ngọc Chu A. Thời nào cũng có tham nhũng. Nhưng mức độ tham nhũng rất khác nhau tuỳ thuộc vào thể chế. Thể chế lành mạnh thì tham nhũng ít. Thể chế bệnh tật thì tham nhũng phát triển. Tham nhũng làm suy yếu đất nước. Tham nhũng làm nhân dân khốn khổ. Cho nên, bất cứ thời nào, nhân dân cũng ủng hộ chống tham nhũng, mọi tiến bộ về chống tham nhũng đều được hoan nghênh. Những năm gần đây, công cuộc chống tham nhũng được tiến hành quyết liệt. Kết quả là các cán bộ cao cấp bị vào tù và mất chức mỗi ngày thêm nhiều. Một mặt là thấy được mặt tích cực của công cuộc chống tham nhũng. Nhưng mặt khác, là nỗi lo. Mà lo lớn hơn mừng. Không phải lo rằng “kỷ luật hết thì lấy ai làm việc”. Mà lo vì cách chống tham nhũng hiện nay, dù tiến hành quyết liệt đến đâu, mạnh mẽ đến đâu cũng không làm thuyên giảm tham nhũng. Bởi vì “bốc thuốc không trúng bệnh” – chưa chống tham nhũng tại nguồn gốc sinh ra tham nhũng. Nếu quả đúng như dư luận đang lan truyền, rằng Phó thủ tướng (PTT) Phạm Bình Minh và PTT Vũ Đức Đam sẽ nghỉ hưu trong năm tới vì liên quan đến trách nhiệm trong đại dịch Covid -19, thì phải nghĩ đến phương thức khác về chống tham nhũng. Rõ ràng, trước đại dịch Covid -19, dư luận xã hội đã dành cho PTT Phạm Bình Minh và PTT Vũ Đức Đam những đánh giá khá tích cực. Đó là hai vị cán bộ lãnh đạo cao cấp, ở một phương diện nào đó, đã thể hiện là có trí tuệ trong công việc, và chưa thấy bị ca thán về phẩm chất. Câu hỏi hiển nhiên là: Khi mà tham nhũng trù mật khắp mọi nơi, những người như PTT Phạm Bình Minh và PTT Vũ Đức Đam đều dính tiêu cực, thì có ai trong số cán bộ lãnh đạo cấp cao không dính tiêu cực? Câu hỏi không tránh khỏi là: Lĩnh vực mà PTT Phạm Bình Minh và PTT Vũ Đức Đam quản lý không phải là lĩnh vực nhiều tài chính nhất mà còn có nhiều tiêu cực lớn, vậy thì những lĩnh vực có nguồn tài chính khủng thì tiêu cực sẽ lớn đến mức như thế nào? Tham nhũng ở nước ta đang biến thành quốc nạn nguy hiểm. Quốc nạn nguy hiểm vì nó tồn tại trù mật khắp mọi nơi, ở mọi ban ngành, ở mọi cấp độ từ trung ương cho đến địa phương. Mức độ tham nhũng của từng trường hợp cụ thể hay từng lĩnh vực có khác nhau. Nhưng nhìn chung trên toàn quốc, nếu ký hiệu mức độ tham nhũng là x% tổng kinh phí, thì từ đó có thể ước lượng được tổng số tiền bị tham nhũng ở mỗi đơn vị. Ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2022 dự kiến tổng chi cho trung ương là 1.087.032 tỷ đồng. Trong đó, các Bộ, cơ quan trung ương là 536.953,208 tỷ đồng. Tương ứng với một số Bộ như sau: Bộ Quốc phòng: 171.502,56 tỷ đồng Bộ Công An: 95.598,95 tỷ đồng Bộ Giao thông: 69.053,273 tỷ đồng Bộ Lao động và thương binh xã hội: 34.839,815 tỷ đồng Bộ Tài Chính: 22.449,32 tỷ đồng Bộ Nông Nghiệp và phats triển nông thôn: 11.962,71 tỷ đồng Bộ Y tế: 11.282,15 tỷ đồng Bộ Giáo Dục và Đào tạo: 6.521,427 tỷ đồng Bộ Ngoại Giao: 3.132,62 tỷ đồng Bộ Khoa học và Công nghệ: 2.777,23 tỷ đồng. Số liệu trên không bao gồm các chương trình mục tiêu quốc gia. Số liệu trên không phản ánh được tổng tiền chi tiêu qua tay từng Bộ, vì một lượng tài sản khổng lồ hơn nằm trong các doanh nghiệp do Bộ quản lý. Viện dẫn số liệu để hình dung tóm lược nguồn NSNN chi trực tiếp cho Bộ. (Toàn bộ số liệu về NSNN năm 2022 có thể xem ở link này: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Tai-chinh-nha-nuoc/Nghi-quyet-40-2021-QH15-phan-bo-ngan-sach-trung-uong-nam-2022-495732.aspx?). Lĩnh vực Khoa giáo mà PTT Vũ Đức Đam phụ trách có nguồn kinh phí nhỏ hơn so với công nghiệp và các mảng khác. Lĩnh vực Ngoại giao của PTT Phạm Bình Minh phụ trách thì có kinh phí rất ít so với các Bộ khác (3.132,62 tỷ đồng), chỉ bằng 1/54,7 của Bộ quốc phòng, 1/30,5 của Bộ công an, và 1/22 của Bộ giao thông. Đây không phải đưa ra lý lẽ để biện hộ cho PTT Phạm Bình Minh và PTT Vũ Đức Đam. Ai có tội thì phải chiếu theo pháp luật mà xử. Các lý lẽ và số liệu viện dẫn là để hình dung ra bức tranh thực về tương quan biên giới tài chính giữa các lĩnh vực, từ đó có thể mường tượng ra mức độ thất thoát. B. Những khuôn mặt được dư luận đánh giá phần nào có trí tuệ, dường như sạch sẽ, cuối cùng cũng không tránh xa được tiêu cực. Từ xa xưa, tiền nhân đã dạy: “ở bầu thì tròn, ở ống ống thì dài”. Trườn qua một đường ống dài thì chịu ảnh hưởng của không khí và nhiệt độ trong đường ống đó, nóng phải chịu nóng, lạnh phải chịu lạnh, thơm thì được thơm, không thơm thì chịu không thơm, bẩn thì phải lấm bẩn. Ai đi suốt từ cấp thấp nhất lên cấp cao nhất mà thoát khỏi được tác động của cơ chế? Nếu tiếp tục cơ chế này thì sẽ còn mất nhiều cán bộ nữa. Dù là thầy giáo, bác sĩ hay nhà khoa học, khi bước vào con đường quan chức gồm nhiều quyền lực sẽ khó tránh khỏi tiêu cực. Vì cơ chế bị khuyết tật. Khuyết tật thúc đẩy tham nhũng. Những kẻ biết lợi dụng khuyết tật của cơ chế đã trở nên giàu có nhanh chóng kèm theo sự sa ngã của hàng loạt cán bộ cao cấp. Trong cơ chế hiện hành, ai bước lên thang bậc quyền lực mạnh cũng khó thoát khỏi tham nhũng, không tham nhũng kinh tế tiền bạc thì tham nhũng danh vọng, tham nhũng quyền lực, tham nhũng tình cảm; thậm chí tham nhũng nhiều thứ cùng một lúc. Đại dịch Covid -19 là một bằng chứng thực tế đau xót. Từ đó để thấy, chống tận gốc tham nhũng là phải cải cách thể chế. Điều này đã được nhiều lãnh đạo cao cấp của nhà nước nhắc đến nhiều lần, nhưng chưa được triển khai trong thực tiễn. C. VẬY PHẢI CẢI CÁCH NHỮNG ĐIỂM NÀO? Rất nhiều điểm phải cách mạng. Sau đây là mấy ‘trụ cột’ cần gấp rút thay đổi căn bản. 1. CÁCH MẠNG VỀ TƯ PHÁP Cai trị bằng pháp luật chứ không dựa vào đạo đức tự nguyện. Trị bằng pháp luật chứ không phải trị bằng ‘phê bình nghiêm khắc’ hay ‘cảnh cáo’. Càng không thể ‘tự phê bình’ hay ‘rút kinh nghiệm’. Nhưng muốn pháp luật được thực thi nghiêm minh, thì pháp luật không chịu sự chi phối của bất cứ lực lượng nào, pháp luật phải độc lập với mọi quyền lực. Nghĩa là phải tiến tới một nền tư pháp độc lập. Nếu không có một nền tư pháp độc lập thì không thể chống được tham nhũng, nhất là tham nhũng quyền lực. 2. ĐỀ CAO ‘TRÁCH NHIỆM CÁ NHÂN’ Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhắc đến ‘phân cấp, phân quyền’. Cần phải nói rõ thêm ‘trách nhiệm cá nhân’. Nói đến ‘trách nhiệm cá nhân’ là để khác với ‘quyết định tập thể’. ‘Quyết định tập thể’ thì sẽ khó pháp trị. ‘Quyết định tập thể’ chỉ để cho một số tình huống cụ thể. Còn trong điều hành hàng ngày thì ‘trách nhiệm cá nhân’ là thống soái. Đừng nghĩ rằng đề cao ‘trách nhiệm cá nhân’và giảm vai trò ‘quyết định tập thể’ thì sẽ dẫn đến lũng đoạn quyền lực, độc tài. Vì ‘trách nhiệm cá nhân’ được kiểm soát bằng luật pháp. Còn ‘quyết định tập thể’ làm cho luật pháp khó thực thi. Chống lũng đoạn cá nhân dễ hơn chống lũng đoạn tập thể, dễ hơn chống lũng đoạn cá nhân núp bóng tập thể. 3. CẢI CÁCH THỂ THỨC BỔ NHIỆM CÁN BỘ Vì đề cao ‘trách nhiệm cá nhân’ là dồn quyền lực trong điều hành hàng ngày cho cá nhân, nên lựa chọn cá nhân đứng vào những vị trí có nhiều trách nhiệm quan trọng (cấp độ 1) thì phải được quyết định bởi trí tuệ của số đông, chứ không quyết định bởi số ít. Còn khi đã chọn được cá nhân vào vị trí cấp độ 1 bởi trí tuệ số đông rồi, thì cá nhân đó được quyền lớn trong lựa chọn cấp dưới (cấp độ 2) để điều hành. Cách bổ nhiệm cán bộ của chúng ta hiện nay được quyết định bởi số ít cho cả hai cấp độ 1, 2 nêu trên. Cán bộ cấp độ 1 được quyết định bởi số ít nên không đủ độ tin cậy, dẫn đến dù nhân sự đã được xem ‘xét kỹ lưỡng’ nhưng vẫn nhiều người rơi vào vòng lao lý. Nhân sự Đại hội XII làm rất kỹ nhưng vẫn nhiều Uỷ viên Trung ương (UVTƯ) vào tù. Rút kinh nghiệm, nhân sự Đại hội XIII xem xét kỹ hơn nhưng vẫn nhiều UVTƯ tiếp tục bị kỷ luật. Còn cán bộ cấp độ 2 vẫn do tập thể số ít quyết định, nên cấp trên không điều khiển được cấp dưới, vì không có quyền bổ nhiệm, không có quyền cách chức. Tóm lại, tập thể số ít quyết định nhân sự cấp độ 1 thì không đủ tin cậy. Tập thể số ít quyết định nhân sự cấp độ 2 thì trở thành “thọc gậy bánh xe”. Kết quả cuối cùng là hiệu quả công việc kém. 4. GẮN TRÁCH NHIỆM VỚI QUYỀN LỢI Đề cao ‘trách nhiệm cá nhân’ thì phải gắn với quyền lợi. Ngoại trừ ‘độc lập dân tộc, toàn vẹn lãnh thổ’, còn lại, không ai chịu trách nhiệm đến mức bị mất mạng và lao tù mà không có danh lợi. Cho nên, ‘trách nhiệm’ luôn đi đôi với ‘quyền lợi’. Quan niệm dựa vào ‘lý tưởng’, ‘ý thức tự giác’, ‘lòng yêu nước’… sẽ hoàn toàn phá sản trong điều hành kinh tế thời bình. Nên nhớ rằng, cán bộ cấp độ 1 đại diện cho tài sản Nhà nước, nên nếu không gắn trách nhiệm với quyền lợi thì tài sản Nhà nước sẽ còn bị tiếp tục thất thoát nhiều nữa. Còn nhiều điều cần phải thay đổi mà không thể đề cập ở đây. Có kể ra mà nơi có quyền thay đổi vẫn chưa chịu thay đổi thì cũng chưa giải quyết được vấn đề. Chống tham nhũng là điều rất cần và luôn được hoan nghênh. Quan trọng hơn là tiêu diệt nguồn gốc tham nhũng. Quan trọng nữa là không làm con người bị hư hỏng. Xót xa, vì những người có nhân cách, sau khi bước vào con đường quan chức, đều chịu ‘hao mòn nhân cách’. Bao nhiêu người đã xa cách người thân, mất thầy giáo, mất bạn bè vì cơn cuồng phong ‘hao mòn nhân cách’? Nếu cơn cuồng phong ‘hao mòn nhân cách’ tiếp tục “càn quét” nhiều năm nữa thì hoạ càng thêm lớn. Phải kêu to lên, vì cơn cuồng phong ‘hao mòn nhân cách’ làm suy yếu Dân Tộc.  

Đỗ Ngà Theo tổng kết của ngành du lịch Việt Nam thì năm 2017, cứ 10 người đến Việt Nam một lần thì có 8 người “say goodbye” không bao giờ trở lại. Thực trạng tệ hại như thế nhưng ngành du lịch Việt Nam đặt mục tiêu đến 13 triệu lượt khách quốc tế vào năm sau. Rồi năm 2018 đến 2019 con số vẫn vậy, cũng 80% “một đi không trở lại”. Sau hai năm gián đoạn vì Covid, đến năm 2022 thì tình hình lại khác đi, mà là khác theo hướng tồi tệ hơn. Năm 2022 người ta thống kê, cứ 10 từng đến Việt Nam thì thành phần “never again” lên đến 9 người. Từ 80% khách du lịch quốc tế “tởn tới già”giờ tăng lên thành 90% thì cũng gọi là “tăng trưởng” đấy chứ? Theo thống kê thì cứ 100 người xin thôi quốc tịch Việt Nam thì chỉ có 6 người xin nhập quốc tịch Việt Nam. Những người xin nhập quốc tịch Việt Nam thường là người gốc Việt muốn hồi hương để về sống quê nhà sau khi đã cống hiến hết nội lực cho “bọn tư bản giãy chết” hoặc những người không thể hòa nhập ở xứ người. Con số này sẽ giảm vì thế hệ sau là những người sinh gốc Việt sinh ra ở nước ngoài sẽ không muốn về nước làm gì nữa. Theo thống kê, năm 2005, từ 25-30% số lao động tại Hàn Quốc bỏ trốn ở lại bất hợp pháp, và con số này ở Đài Loan trên 10% phần trăm. Tuy nhiên, đến năm 2022 thì người ta thống kê có thời điểm 75% lao động sau khi hết hạn hợp đồng không về nước mà ở lại làm việc và cư trú bất hợp pháp, con số này với thị trường lao động Đài Loan là gần 50%. Du khách quốc tế thì đến một lần rồi tởn tới già, người Việt nào có điều kiện thì cuốn gói ra đi để tìm vùng đất khác mà sống, người lao động thì một khi bước chân ra khỏi đất nước thì tìm cách trốn ở lại. Đấy là hình ảnh của một vùng đất hung, bởi “đất lành chim đậu” là chân lý muôn đời. Ở chiều ngược lại, giới nghệ sỹ gốc Việt chủ yếu là ở Bắc Mỹ về Việt Nam sinh sống và biêu diễn ngày càng nhiều. Hồi Tháng Hai 2021, Nghệ sỹ ưu tú Quốc Thảo nói ‘Nghệ sĩ 10 người sang Mỹ thì hơn 9 người muốn về’, rồi đến Tháng Hai 2022, nghệ sỹ hài Quang Minh cũng khẳng định “10 người đi Mỹ hết 9,5 người muốn về’. Những câu nói này làm dậy sóng cộng đồng mạng bởi nhiều người nghĩ rằng, hai nghệ sỹ này nói về nguyện vọng của người Việt nói chung, nhưng thực chất không phải vậy. Theo tôi, hai nghệ sỹ này chỉ nói về giới nghệ sỹ của họ mà thôi. Tôi nhớ thời thập niên 90, chương trình ca nhạc hải ngoại tràn ngập Việt Nam. Trung tâm Asia, Paris by night, Trung tâm Vân Sơn vv… chiếm lĩnh thị trường trong nước. Tuy nhiên, sau đó thì các trung tâm hải ngoại mất dần vị thế và các trung tâm ca nhạc trong nước mọc lên quá nhiều làm cho giới nghệ sỹ thi nhau về nước biểu diễn. Từ những năm 2000, nghệ sỹ hải ngoại đã ồ ạt về Việt Nam là một thực tế không thể chối cãi. Sự di chuyển của giới nghệ sỹ về nước đồng thời các trung tâm âm nhạc lớn ở hải ngoại lần lượt suy tàn. Trung tâm Asia lừng lẫy một thời thì giải tán, Trung tâm Vân Sơn cũng mất hút và Trung tâm Thúy Nga thì cũng ngoắc ngoải. Điều đó cho thấy rằng, văn hóa Việt Nam đang bị đào thải và nó bị trả về quê hương của nó. Lý do tại sao? Thực tế các trung tâm âm nhạc hải ngoại chỉ phục vụ cho cộng đồng người Việt. Hiện nay thế hệ người gốc Việt sinh ra ở nước ngoài đã dần thay thế cho thế hệ cha chú. Và thế hệ mới này “nuốt không trôi” văn hóa Việt Nam trong khi đó lớp già thì ngày một ít đi và không bao lâu nữa chẳng còn ai. Và khi tầng lớp thưởng thức văn hóa thuần Việt ít dần thì loại hình văn hóa đấy làm sao còn đất sống ở hải ngoại? Đó là lý do các trung tâm ca nhạc lụi tàn và ca sỹ gốc Việt phải tháo chạy về Việt Nam là điều tất yếu. Thực tế, giới nghệ sỹ Việt Nam ở hải ngoại quay đầu về nước không nói lên Việt Nam đáng sống mà chỉ nói rằng, nghệ thuật Việt Nam không thể tồn tại được khi bước ra ngoài vỏ kén của nó. Sự hồi hương của giới nghệ sỹ chính là sự hồi hương của nghệ thuật sân khấu “made in Vietnam” chứ không phải là người Việt muốn về Việt Nam. Vùng đất hung khiến người ngoài vào một lần thì phải tháo chạy, người ở trong thì tìm cách thoát thân, còn sản phẩm nghệ thuật sân khấu do nó làm ra thì bị trả lại nơi sản xuất./.  

Loc Duong   Cô giáo trẻ trường mẫu giáo Hoa Lan hôm nay đi làm về trể. Anh chồng đang bế con thấy vợ về mừng húm : “Sao hôm nay trể thế em ?” Cô vợ bảo : “Em ghé tiệm may lấy đồ”. Nói xong cô mang túi quần áo ra đứng mặc thử trước gương. -Lại đi tiếp phái đoàn à ? Anh tưởng phải luân phiên nhau chứ? -Dạ không ạ. Hiệu trưởng chỉ chọn ai trẻ đẹp và chân dài như em thôi. -Vải áo dài gì mỏng thế ? Thấy cả nội y trong suốt thế kia? -Bà Hiệu trưởng bảo phải mặc vậy mới đúng quy trình ạ. Anh chồng ngồi nhìn vợ mình uốn éo trước gương, cái cục cổ của anh chạy lên chạy xuống: -Ơ, bộ đồ này sao ngắn cũn mà lại hở cả rốn hả em? -Dạ bộ này dành để mặc lúc chiêu đãi phái đoàn trong quán Karake. Nghe bà Hiệu trưởng bảo đợt này là phái đoàn VIP, và đích thân ông Giám đốc Sở chỉ định em phải múa cột. Anh chồng bắt đầu nộ khí xung thiên: -Thế em là cô giáo hay là tiếp viên quán rượu? -Kìa anh, em có muốn thế đâu. Em chỉ muốn đi dạy về, ở nhà với anh và con thôi. Nhưng em sẽ bị đuổi việc vì tội không hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao. Em mất việc thì gia đình mình sẽ ra sao ? Anh đang thất nghiệp, anh có nuôi được mẹ con em không? Anh chồng tức muốn nổ đom đóm mắt: -Đù má tụi khốn nạn. Giáo dục gì mà hành xử như loài cầm thú. Hôm nào tôi nổi khùng lên là con mẹ hiệu trưởng này chết mẹ với tôi. Cô vợ nhìn chồng thương cảm. Cô chỉ muốn chạy tới vít cổ anh xuống để hôn, nhưng không hiểu sao cô vẫn đứng yên, Cô nói giọng nghẹn ngào: -Tại cái chế độ này nó thế rồi anh ạ. Anh đừng buồn. Giáo viên tụi em vì miếng cơm manh áo phải chịu sự chèn ép, lợi dụng của cấp trên, mà không làm sao chống lại được… Nhìn chồng vẫn đang nhẫn nhục ôm con ngồi trên ghế, cô nói, lần này trong nước mắt: - Anh buồn làm chi cho em thêm đau. Chuyện giáo viên bị điều đi tiếp rượu xảy ra nhan nhãn trên cả nước chứ có phải riêng Đắk-Nông mình đâu anh./.    

Mạnh Kim VinFast đang dính vào một cuộc khủng hoảng truyền thông quốc tế với bài viết của Kevin Williams trên trang Jalopnik đăng ngày 14-12-2022 (cùng một số bài khác, trong đó bài của hai nhà báo Katrina Nicholas và Anurag Kotoky của Bloomberg News, cũng được mời trong cùng chuyến đi). Không như mạng xã hội và truyền thông Việt Nam khi VinFast có thể thao túng và bịt miệng ý kiến chỉ trích, trận hỏa hoạn mà các nhà báo Mỹ đang châm lửa hoàn toàn không thể dập tắt. VinGroup tiền muôn bạc vạn nhưng họ ngày càng cho thấy họ không biết xài tiền. Ngân sách cho khoảng 100 người nước ngoài, từ báo chí đến YouTuber, Tiktoker… đến Việt Nam vào tháng 9-2022 là một màn đốt tiền của loại trọc phú muốn được nổi tiếng chơi sang chứ không phải là tính toán chiến lược của dân làm ăn. Lý do thất bại của chiến dịch truyền thông nói trên có thể khiến bất kỳ đối thủ nào (trong thực tế, VinFast không đáng là đối thủ của gần như bất kỳ hãng xe nào trên thế giới) cười vào mặt VinGroup là VinFast bán một thứ sản phẩm chưa tồn tại, một sản phẩm chưa thật sự tồn tại xét về mặt hoàn thiện cần và đủ để đưa ra thị trường và đủ khả năng cạnh tranh. Buôn nước bọt là tình thế hiện nay của VinFast. Mượn đầu heo nấu cháo là thực trạng hiện tại của VinFast (VOA cho biết, bản cáo bạch VinFast nộp cho Ủy ban Giao dịch Chứng khoán Hoa Kỳ ngày 6-12-2022 cho thấy họ có tổng tài sản hơn 4,4 tỉ USD trong khi nợ xấp xỉ 8,8 tỉ USD và bị lỗ lũy kế gần 4,7 tỉ USD). Bốn năm sau khi xuất hiện tại cuộc triển lãm Mondial de l'Auto (Paris, Pháp) ngày 2-10-2018, xe VinFast vẫn chưa lăn bánh vào thị trường thế giới. Tại sự kiện Los Angeles Auto Show (11-2021), VinFast khẳng định họ sẽ bán xe hơi điện (EV) tại Mỹ vào năm 2022. Tại cuộc triển lãm Los Angeles, Michael Lohscheller, với tư cách CEO VinFast, nói rằng VinFast dự tính mở nhà máy tại Mỹ vào nửa năm sau của 2024 và khai trương ít nhất 60 showroom tại riêng California. Tuy nhiên, ngày 27-12-2021, Michael Lohscheller đã rời khỏi ghế CEO VinFast... VinFast chưa bao giờ công bố ngân sách quảng cáo nhưng chắc chắn là nhiều triệu đôla. Mức độ xả láng cho chiến dịch quảng cáo của VinFast phải nói là “khủng”. Tại Paris Show 2018, họ “mua đứt” David Beckham chỉ để Beckham đứng cạnh một mẫu xe VinFast (việc mua Beckham thật ra không khó khăn gì vì nhân vật này luôn sẵn sàng đóng quảng cáo, như từng nhiều lần quảng cáo cho các công ty Trung Quốc). Tại Los Angeles Show 2021, VinFast “mượn” Nguyễn Cao Kỳ Duyên giới thiệu. Họ thậm chí bao trọn gói vài nhân vật làm truyền thông trong cộng đồng người Việt ở Nam California (Phố Bolsa TV) về Việt Nam quay phim chụp hình quảng cáo cho họ… Chiến lược quảng cáo VinFast tập trung vào ba “mũi nhọn”: 1/ Đánh tổng lực trên mặt trận truyền thông bằng cách mua bài trên báo chí trong nước lẫn mua đứt những người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội; 2/ Đánh vào “niềm tự hào dân tộc”, bằng cách xây dựng hình ảnh như là một hãng xe hơi đầu tiên mang thương hiệu Việt, do người Việt làm chủ, xe được lắp ráp tại Việt Nam…; 3/ Xóa tất cả thông tin tiêu cực về các sự cố liên quan lỗi xe VinFast. Xét ở góc độ nào đó, VinFast thực hiện tốt ba yếu tố trên, ít ra là đối với thị trường trong nước. Tuy nhiên, cả ba chiến lược này chẳng có ý nghĩa gì khi VinFast “đánh” trên sân nước ngoài. Ở thị trường thế giới, chẳng ai quan tâm đến “niềm tự hào dân tộc” của VinFast. Dân Mỹ xài xe Toyota không phải vì niềm tự hào dân tộc của người Nhật. Hơn nữa, cách mà VinFast nuôi một nhóm dư luận viên để vừa xây dựng hình ảnh vừa xóa vết tích những thông tin tiêu cực cũng không thể thực hiện ở thị trường nước ngoài. Trong khi đó, hai chiến lược quan trọng - cốt lõi và có tính căn bản hơn - thì chưa thấy VinFast thể hiện. Đó là yếu tố cạnh tranh giá bán; và yếu tố cạnh tranh dựa trên đặc tính vượt trội hơn các đối thủ (VinFast luôn tự so sánh họ với Tesla nhưng chưa bao giờ chứng minh cụ thể bằng những thông số kỹ thuật cụ thể cho thấy xe của họ “ngon” hơn Tesla chỗ nào). Xét về giá, bảng giá xe điện (EV) 2023 cho thấy, VinFast VF9 có giá 76.000 USD; VinFast VF8 57.000 USD. Trong khi đó, Mercedes-Benz EQB-Class là 52.400 USD; Toyota bZ4X là 42.000 USD; Tesla Model Y là 65.990 USD… Ngay cả Hyundai IONIQ 5 đang bán rất chạy tại thị trường Mỹ cũng chỉ 41.450 USD! Việc VinFast háo hức thâm nhập thị trường Mỹ thoạt nhìn là “thời cơ vàng”, khi mà EV đang là xu hướng, đặc biệt khi Tổng thống Joe Biden khuyến khích phát triển EV. Tuy nhiên, đâu phải chỉ VinFast mới thấy xu hướng EV ở Mỹ. Cần biết, tính đến cuối năm 2022 – thời điểm mà VinFast định “tấn công tổng lực” vào thị trường Mỹ, người tiêu dùng Mỹ có đến hơn 100 mẫu EV khác nhau để chọn. Chỉ riêng đại gia General Motors đã dự kiến tung ra 30 mẫu EV mới vào trước năm 2025, trong đó có Cadillac Lyriq SUV và xe tải Silverado chạy hoàn toàn bằng điện. Chưa kể Ford. Hãng này dự kiến tăng sản lượng EV lên 600.000 unit cho thị trường toàn cầu vào trước năm 2030. Ford và SK Innovation tuyên bố chi 11,4 tỉ USD để dựng nhà máy mới tại Tennessee và Kentucky chuyên sản xuất EV và bình điện cho EV… Ngoài chiếc bán tải F-150 Lightning được đích thân Tổng thống Joe Biden quảng bá, Ford sẽ đưa ra mẫu xe điện cho dòng SUV Explorer và Lincoln Aviator vào năm 2023. Đó là chưa kể Toyota. Cam kết chi 17,6 tỉ USD để sản xuất 30 mẫu EV vào trước năm 2030, Toyota đã loan bố mở một nhà máy sản xuất bình điện EV trị giá 1,29 tỉ USD tại North Carolina trong khuôn khổ kế hoạch đầu tư 13,6 tỉ USD cho công nghệ bình điện trong một thập niên tới. Các hãng xe sang đều có EV, từ Porche Taycan, Mercedes-Benz EQS-Class đến Audi e-Tron. Tesla so với ba anh này chỉ là hàng “tương đối bình dân”. VinFast thì hạng nào? Ngay ở California, nơi VinFast đặt tổng hành dinh, chiếc VF e35 của họ đã đụng độ ngay một hãng địa phương rành đường rành sá và rành luật Mỹ lẫn tâm lý người Mỹ hơn VinFast nhiều lần, và “anh” này đang rất nổi và xứng đáng là đối thủ thật sự của Tesla: EV Lucid Air của hãng start-up Lucid. Trong bối cảnh như vậy, “những chiến tướng được tỷ phú Phạm Nhật Vượng tin tưởng giao nhiệm vụ lèo lái VinFast ra thế giới”, như một bài báo trên VietnamBusinessInsider (27-12-2021) khen tụng lên đến đỉnh phù vân, sẽ làm gì? Hãng tư vấn công nghiệp xe hơi Mỹ, Edmunds, cho biết thị trường Mỹ tiêu thụ trung bình 14-15 triệu xe mới/năm. Con số này cho thấy thị trường Mỹ lớn như thế nào. Trong khi đó, tính đến năm 2020, toàn thế giới mới chỉ tiêu thụ 2,2 triệu chiếc EV; và EV chỉ chiếm vỏn vẹn 2% thị trường xe hơi Mỹ. Điều này cho thấy thị trường EV vốn còn đang rất hẹp nhưng lại nóng hực không khí cạnh tranh giữa các hãng xe khổng lồ. Chẳng lẽ ban quản trị VinFast không nhìn thấy điều đó? VinFast dự kiến (chính xác hơn là tiếp tục tạo ra cảm giác có thực cho một chuyện còn rất xa thực tế) họ sẽ đáp ứng được 65.000 đơn hàng đặt trước (pre-order) và có thể bán được trung bình 750.000 chiếc EV của họ mỗi năm (!) vào trước năm 2026. Báo chí Việt Nam cứ thế chép lại mà gần như hoàn toàn không có chút thắc mắc, ngay ở thời đại mà mọi thông tin đều có thể kiểm tra một cách dễ dàng. VinFast phải biết rằng, để đạt được con số 750.000 chiếc/năm, Tesla đã cần đến 18 năm! Người Mỹ nào có thể bỏ ra 76.000 USD để mua VinFast VF9 chạy cà giật như Kevin Williams kể lại “trải nghiệm lái thử” của mình trên trang Jalopnik? Không chỉ là vấn đề giá. Có vẻ như VinFast và bà CEO Lê Thị Thu Thủy hoàn toàn mù tịt về “đời sống xe hơi” của người tiêu dùng trong một thị trường có “văn hóa xe hơi” như Mỹ. Họ dường như cũng không biết về nhiều thứ râu ria khác để một chiếc xe có thể lăn bánh một cách hợp pháp, từ chính sách bảo hiểm cho đến việc xây dựng hệ thống bảo trì và nguồn cung cấp phụ tùng thay thế. Hãng bảo hiểm nào của Mỹ, từ State Farm, Geico, Allstate đến Progressive có thể bán bảo hiểm cho khách hàng sử dụng một chiếc xe mà độ an toàn của nó hoàn toàn là một dấu hỏi khổng lồ?! Và nếu không mua được bảo hiểm thì người sử dụng không bao giờ có thể đăng ký biển số để lái xe ra đường. Chắc VinFast cũng thấy tất cả những vấn đề trên nhưng họ vẫn gạt gẫm dối trá và tạo ra những ảo tưởng về một thương hiệu Việt lớn đầu tiên ra biển lớn. Không chỉ đánh lừa công chúng, dường như VinFast cũng lừa phỉnh cả hệ thống chính trị chóp bu Việt Nam khi tạo ra một thứ niềm tin phi thực tế rằng họ có thể làm được chuyện to và mang lại cho quốc gia không chỉ doanh lợi mà còn danh tiếng. Nhà nước Việt Nam và cả hệ thống ngân hàng Việt Nam, nơi có thể đang cho VinFast vay, nên thấy rằng, VinFast không phải là con hổ giấy. Nó là một con khủng long giấy./. __________ Một phần bài này, tôi đã viết trong một bài báo đăng vào tháng 12-2021 Nguồn: SàiGònNhỏ  

Nguồn: Liana Fix và Michael Kimmage, “Go Slow on Crimea,” Foreign Affairs, 07/12/2022 Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng Tại sao Ukraine không nên vội chiếm lại bán đảo Crimea? Việc Ukraine giải phóng thành phố Kherson vào đầu tháng 11 không đơn thuần là một chiến thắng quân sự kịch tính. Bằng cách giành chiến thắng trên chiến trường, Ukraine đã bóc trần trò hù dọa của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Chỉ hai tháng trước đó, Putin đã công khai tuyên bố Kherson và các vùng lãnh thổ khác của Ukraine là một phần lãnh thổ của Nga, ngầm đặt chúng dưới sự bảo vệ hạt nhân của nước này. Putin đã hy vọng rằng nỗi sợ hãi về một cuộc tấn công hạt nhân sẽ buộc Ukraine phải hành động cẩn trọng và khiến những người ủng hộ nước này lùi bước. Nhưng kế hoạch của ông đã không hiệu quả. Kherson khó có thể là điểm dừng cuối cùng trong loạt phản công thành công của Ukraine. Phần thưởng lớn nhất nằm xa hơn về phía nam: Bán đảo Crimea, nơi chiến tranh nổ ra vào năm 2014. Một thứ trưởng quốc phòng Ukraine đã tuyên bố rằng quân đội nước này có thể tiến vào “Crimea vào cuối tháng 12”. Những nhận xét như vậy có thể là ngầm đe dọa Nga. Hoặc cũng có thể họ thực sự nghiêm túc. Sau khi giải phóng Kherson, Crimea chắc chắn đã lọt vào tầm ngắm của Ukraine. Quân Nga có thể sẽ củng cố khu vực xung quanh Crimea, nhưng cho đến nay, cuộc chiến đã chứng minh rằng người Nga có thể để mất lãnh thổ và mất nó một cách nhanh chóng. Trận Crimea chắc chắn có thể xảy ra. Các đối tác quốc tế của Ukraine đã cam kết bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ của nước này. Họ có lợi ích trong việc kiềm chế sức mạnh quân sự của Nga và ngăn chặn một cuộc xâm lược mới vào Ukraine. Nếu Crimea vẫn nằm trong tay Nga, điều đó sẽ đe dọa an ninh của Ukraine. Cuộc xâm lược của Nga vào năm 2022 đã được dàn dựng một phần là từ Crimea. Bán đảo này là một “con dao găm” không chỉ hướng về Biển Đen mà còn về phía Kyiv. Việc sáp nhập Crimea không phải là giới hạn của tham vọng đế quốc của Nga, như nhiều nhà lãnh đạo phương Tây đã hy vọng vào năm 2014. Thay vào đó, nó là bàn đạp cho những tham vọng kế tiếp. Crimea không phải là Kherson. Nó chiếm một vị trí khác trong cuộc chiến, và nhiều đồng minh phương Tây thực sự lo ngại sẽ có leo thang xoay quanh Crimea. Putin có thể thua ở Kherson, hoặc những nơi khác ở Ukraine, và chấp nhận điều đó. Ông thậm chí có thể mất Donbas, một phần của miền đông Ukraine mà Nga đã chiếm đóng từ năm 2014, và vẫn có thể xoay xở về mặt chính trị. Nhưng Putin chắc chắn coi việc để mất Crimea và việc giữ ghế tổng thống là hai điều loại trừ lẫn nhau. Ông sẽ cố gắng giữ Crimea bằng mọi giá. Đó có thể là một nhiệm vụ quá sức. Ukraine đã chứng minh tính dễ bị tổn thương của Crimea bằng các cuộc tấn công vào Hạm đội Biển Đen của Nga và vào cây cầu bắc qua Eo biển Kerch, nối Nga với Crimea. Ukraine nên tiếp tục gây áp lực quân sự lên Crimea và tiến lên ở khu vực phía nam Kherson. Lý tưởng nhất là Kyiv sẽ giành lại quyền kiểm soát con kênh cung cấp phần lớn nước ngọt cho Crimea. Dù là bất cứ lúc nào, Ukraine cũng nên khiến Nga lo sợ về một cuộc tấn công vào Crimea. Tuy nhiên, trong thời điểm hiện tại, sẽ khôn ngoan hơn nếu Ukraine chỉ cô lập binh lính Nga ở Crimea mà không tìm cách tái chiếm bán đảo. Chiến lược này sẽ mang lại cho Kyiv một vị thế vững chắc trong các cuộc đàm phán trong tương lai với Nga, từ đó thuyết phục Điện Kremlin tham gia đàm phán một cách nghiêm túc. Chiến lược này cũng sẽ giúp duy trì sự thống nhất giữa các đối tác phương Tây của Ukraine, những người đang lo lắng về rủi ro leo thang. Còn trước mắt, Ukraine có thể tìm cách phá vỡ cây cầu nối đất liền với Crimea, chia cắt lực lượng của Nga ở phía nam và phía đông, đồng thời giành lại quyền tiếp cận Biển Azov. Một chiến dịch tốn kém và nguy hiểm nhằm chiếm lại bán đảo lúc này có thể gây rủi ro cho cuộc phản công mà Ukraine đã tiến hành rất xuất sắc kể từ tháng 9. THẾ LƯỠNG NAN Crimea là một trung tâm của lịch sử thế giới. Dưới thời Nữ hoàng Nga Catherine Đại đế vào thế kỷ 18, quân đội của bà đã giành quyền kiểm soát bán đảo từ tay Đế chế Ottoman, và đã sáp nhập nó vào Đế quốc Nga. Sang thế kỷ 19, Ottoman liên minh với Anh và Pháp để chống lại Nga trong Chiến tranh Crimea. Đến thế kỷ 20, bán đảo thuộc về Liên Xô sau Cách mạng Bolshevik và đã chứng kiến giao tranh ác liệt trong Thế chiến II. Các cuộc thảo luận giữa Lãnh đạo Liên Xô Joseph Stalin, Thủ tướng Anh Winston Churchill, và Tổng thống Mỹ Franklin Roosevelt đã được tổ chức tại thành phố Yalta của Crimea vào năm 1945. Kể từ năm 1954, Crimea không còn là một phần của Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga, khi Điện Kremlin chuyển nó cho Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Ukraine. Người Nga sát nhập Crimea bằng nòng súng vào năm 2014. Cuộc chinh phạt của họ đã trở thành nền tảng cho di sản chính trị của Putin, là dấu hiệu cho sự không khoan nhượng của Nga đối với phương Tây, và là bằng chứng của Putin, chứng minh rằng thời kỳ ô nhục của nước Nga hậu Xô viết đã qua. Việc sáp nhập Crimea đã nhận được sự ủng hộ tại Nga. Bên ngoài nước Nga, tình trạng của Crimea rất rõ ràng: nó được quốc tế công nhận là lãnh thổ của Ukraine. Chủ quyền của Ukraine sẽ luôn bị xâm phạm, cho đến khi Nga rút khỏi Crimea. Những vấn đề nhức nhối ở Crimea sẽ ảnh hưởng đến cơ hội gia nhập các tổ chức phương Tây như NATO và Liên minh châu Âu của Ukraine. Cả hai tổ chức đều do dự trong việc chấp nhận các thành viên mới với các vấn đề lãnh thổ chưa được giải quyết, đó là một lý do tại sao Putin muốn giữ chặt Crimea vĩnh viễn. Nhưng không điều gì trong số này có thể ngăn cản một trận chiến giành lại Crimea, một trận chiến mà Nga khó có thể đảm bảo chiến thắng. Nếu một trận chiến như vậy diễn ra, ba mối đe dọa sẽ xuất hiện. Mối đe dọa quan trọng nhất là viễn cảnh leo thang hạt nhân. Kể từ khi cuộc xâm lược xảy ra vào tháng 2/2022, Putin đã phải định hình lại các mục tiêu chiến tranh của mình, và tự mâu thuẫn với chính mình trong quá trình đó. Cái gọi là chiến dịch quân sự đặc biệt nhằm củng cố lãnh thổ ở Donbas thực chất là một cuộc chiến chống lại Ukraine. Cũng từ thời điểm đó, Putin đã ra lệnh động viên, tuyên bố chiến tranh với phương Tây, và sáp nhập 4 khu vực ở miền nam Ukraine, một vở kịch được dàn dựng nhưng không thể che khuất sự thật rằng Nga đã mất phần lớn lãnh thổ mà nước này chiếm được từ ngày 24/02. Một “kiệt tác của chủ nghĩa phi hiện thực”, quyết định sáp nhập của Putin đã được theo sau bởi việc Nga ngầm đe dọa hạt nhân. Nhưng Ukraine đã vạch trần những lời dọa suông này khi họ giành lại những vùng lãnh thổ rộng lớn vừa mới được sáp nhập, mà không bị Nga đáp trả bằng leo thang hạt nhân. Tuy nhiên, một lời dọa suông ở Kherson có thể không phải là một lời dọa suông ở Crimea. Crimea có một vị trí đặc biệt trong lịch sử và văn hóa Nga đối với Putin và đối với nhiều người Nga. Nó xuất hiện trong dòng quan điểm về Thế chiến II mà nước Nga của Putin đã nhiệt thành đón nhận. Đối với nhiều thế hệ người Nga, đó là một khu nghỉ dưỡng bình dị, tương tự như Florida và California ở Mỹ. Bán đảo này cũng xuất hiện phổ biến trong văn học Nga, đặc biệt là trong cuốn Ký họa Sevastopol (1855) của Tolstoy và Đảo Crimea (1981) của Vasily Aksyonov. Về mặt chính trị, Crimea là vùng đất thuộc Ukraine gần gũi với Nga nhất trước năm 2014, và nhiều người trong số 2,4 triệu cư dân của nó có quan điểm thân Nga. Kể từ năm 2014, Nga đã đàn áp các nhà hoạt động thân Ukraine và người Tatar ở Crimea, buộc nhiều người trong số họ phải rời khỏi bán đảo. Sáp nhập Crimea là thành tựu nổi bật của Putin, nhằm tái khẳng định quyền lực của Nga thời hậu Xô viết, phạm vi sức mạnh quân sự của nước này, và sự nhạy bén chiến lược của Putin. Ông khoe khoang với người dân Nga về việc đánh bại phương Tây ở Crimea. Vì đã dựng lên câu chuyện này, Putin sẽ trở thành nạn nhân nếu Ukraine chiếm lại Crimea. Chính ông sẽ là người bị đánh bại. Crimea không chỉ là một biểu tượng cho nước Nga của Putin. Nó có giá trị chiến lược to lớn đối với bất kỳ quốc gia nào sở hữu nó. Bán đảo đã cho phép Nga phong tỏa Ukraine bằng hải quân, gây áp lực kinh tế lớn trong cuộc chiến. Crimea còn là nơi đóng quân của Hạm đội Biển Đen của Nga trong hơn hai thế kỷ. Sau khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, Nga và Ukraine đã đạt được một thỏa thuận, theo đó Nga thuê cảng Sevastopol từ Ukraine, một thỏa thuận kéo dài cho đến khi Crimea bị sáp nhập vào năm 2014. Việc củng cố quyền kiểm soát của Nga đối với Sevastopol – để duy trì hạm đội – là nguyên nhân chính dẫn đến việc Nga sáp nhập bán đảo. Không giống như Kherson, Crimea có thể là lằn ranh đỏ thực sự đối với Putin. Thứ hai, ngay cả khi có thể dễ dàng chiếm lại 10.000 dặm vuông đất Crimea, khu vực này cũng không dễ để Kyiv quản lý. Bán đảo đã bị chiếm đóng từ năm 2014. Khó có thể đánh giá được tác động của việc chiếm đóng này. Sau khi đã sống theo luật pháp Nga, nhiều cư dân Crimea tự coi mình là công dân Nga. Những người lính Ukraine có thể được coi là những người giải phóng, nhưng họ sẽ không được chào đón bởi toàn bộ khối dân ở Crimea, nơi có đông dân hơn Latvia hoặc Estonia. Kyiv sẽ phải quyết định xem họ sẽ xét xử hay ân xá cho những người cộng tác với Nga và các nhà lãnh đạo chính trị thân Nga. Hai lựa chọn này đều sẽ gây chia rẽ về mặt chính trị. Sự phức tạp của việc Ukraine giành lại Crimea trong chiến tranh có thể ảnh hưởng xấu đến hình ảnh toàn cầu của Ukraine vào thời điểm nước này đang dựa vào danh tiếng tích cực của mình để giành được hỗ trợ quân sự và kinh tế. Mối đe dọa thứ ba là khả năng rạn nứt của liên minh hỗ trợ Ukraine. Trong suốt cuộc chiến, Ukraine và các đối tác phương Tây đã đạt được mức độ gắn kết đáng kể, dù tất nhiên vẫn có những khác biệt. Ukraine đang chiến đấu vì sự sống còn của mình và muốn phương Tây tham gia nhiều hơn vào cuộc chiến. Phương Tây lo ngại về sự leo thang với một nước Nga trang bị vũ khí hạt nhân và đã chọn không can dự bằng quân đội. Crimea sẽ là một phép thử lớn dành cho liên minh. Hầu hết các đồng minh ở Trung và Đông Âu sẽ ủng hộ Ukraine bằng mọi cách. Họ có xu hướng coi các mối đe dọa hạt nhân của Putin về cơ bản là không thật. Các quốc gia khác ủng hộ Ukraine lại có những tính toán khác và họ lo lắng hơn trước nguy cơ leo thang. Nhóm này bao gồm Pháp, Đức, và Mỹ. Trong khi đó, Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ và các quốc gia khác ở phương Nam đang tìm cách để nhanh chóng kết thúc chiến tranh và ngăn chặn các tác động lan tỏa toàn cầu của nó. Họ không thực sự quan tâm Crimea, không muốn công nhận nó là một phần của Nga, nhưng chỉ mong muốn toàn bộ vấn đề biến mất. MỘT LIÊN MINH LỚN Cho đến nay, liên minh hỗ trợ Ukraine đã khôn ngoan né tránh tuyên bố các mục tiêu chiến tranh cụ thể, tạo cho Ukraine không gian tối đa để hành động. G-7 đã đưa ra một thông cáo chung vào tháng 10, kêu gọi “một nền hòa bình công bằng” và kêu gọi người Nga rút quân khỏi lãnh thổ Ukraine. Điều chưa được trả lời là liệu nền hòa bình công bằng này có thể đạt được bằng cách đẩy Nga ra khỏi Ukraine (bao gồm cả Crimea) thông qua các biện pháp quân sự, hay bằng cách đàm phán một thỏa thuận mà trong đó có những thỏa hiệp với Putin. Về lý thuyết, việc nhanh chóng tiếp quản Crimea có thể giúp Ukraine ngăn quân Nga sử dụng bán đảo này làm bàn đạp trong tương lai, và chấm dứt chiến tranh theo các điều kiện của Ukraine. Trên thực tế, quyết định chiếm lại bán đảo sẽ đi kèm nguy cơ leo thang hạt nhân, và Ukraine sẽ phải trả cái giá rất đắt trong khi chiến tranh vẫn tiếp diễn ở các vùng khác của đất nước, khi kho vũ khí dành cho Ukraine giảm dần, và Nga tiến hành một cuộc tấn công khốc liệt vào nguồn cấp nước và điện của Ukraine. Ukraine nên giữ cho Crimea dễ bị tổn thương bằng cách tiếp tục tấn công các mục tiêu quân sự. Họ nên tiến xa hơn về phía nam trong khu vực Kherson, chứng minh rằng Crimea và nguồn cung cấp nước của nó nằm trong tầm với của quân đội Ukraine. Không bao giờ nên loại bỏ hoàn toàn lời đe dọa tái chiếm bán đảo. Bởi vì nó mang lại cho Ukraine quyền lực thực sự đối với Nga và tạo đòn bẩy trong các cuộc đàm phán tiềm năng. Xét đến việc Putin quyết giữ Crimea, đây có thể là lợi thế lớn nhất mà Ukraine có được. Việc không tái chiếm Crimea trong khi vẫn gây áp lực quân sự lên vùng này có thể không ngăn được Putin sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine, nhưng nó sẽ làm giảm rủi ro đó. Trong khi chờ đợi, những mục tiêu ngắn hạn và trung hạn quan trọng là củng cố hệ thống phòng thủ chống tên lửa và máy bay không người lái của Ukraine, đồng thời hỗ trợ bước tiến của nước này ở phía đông bắc và đông nam. Ukraine nên đặt mục tiêu phá bỏ hành lang đất liền với Crimea mà Moscow đã thèm muốn từ lâu và đã tranh đấu dữ dội để có được nó. Nếu quân đội Ukraine thành công, họ có thể chia rẽ lực lượng của Nga ở phía nam và phía đông bằng cách tiến tới Melitopol và đến tận Biển Azov. Việc Nga mất quyền kiểm soát đối với các vùng lãnh thổ ở phía đông và phía nam sẽ làm tăng thêm sự bất ổn chung cho vị thế của quân đội Nga ở Ukraine và khiến cuộc chiến không còn được ủng hộ ở Nga. Ukraine và những người ủng hộ nên tiếp cận vấn đề Crimea một cách tự tin. Nga đã tự chuốc lấy một thất bại chiến lược với quyết định xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm nay. Họ đã cho thấy quân đội của mình yếu hơn nhiều so với dự đoán trước chiến tranh. Họ chính là tác giả khiến nước mình bị cô lập ngoại giao, điều chỉ có thể đảo ngược bằng cách chấm dứt chiến tranh. Họ đã gây khó khăn cho nền kinh tế và làm chậm quá trình hiện đại hóa quân sự vì phải chống chọi với các biện pháp trừng phạt. Họ đã giúp nuôi dưỡng ý thức ái quốc ở Ukraine, và họ đã củng cố đáng kể liên minh xuyên Đại Tây Dương mà Ukraine hiện là một thành viên trên thực tế. Theo thời gian, những điểm yếu sẵn có của Nga cũng như lợi thế của phương Tây và Ukraine sẽ phát huy tác dụng. Khi điều đó xảy đến, chúng ta sẽ có thêm các lựa chọn mới để giải quyết vấn đề Crimea. Liana Fix là Nghiên cứu viên Châu Âu tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại và là tác giả cuốn “A New German Power? Germany’s Role in European Russia Policy.” Michael Kimmage là Giáo sư Lịch sử tại Đại học Công giáo Mỹ và là Nghiên cứu viên cấp cao tại CSIS. Từ năm 2014 đến năm 2016, ông phục vụ trong Nhóm Hoạch định Chính sách tại Bộ Ngoại giao Mỹ, nơi ông chịu trách nhiệm khu vực Nga/Ukraine.  

Âu Dương Thệ Thư gởi Bộ chính trị của Võ Văn Kiệt 9. 8. 1995 và sự phản công của phe Đỗ Mười   Nhưng hi vọng giữ được ổn định ở ngay trong cấp cao nhất không kéo dài, mặc dầu phe giáo điều do Đỗ Mười-Lê Đức Anh chỉ huy đã được tăng cường thêm trở thành áp đảo về số lượng trong BCT từ HNTU 6 giữa tháng 1.1994, như đã trình bày. Ngay cả trong tứ trụ khi đó, Võ Văn Kiệt đã phải một mình chống chọi lại Đỗ Mười, Lê Đức Anh và Nông Đức Mạnh. Nếu theo dõi hoạt động chính trị của Võ Văn Kiệt từ thời ông còn ở trong bưng tại miền Nam tới khi làm Bí thư thành ủy Sài gòn và sau này ra HN (Hà nội) giữ các chức vụ quan trọng khác, cho thấy ông là người có cá tính riêng mạnh và phóng khoáng so với nhiều nhà lãnh đạo đồng thời với ông. Trong thời gian làm Bí thư thành ủy Sài gòn, nhờ uy tín và ảnh hưởng, nên ông Kiệt đã dám mời một số nhân vật cũ Miền Nam như cựu Phó TT Giáo sư TS kinh tế Nguyễn Xuân Oánh và Giáo sư TS Kinh tế Nguyễn Văn Hảo, từng là Phó TT phụ trách phát triển kinh tế của Việt Nam Cộng hòa.(1) Cá tính mạnh của Võ Văn Kiệt còn biểu lộ trong hai quyết định quan trọng trong thời gian làm TT, tiến hành thực hiện đường dây tải điện Bắc-Nam mặc dầu nhiều người chống, và vào trại giam thăm cựu bộ trưởng Năng lượng Vũ Ngọc Hải để tỏ thái độ trọng nhân tài và đồng thời chống bảo thủ. Nhưng tư duy độc lập và cá tính mạnh trong thời gian làm TT phải nói tới Thư của ông gởi BCT ngày 9.8.1995. Thời điểm này nằm cận ĐH 8 chỉ gần một năm sau đó và thành phần nhân sự mới ở các cấp cao nhất từ TBT tới TT, hầu như đã được cơ cấu xong theo mong muốn của phe bảo thủ. Về Thư gởi BCT của Võ Văn Kiệt có nhiều câu hỏi được nêu ra nhưng vẫn chưa có trả lời, trong đó có hai câu hỏi quan trọng. Tại sao Võ Văn Kiệt gởi Thư này cho BCT vào hè 1995 không lâu trước ĐH 8 và ông chờ đợi gì ở các đồng liêu trong BCT?  Vì sao Lá thư này lại bị tiết lộ ra bên ngoài ? Ai chủ mưu và có dụng ý gì? Có lợi hay bất lợi cho Võ Văn Kiệt? Thư gởi BCT 9.8.1995 gồm trên 10.000 chữ được soạn thảo sau khi ông Kiệt đã có trong tay bản Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội (ĐH) 8.(2) Vì thế có thể nói Thư này chính là một phản biện lại nội dung Dự Thảo này và một số Nghị quyết (NQ) của Hội nghị Đại biểu toàn quốc 1994. Nội dung Thư này có thể hiểu như một DỰ ÁN CHÍNH TRỊ cho ĐCSVN về mục tiêu và phương thức đổi mới sau khi Liên xô sụp đổ. Thư này nêu ra những điểm chính: 1. Xu hướng và tương quan lực lượng trên thế giới và chính sách đối ngoại của VN sau khi Liên xô sụp đổ. 2. Chính sách kinh tế: Làm thế nào để dân giầu nước mạnh? Chệch hướng hay không chệch hướng? 3. Khả năng quản trị Nhà nước (chính phủ, quốc hội và các đoàn thể ngoại vi) của Đảng. 4. Đảng phải thay đổi cách tổ chức và điều hành như thế nào nếu muốn tiếp tục lãnh đạo đất nước? Về bối cảnh thế giới sau khi Liên xô sụp đổ ông Kiệt cho rằng, „trong thế giới ngày nay không phải mâu thuẫn đối kháng giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa đế quốc“ là chính, mà mâu thuẫn giữa các quốc gia, khu vực và quốc tế trở thành quan trọng. Nhưng các mâu thuẫn này vừa là thách đố, đồng thời cũng là cơ hội cho các nước. Như vậy Võ Văn Kiệt đã phủ nhận chủ thuyết về „mâu thuẫn đối kháng“ -có anh thì không thể có tôi- giữa chủ nghĩa CS và chủ nghĩa tư bản; đồng thời còn cho rằng, các mâu thuẫn này không nhất thiết chỉ phải giải quyết bằng bạo lực như Lenin và Đệ tam Quốc tế đã từng khẳng định và cuối cùng CS sẽ tiêu diệt tư bản. Trái lại theo ông, sau khi Liên xô sụp đổ thế giới có thể giải quyết các mâu thuẫn không nhất thiết phải kinh qua bạo lực. Ông còn nhấn mạnh, từ nay quan hệ giữa 4 nước CS còn sót lại là VN, TQ, Bắc hàn và Cuba chứa nội dung là „tính chất quốc gia lấn át (nếu chưa muốn nói là loại bỏ) tính chất xã hội chủ nghĩa.“ Nghĩa là ông Kiệt không còn tin vào thế giới đại đồng giữa các nước CS, quyền lợi quốc gia là quyết định. Riêng với Trung quốc (TQ), ông Kiệt còn nhận định hai nước VN và TQ đang có những tranh chấp mới rất nóng, nhất là ở biển Đông.  Từ các phân tích về tương quan quốc tế mới sau khi Liên xô tan rã, trái với quan điểm lo ngại và bi quan của cánh bảo thủ về tương lai của chế độ, ông Kiệt lại lạc quan thấy đây là một cơ hội tốt cho VN: „Với đánh giá tình hình theo cách nhìn mới, có thể nói, sau một nửa thế kỷ phấn đấu đầy hy sinh gian khổ kể từ Cách mạng tháng Tám, bây giờ chúng ta mới cùng một lúc có được điều kiện bên trong tốt nhất và bối cảnh quốc tế bên ngoài thuận lợi nhất cho phép đặt ra được và thực hiện được dân giầu nước mạnh, xã hội công bằng và văn minh, đáp ứng được đòi hỏi phải vươn ra thế giới bên ngoài để tồn tại và phát triển, để lấy lại thời gian đã mất và đuổi kịp các nước chung quanh. Có thể nói, đất nước đang đứng trước cơ hội chưa từng có trong lịch sử dân tộc ta !“ Như vậy, ngay trong phần đầu Thư 9.8.95 gởi BCT, Võ Văn Kiệt đã dám đặt lại và phủ nhận những định đề căn bản của chủ nghĩa Marx-Lenin về mâu thuẫn đối kháng giữa CS và Tư bản, cũng như phải dùng bạo lực để thanh toán Tư bản (ý thức hệ và phương pháp đấu tranh). Không những thế Võ Văn Kiệt còn chống lại chủ thuyết của Đỗ Mười-Lê Đức Anh xin cầu hòa với Bắc kinh (BK) và mong BK bao che cho HN từ sau Hội nghị bí mật ở Thành đô (9.1990), vì tin rằng những người cầm đầu BK vẫn đặt trọng mục tiêu XHCN trên quyền lợi ích kỉ của quốc gia. Cho thấy ông không còn tin vào chủ thuyết „Thế giới đại đồng“ và cũng rất nghi ngờ chủ tâm của BK!:  „Nói riêng về quan hệ Việt Nam – Trung quốc, Việt Nam – Cộng hoà dân chủ nhân dân Triều Tiên thì tính chất quốc gia lấn át (nếu chưa muốn nói là loại bỏ) tính chất xã hội chủ nghĩa trong những mối quan hệ giữa những nước này. Thậm chí trong quan hệ Việt Nam – Trung quốc tồn tại không ít điểm nóng. Thuần tuý nói về chủ nghĩa xã hội thì cả 4 nước Xã hội chủ nghĩa còn lại đều nói, còn đang phải tiếp tục nghiên cứu, tìm tòi con đường riêng phù hợp của từng nước.“ Chủ đề quan trọng thứ hai trong Thư gởi BCT là chính sách phát triển kinh tế. Ở đây Võ Văn Kiệt cũng đi thẳng vào vấn đề trung tâm là nên giữ vững và củng cố Doanh nghiệp nhà nước (DNNN) hay nên để kinh tế tư nhân phát triển? Câu trả lời khá dứt khoát của ông là chống lại chủ trương kể từ Hội nghị Đại biểu toàn quốc (1994) tìm cách củng cố trở lại để DNNN giữ vai trò chủ đạo trong kinh tế, chứ không thể để kinh tế tư nhân tự do phát triển, có như vậy mới không „chệch hướng“ ra khỏi quĩ đạo XHCN. Ông đã dẫn chứng tình hình phát triển kinh tế nhanh trong nhiều lãnh vực từ sau ĐH 6 với việc bãi bỏ lệnh „ngăn sông cấm chợ“, giải thể hệ thống hợp tác xã (HTX) trong nông nghiệp và để cho tư nhân được tự do làm ăn để phản biện lại quan điểm của phe giáo điều bảo thủ đang tìm cách trở lại con đường mòn của mô hình XHCN vì họ sợ „chệch hướng“: „Những năm trước khi thực hiện đổi mới, chúng ta đã có kinh nghiệm, nếu không có sự phát triển này thì kinh tế tiêu điều và ách tắc như thế nào ! Nếu coi sự phát triển này là chệch hướng, có nghĩa là chúng ta phải đem kinh tế quốc doanh ra đối lập lại với sự phát triển này, đối lập với tất cả những người lao động đang bỏ của và công sức để tạo ra sự phát triển như hiện nay.“ Ông còn phê bình gay gắt cách làm ăn thua lỗ của hệ thống quốc doanh trở thành gánh nặng cho kinh tế, và chính hệ thống này lại đang là những nơi nuôi dưỡng những tệ trạng xã hội: „Trong những năm của cơ chế kinh tế cũ, quốc doanh đã hầu như nắm toàn bộ các lãnh vực này và chúng ta đã biết kết quả. Ngày nay không ít xí nghiệp, đơn vị quốc doanh làm ăn trái với pháp luật, số lượng phương tiện giao thông vận tải của quốc doanh – trong đó có xe của đơn vị quân đội – tham gia buôn lậu khá lớn…“ „Song nguy cơ chệch hướng đang ẩn náu trong nhiều hiện tượng kinh tế xã hội khác cần được chú ý xử lý thỏa đáng. Đó là tình trạng làm ăn trái pháp luật, tham nhũng, tiêu cực đang trở thành “quốc nạn”, bao gồm cả những thói xấu như cục bộ, cửa quyền, tính vô chính phủ, cát cứ, tiêu xài lãng phí và ăn cắp của công…“  Tình trạng làm ăn thua lỗ lớn và sự tham nhũng cùng cực của cán bộ trong toàn bộ hệ thống kinh tế Nhà nước về các năm sau này chứng minh, Võ Văn Kiệt đã dự đoán đúng hậu quả của việc cố ý duy trì doanh nghiệp quốc doanh (DNQD) về mặt kinh tế lẫn chính trị và pháp luật dẫn tới tha hóa đạo đức và kỉ cương xã hội. Theo ông, nếu trở lại với mô hình phát triển theo XHCN như trước thời đổi mới thì mới là „Chệch hướng và diễn biến hoà bình sẽ có thêm mảnh đất màu mỡ để bung ra.“  Tóm lại, quan điểm về vai trò của DNNN giữa Võ Văn Kiệt và nhóm bảo thủ trong BCT hoàn toàn đối chọi nhau. Có thể nói gọn là, Võ Văn Kiệt muốn những gì tư nhân không làm được thì mới để quốc doanh làm; còn phe bảo thủ lại chủ trương, những gì quốc doanh không làm được mới để cho tư nhân! Những phản biện của Võ Văn Kiệt về „chệch hướng“ và „diễn biến hòa bình“ nêu ra trong Thư gởi BCT cũng hoàn toàn ngược lại quan điểm của phe bảo thủ đã quyết định trong Hội nghị Đại biểu toàn quốc và được giải thích rõ trong sách „Văn hóa và Đổi mới“ của Phạm Văn Đồng đang là nền tảng cho đường lối của ĐH 8 sắp tới, như đã trình bầy. Chủ đề thứ ba trong Thư gởi BCT ngày 9.8.1995 của Võ Văn Kiệt là sự quản trị và điều hành bộ máy Nhà nước của ĐCS. Với tư cách là TT, trong nhiều năm ông Kiệt đã phải nhìn nhận bộ máy Nhà nước (chính phủ, quốc hội, các tổ chức ngoại vi) do ĐCS chỉ huy đang bất cập trong luật pháp và bất lực trong việc tuyển chọn cán bộ và điều hành bộ máy nhà nước. Tình hình này dẫn tới những hậu quả vô cùng xấu tới mức báo động trong nhiều lãnh vực của xã hội:  „Tình trạng bất cập của bộ máy nhà nước và những vấn đề nóng bỏng trong đời sống kinh tế xã hội đã ở mức báo động…“. „Sống và làm việc theo pháp luật trở thành đòi hỏi ngày càng bức thiết của cuộc sống và sự nghiệp phát triển đất nước ta…“ „Sự phát triển luật pháp và năng lực thi hành luật pháp chưa theo kịp đà phát triển của đất nước và xã hội ta hiện nay. Mặt khác, tình trạng sống và làm ăn trái phép với pháp luật chưa có xu thế giảm….“ „Hãy thử mổ xẻ tình trạng tham nhũng, tình trạng buôn lậu, trốn thuế, tình trạng móc ngoặc ở trong nước, hoặc với nước ngoài trong kinh tế, tình trạng chồng chéo ách tắc trong điều hành và quản lý đất nước, rừng núi tài nguyên bị tàn phá trong thời bình, môi trường tự nhiên đang bị xâm phạm nghiêm trọng, cơ sở hạ tầng nhiều nơi không được gìn giữ, tình trạng dân kêu oan khiếu nại…, chúng ta sẽ có được những thước đo khá chính xác về mức độ báo động này. Một trong những nguyên nhân chính là những yếu kém trong nhiệm vụ quản lý nhà nước….“ Sau khi nêu rõ sự bất lực của bộ máy Nhà nước dẫn tới sự bùng nổ của các tệ trạng xã hội, trong thư gởi BCT ông Kiệt đã nói thẳng tới nguyên nhân của nó. Theo ông, đó là vẫn áp dụng phương pháp quản lí đất nước thời chiến vào thời bình, tuyển chọn nhân viên Nhà nước theo nhu cầu của Đảng chứ không căn cứ trên khả năng và đức độ. Nói tóm lại, theo ông nguyên nhân chính của của sự bất lực của bộ máy Nhà nước và sư sa đọa của cán bộ là vì Đảng vẫn đứng trên và làm thay Nhà nước, trong khi đó lại không chịu trách nhiệm: „Chúng ta cần sớm khắc phục những ảnh hưởng còn lại của phương thức điều hành đất nước trong thời chiến với những đặc điểm như : cơ chế chính uỷ, quyền lực quyết định tại chỗ, tính chất địa phương, cơ cấu bộ máy sắp xếp cán bộ theo yêu cầu chính trị, bộ máy của Đảng song trùng và trên thực tế là có những việc đứng trên hoặc làm thay bộ máy chính quyền, cơ chế trách nhiệm không rõ ràng và sự yếu kém về nghiệp vụ do vận dụng nguyên tắc tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách v.v“.  Các phê bình thẳng thắn trên đây của Võ Văn Kiệt cũng được  bộ trưởng Kế hoạch & đầu tư Bùi Quang Vinh thời Nguyễn Tấn Dũng 11 năm sau chia xẻ, khi ông phát biểu công khai ngay tại ĐH 12 (xem Chương tám, IV). Chủ đề quan trọng cuối cùng trong Thư gởi BCT, ông Kiệt đã tập trung phân tích về tình hình ĐCS. Cách tổ chức và điều hành hiện nay của Đảng có thích hợp không và cần phải được cải tổ như thế nào? Nhận định đầu tiên của ông là, cán bộ đảng viên trong thời bình đang suy thoái về đạo đức và lối sống làm mất tính tiên phong: „Chúng ta đang đứng trước thực tế là, tính tiên phong chiến đấu của đảng viên và của các tổ chức cơ sở của Đảng có nhiều mặt giảm sút, thậm chí yếu kém. Nhiều đảng viên không còn vai trò gương mẫu, nhiều tổ chức cơ sở Đảng chỉ hoạt động hình thức, hoặc tê liệt, thoái hoá. Quan hệ giữa Đảng và dân ngày càng có nhiều vấn đề. Chỗ nào cũng có đảng viên, song tình trạng bê bối, tiêu cực ở các ngành, các địa phương khá phổ biến.“ Vì vậy theo ông, nếu muốn Đảng tiếp tục cầm quyền thì ưu tiên hàng đầu là phải „cần đặc biệt phát huy dân chủ trong Đảng“. Để có thể thực hiện được việc này Võ Văn Kiệt không ngại ngùng đề nghị phải từ bỏ nguyên tắc tổ chức „tập trung dân chủ“ vẫn được áp dụng và được coi là nguyên tắc tổ chức của các ĐCS, nhưng chính nó đang dẫn tới tinh thần vô trách nhiệm và dân chủ hình thức: „Chúng ta thảo luận nhiều về nguyên tắc “ dân chủ tập trung ”, hoặc “ tập trung dân chủ ”. Tôi đề nghị bỏ cách suy nghĩ rất công thức như vậy. Nên chăng khẳng định lại một cách không thể hiểu lầm như sau: Để huy động trí tuệ của toàn Đảng và bảo vệ sự trong sáng trong Đảng, cần phải triệt để dân chủ, đồng thời để bảo đảm sức chiến đấu của Đảng, mọi đảng viên phải tuyệt đối tuân theo điều lệ và phục tùng các nghị quyết của Đảng.“ *** Tóm lại, trong Thư gởi BCT ngày 9.8.1995 TT Võ Văn Kiệt đã dám đặt lại một số vấn đề từ trước tới nay vẫn được coi là cấm kị (Tabu), ai cũng phải thừa nhận và không được đụng tới. Đó là nguyên tắc tổ chức nội bộ trong đảng theo „tập trung dân chủ“ và „mâu thuẫn đối kháng“ giữa chủ nghĩa CS và TB với thế tất thắng của Thế giới CS. Ngoài ra, Võ Văn Kiệt còn đòi mổ xẻ lại những nhiều lãnh vực căn bản của chế độ cũng như các chính sách quan trọng. Như vai trò của Đảng trong việc điều hành nhà nước. Trong đó ông chống lại chủ trương từ trước tới nay theo lối lãnh đạo độc quyền của Đảng từ chính sách, tổ chức tới quyết định nhân sự. Ông muốn Chính phủ có quyền rộng rãi hơn. Võ Văn Kiệt cũng yêu cầu xét lại chính sách kinh tế lấy DNNN làm chủ đạo, ông chủ trương các hoạt động kinh tế theo cơ cấu tổ chức KTTT, trong đó DNNN chỉ làm những gì kinh tế tư nhân không làm được. Khác biệt quan điểm lớn khác giữa Võ Văn Kiệt với nhóm bảo thủ trong BCT còn nằm cả trong lãnh vực đối ngoại. Ông không tin chính sách cầu hòa với BK của Đỗ Mười và Lê Đức Anh vừa được bắt đầu từ đầu thập niên 90 và cho rằng, BK chỉ đặt quyền lợi của TQ trên hết chứ không phải vì lợi ích giữa hai ĐCS và ông còn cảnh cáo về những nguy cơ xung đột sẽ gia tăng trên biển Đông do chủ trương bành trướng của BK. Dĩ nhiên trong tư cách là một đương kim TT, nên khi trình bày các quan điểm trên Võ Văn Kiệt đã dùng những ngôn từ thích hợp với các đồng liêu. Nhiều đoạn trong Thư nói về những khác biệt quan trọng với phe bảo thủ, nhưng Võ Văn Kiệt đã tránh dùng ngôn ngữ mạnh, đi thẳng vào sự việc, mà ông lại phải trình bày vòng vèo và tránh phê bình quá đáng…Tuy nhiên, trong Thư gởi các đồng liêu trong BCT Võ Văn Kiệt đã dám đặt lại những vấn đề căn bản về ý thức hệ CS tới các chủ trương và chính sách quan trọng.(3)   Việc ra đời của Thư này, những tranh cãi và ảnh hưởng của nó đã tạo ra nhiều câu hỏi không chỉ trong nội bộ ĐCS mà cả bên ngoài. Tại sao Thư này đã được viết vào thời điểm đó, nhắm mục tiêu gì? Sự tranh cãi trong nội bộ trung ương về thư này như thế nào, cánh nào trong Đảng đã tham dự và đứng về phía nào? Tại sao Thư này lại lọt ra bên ngoài, Võ Văn Kiệt hay cánh bảo thủ bị bất lợi? Võ Văn Kiệt có đạt được mục tiêu không? Căn cứ vào sự trình bày của Võ Văn Kiệt trong Thư gởi BCT 9.8.1995 thì vào thời điểm đó các Dự thảo Báo cáo Chính trị và Dự thảo Kinh tế cho ĐH 8 đã xong, những luận cứ phản biện của ông đã căn cứ phần lớn vào các văn kiện dự thảo của ĐH 8 sẽ diễn ra gần một năm sau.(4)  Ngoài ra vào thời điểm đó có lẽ đề án nhân sự ở cấp cao nhất cũng đã được chuẩn bị ít nhất là trong phe bảo thủ. Như vậy rõ ràng mục tiêu của Thư gởi BCT 9.8.1995 là muốn nhắm tới ĐH 8 về các mặt đường lối, chính sách kinh tế, chính trị và ngoại giao, đồng thời cả trong đề án nhân sự. Gởi cho các đồng liêu trong BCT vào thời điểm gần một năm trước ĐH 8 Võ Văn Kiệt hi vọng là có thể tạo ra những cuộc tranh luận trong nội bộ Đảng ở những lãnh vực quan trọng theo chiều hướng có thể thay đổi để cởi mở hơn cả trong đường lối, chính sách lẫn nhân sự.(5) Nhưng có lẽ địa chỉ gửi Thư này ông Kiệt không chỉ nhắm riêng BCT mà cả trong Trung ương đảng (TUĐ). Chỉ có như vậy thì mới có thể tạo ra tranh luận có tầm vóc đủ mạnh và rộng, từ đó có thể dẫn tới tranh luận ngay trong Đảng chống lại phe giáo điều ngay trước ĐH 8 không còn xa. Võ Văn Kiệt là người tự tin, ông nghĩ rằng, những thành quả tốt đẹp trong kinh tế, tài chánh và ngoại giao trong gần 4 năm làm TT, trong đó phải kể tới: Không những giải quyết tốt được nạn đói mà còn đưa VN trở thành nước xuất cảng gạo, nạn lạm phát phi mã đã được chấm dứt, thiết lập quan hệ ngoại giao với cựu thù Mĩ, gia nhập Asean, lập quan hệ tốt với EU, khuyến khích đầu tư của ngoại quốc vào VN (FDI) và tiếp nhận  nhiều tỉ Mĩ kim theo chương trình ODA của các cơ quan tài trợ quốc tế lớn như WB, ADB và IMF…Dĩ nhiên đây không phải là công trình riêng của Võ Văn Kiệt, nhưng trong tư cách là TT ông là người rất năng động, cởi mở và hoạt bát trong ngoại giao và rất quyết đoán, nên ông đã đóng góp phần không nhỏ trong các thành công trên. Nhờ vậy ông được lòng nhân dân, tạo được uy tín quốc tế lớn, đặc biệt với Mĩ, EU, Nhật và Asean. Ông còn tạo một tin cậy cao trong thành phần cấp tiến trong Đảng, nhất là các cán bộ ở phía Nam và được lòng nhiều giới kinh tế và chuyên viên ở trong nước.  Như trên đã trình bày, ông Kiệt gửi Thư cho BCT vào thời điểm bản Dự thảo Báo cáo Chính trị (BCCT) đã hoàn thành dưới ảnh hưởng lấn át của phe bảo thủ, đứng đầu là Đỗ Mười, Lê Đức Anh, Đào Duy Tùng, Nguyễn Đức Bình và Nguyễn Hà Phan và đang chuẩn bị đưa ra HNTU 9 (11.95) để làm thủ tục thông qua cho hợp lệ. Vậy thì mục tiêu muốn đạt tới qua Thư này của Võ Văn Kiệt là gì? Muốn thay đổi nội dung một số điểm quan trọng trong Dự thảo Báo cáo Chính trị? Muốn đặt lại dự án nhân sự cấp cao của ĐH 8? Hay chỉ muốn tạo một tiếng vang trước khi về hưu? Khi ấy ông Kiệt cũng đã 73 tuổi, Đỗ Mười 78 và Lê Đức Anh cũng đã 75. Tức là tới tuổi về hưu từ lâu. Có nguồn tin cho biết, sức khỏe của Lê Đức Anh khi ấy đã rất yếu. Riêng Đỗ Mười đã tính sẽ rút lui. Cặp bài trùng đang lên vào thời điểm từ sau Hội nghị Đại biểu toàn quốc (1.1994) là Đào Duy Tùng (sinh 1924) và Nguyễn Hà Phan (1933), một người phụ trách công tác đảng, người kia lo lãnh vực kinh tế (xem phần sau). Đây không phải là tình cờ mà là có sự chuẩn bị của phe bảo thủ dưới bàn tay đạo diễn của Đỗ Mười. Trong dự án nhân sự đó không có tên của Võ Văn Kiệt, mặc dù có nguồn tin nói là ông Kiệt vẫn muốn ở lại.(6) *** Có một điều rất rõ ràng là, sau khi Thư gởi BCT bị lộ ra bên ngoài từ đầu tháng 12. 1995 thì một số nhân vật ở cấp 2-3 trong Trung ương (TU) và thuộc thành phần cực kì bảo thủ đã mở các cuộc tấn công trực diện Võ Văn Kiệt một cách công khai trên các cơ quan báo chí chính của chế độ là Tạp chí cộng sản (TCCS), Nhân dân (ND) và Quân đội nhan dân (QĐND). Tân Ủy viên BCT, Ban bí thư trung ương (BTTU), Phó Bí thư Đảng ủy Quân ủy Trung ương (QUTU) kiêm Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Lê Khả Phiêu đã khai hỏa mở đầu cuộc tấn công này. Trên tạp chí Quốc phòng toàn dân (QPTD) -thuộc bộ Quốc phòng và dưới quyền trực tiếp của Tổng cục Chính trị- số tháng 12. 95 dù không nêu đích danh ông Kiệt, nhưng tướng Phiêu đã lên án rất gay gắt những đòi hỏi bỏ chủ trương „tập trung dân chủ“ và dân chủ hóa nội bộ đảng trong Thư gởi BCT của ông Kiệt là „các thế lực thù địch“ và „hữu khuynh“: „Các thế lực thù địch và các khuynh hướng cơ hội hữu khuynh đang tìm cách thâm độc hòng thay đổi đường lối chính trị, đường lối tổ chức và làm biến chất Đảng theo kiểu một đảng xã hội dân chủ“(7) Theo Nguyễn Hộ, từng là bạn chiến đấu thân thiết của Võ Văn Kiệt nhưng sau này hai người thù địch nhau, xác nhận Thư gởi BCT của Võ Văn Kiệt đã như „quả bom“. Ít ngày sau, tân Ủy viên trung ương (UVTU) và tân Tổng biên tập TCCS Nguyễn Phú Trọng đã tấn công ông Kiệt mạnh hơn nữa về việc ông Kiệt đề nghị bỏ nguyên tắc tổ chức „tập trung dân chủ“ trong sinh hoạt đảng trong Thư 9.8.1995. Trong TCCS số 2, tháng 1.1996 (khi ấy ra 2 số một tháng) ông Trọng đã hằn học phê phán: „Trong lúc có khuynh hướng muốn hạ thấp ý nghĩa hoặc xóa bỏ nguyên tắc tập trung dân chủ, Đảng ta đã khẳng định dứt khoát giữ vững và thực hiện tốt các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng, đặc biệt là nguyên tắc tập trung dân chủ…Đảng ta cho rằng, thực hiện tập trung dân chủ là vấn đề có tính nguyên tắc của một đảng mác-xít, là một tiêu chí quan trọng để xem đảng có phải là đảng Mác-Lê-nin chân chính hay không. Phủ nhận nguyên tắc tập trung dân chủ là phủ nhận Đảng từ bản chất; xóa bỏ nguyên tắc tập trung dân chủ là phá hoại sức mạnh của Đảng từ gốc“(8) Việc công khai kết án rất gay gắt gián tiếp TT Võ Văn Kiệt về các đòi hỏi trong Thư 9.8.1995 ngay trên tờ tạp chí lí luận của TUĐ là „phủ nhận Đảng từ bản chất“ và „phá hoại sức mạnh của Đảng từ gốc“ như thế, trong tư thế mới được vào TUĐ, chắc chắn tự bản thân Nguyễn Phú Trọng không dám, phải có sự chỉ thị từ cấp cao hơn trong BCT.  Khi ấy Nguyễn Đức Bình có chân cả trong BCT lẫn BBT và phụ trách công tác tư tưởng nên có ảnh hưởng rất lớn, thuộc cánh bảo thủ và đã từng đi giám sát Võ Văn Kiệt khi ông Kiệt thăm Âu châu. Vài năm sau khi phe giáo điều nắm lại thế chủ động trong BCT, ông Bình đã thuật lại khá rõ các giai đoan hai phe bảo thủ và cấp tiến trong BCT chống phá nhau kịch liệt như thế nào:  „Nó rộ lên vào những năm 1987-88 khi mà thế Goóc-ba-chốp còn lên. Nó bị đập mạnh một cú năm 1989 trong HNTU 7 rồi Trung ương 8 (khóa VI)  [ám chỉ các cuộc chống đối của Trần Xuân Bách và Trung tướng Trần Độ khi ấy?] … Thật ra họ không thay đổi quan điểm cơ bản. Có kẻ còn trở nên „kiên định“ hơn. Họ mưu tìm chiến thuật mới, chờ kết quả thay đổi nhân sự qua ĐH VIII và sau ĐH. Cách tốt nhất theo họ -là êm dịu chuyển hóa từ bên trong và từ bên trên; là lùi một bước để tiến hai bước, là thừa nhận để từng bước phủ nhận, là phủ nhận từ từ từng phần đến toàn bộ, đối với Đảng cũng vậy, đối với chủ nghĩa cũng vậy, đối với con đừơng XHCN cũng vậy. Họ chủ trương đề bạt kiến nghị, trao đổi, gặp gỡ, đối thoại, ra vẻ „hành động trong tổ chức“, nhưng lại cố ý công khai hóa ra bên ngòai để tạo áp lực, gây thanh thế, tập hợp lực lượng, đòi hỏi Đảng nhân nhượng, tiến tới „hội thảo chính trị lớn“ kiểu „bàn tròn“, kiểu „Tiểu Diên hồng“.“(9) [Ám chỉ rằng, Võ Văn Kiệt cố tình để lộ thư ngày 9.8.95 gởi BCT và cuộc vận động của Hoàng Minh Chính khi ấy?] Cuộc phản kích của cánh bảo thủ chung quanh Đỗ Mười, Lê Đức Anh và Đào Duy Tùng chống Võ Văn Kiệt tiếp tục rộ lên vào thời điểm trước ĐH 8 không còn xa. Thượng tướng Nguyễn Nam Khánh, UVTU kiêm Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị -dưới quyền của Lê Khả Phiêu- đã còn thẳng thừng hơn nữa trong việc kết án Võ Văn Kiệt, khi ấy Thư gởi BCT đã lọt ra bên ngoài không chỉ ở VN mà còn cả ở nước ngoài. Trong tạp chí QPTD số 1.96, dù tướng Khánh không nêu tên ông Kiệt, nhưng các điểm kết án gay gắt lại chính là những điểm trong Thư gởi BCT của Võ Văn Kiệt, gọi đó là „trùng hợp với luận điểm  của bọn phản bội và thủ đoạn chống phá ta của đế quốc Mĩ“ : „Xu hướng cơ hội hữu khuynh trước đây chỉ xuất hiện trên từng mặt, từng vấn đề; nay đã hình thành một hệ thống quan điểm, tư tưởng, được in ấn và tán phát nhiều nơi, có nhiều điểm trùng hợp với luận điểm  của bọn phản bội và thủ đoạn chống phá ta của đế quốc Mĩ và các thế lực thù địch. Sau đây xin vạch ra mấy điểm chủ yếu của những quan điểm đó: Phủ nhận các mâu thuẫn vốn có của thời đại, xóa nhòa ranh giới giữa CNXH và Chủ nghĩa Tư bản (CNTB), giữa chủ nghĩa đế quốc  và các dân tộc bị áp bức, giữa bóc lột và bị bóc lột. Nhận thức mơ hồ về „dân chủ đa nguyên“; hiểu nhà nước pháp quyền thoát li quan điểm giai cấp, ca ngợi nền „dân chủ đa đảng“, „chế độ tự do dân chủ phương Tây“. Phủ nhận bản chất giai cấp công nhân của Đảng, phủ nhận nguyên tắc tập trung dân chủ và sự lãnh đạo toàn diện của Đảng.“(10)  Dường như biết là phe bảo thủ đang tấn công mình vào thời điểm quyết định mô hình nhân sự của ĐH 8, nhưng Võ Văn Kiệt vẫn không dừng lại với Thư gởi BCT mà còn tìm cách ảnh hưởng lên Quốc hội (QH). Nên ngày 12.3. 96 Võ Văn Kiệt lại nói tại kì họp thứ 9 QH khóa 9.  Trong nhiều đoạn của diễn văn dài ông đã khéo léo nhắc lại một số quan điểm của ông trong Thư gởi BCT liên quan tới khuyến khích kinh tế tư nhân và chống lại kinh tế quốc doanh (KTQD): „Tôi xin đề nghị QH suy nghĩ, góp ý kiến với chính phủ những biện pháp xử lí tích cực  nhất! Tôi nghĩ rằng, một mặt cần tìm cách nâng cao hơn nữa hiệu quả sử dụng những nguồn chi ngân sách, đồng thời phải huy động mọi nguồn lực trong dân thực hiện tốt hơn nữa chủ trương nhà nước và nhân dân cùng làm. Chúng ta cho phép người nước ngoài đầu tư vào kết cấu hạ tầng theo hình thức BOT thì lại càng phải khuyến khích nhân dân và những nhà đầu tư trong nước làm việc này…“ (11) Chỉ hai ngày sau diễn văn trước QH của Võ Văn Kiệt, tại Đại hội đảng bộ Học viện chính trị-quân sự -nơi huấn luyện chính trị và tư tưởng cho các cấp sĩ quan trung và cao cấp- chuẩn bị cho ĐH 8, Lê Khả Phiêu đã phản công lần thứ 2 một cách có hệ thống toàn bộ những vấn đề mà Võ Văn Kiệt đã nêu ra trong Thư gởi BCT 9.8.95. Trong một diễn văn dài nửa trang báo ND, sau khi chỉ trích cuộc vận động đang rộ lên trong đảng khi ấy của một số trí thức tiến bộ đã khuyên đảng nên cải tổ theo khuynh hướng các đảng dân chủ xã hội như nhiều nước Bắc- và Tây Âu, ông Phiêu kết án đó là „cải lương“, „xét lại“ và „từ bỏ đấu tranh cách mạng“; tiếp đó ông đánh thẳng vào nhân vật chính muốn nhắm tới. Tuy không nêu tên Võ Văn Kiệt, nhưng các phần kết án của ông Phiêu đã hầu như đi vào từng điểm chính trong Thư gởi BCT của Võ Văn Kiệt. Ở phần mở đầu Thư ông Kiệt đã đặt lại vấn đề tình hình thế giới và tương quan lực lượng thế giới sau khi Liên xô sụp đổ và tới phần cuối Thư ông yêu cầu phải dân chủ hóa nội bộ đảng.  Lê Khả Phiêu đã tấn công Võ Văn Kiệt: „Không phải không có người muốn muốn „giã từ hệ tư tưởng“ mà thực chất là giã từ hệ tư tưởng Mác-Lê-nin để rơi vào hệ tư tưởng khác; muốn „phi tư tưởng hóa“, coi việc phân chia ra ranh giới giữa hai chế độ tư bản và XHCN là một cái gì xơ cứng, giáo điều, gây trở ngại cho việc nước ta hòa nhập vào thế giới và giầu lên cùng với thế giới đó…Người ta cho rằng, đất nước ta hiện nay chỉ cần „độc lập và dân chủ“, chỉ cần „độc lập và phát triển“ chứ chẳng cần định hướng phát triển nào, nhất là định hướng XHCN.“ Nếu đối chiếu lời kế án trên của Lê Khả Phiêu thì rõ ràng là ám chỉ Võ Văn Kiệt. Như đã trình bày ở phần trên, trong Thư gởi BCT Võ Văn Kiệt đã cho rằng, sau khi Liên xô sụp đổ tình hình thế giới đã thay đổi toàn diện nên ông mạnh bạo chống lại quan điểm bảo thủ vẫn bênh vực về quan điểm giai cấp đấu tranh và tính đối kháng giữa CS và Tư bản: „Trong thế giới ngày nay, không phải mâu thuẫn đối kháng giữa CNXH và chủ nghĩa đế quốc, mà trước hết là tính chất đa dạng đa cực trở thành nhân tố nổi bật nhất chi phối những mâu thuẫn và sự vận động của các mối quan hệ giữa mọi quốc gia trên thế giới.“ Thế rồi Lê Khả Phiêu còn nêu việc ông Kiệt đòi từ bỏ nguyên tắc tổ chức „tập trung dân chủ“ vì nó phản dân chủ và kết án rất gay gắt: „Cần phải chỉ ra rằng, bên cạnh những cuộc tiến công vào hệ tư tưởng, vào đường lối chính trị của Đảng ta, cuộc tiến công vào tổ chức của Đảng ta: Tiến công vào nguyên tắc tổ chức, cơ cấu tổ chức và cơ chế lãnh đạo của Đảng ta là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sinh mệnh của Đảng ta với tính chất là đội tiên phong, bộ tham mưu của giai cấp và dân tộc trong cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc và CNXH. Có người đang đòi hỏi từ bỏ nguyên tắc tập trung dân chủ, cho rằng, tập trung sẽ dẫn tới quan liêu, độc đoán, chỉ cần dân chủ là được!” (12) Câu hỏi ở đây là, khi nói „có người đang đòi hỏi từ bỏ nguyên tắc tập trung dân chủ“ Lê Khả Phiêu đã muốn ám chỉ ai? Rõ ràng là chính TT Võ Văn Kiệt đã nêu việc này trong Thư gởi BCT và đúng vào thời điểm này dư luận về thư này đang dội lên rất mạnh cả trong đảng, nhiều giới ở trong nước và cả quốc tế! Mặc dầu bài diễn văn quan trọng này của Lê Khả Phiêu mãi tới gần hai tuần sau mới được phổ biến trên tờ Nhân Dân. Việc này cho thấy cánh bảo thủ đã cân nhắc và quyết định tung ra vào giữa lúc vấn đề nhân sự ở cao của ĐH 8 đang vào giai đoạn quyết liệt. Song song với việc tấn công trực diện Võ văn Kiệt trên các cơ quan ngôn luận chính của Đảng để ngăn ngừa những bất trắc có thể xẩy ra trong giai đoạn chuẩn bị ĐH 8, trong thời gian này họ còn dựng lên vụ án „chiếm đoạt bí mật Nhà nước“ để giam giữ ba nhà đấu tranh dân chủ có uy tín ở trong và ngoài nước là các ông Hồng Hà, Nguyễn Kiên Giang và Hà Sĩ Phu vào dịp cuối năm 1995 để khủng bố và đe dọa các cuộc vận động dân chủ ở trong đảng và ngoài xã hội.  Ba người này đã bị kết án là đã giữ các bản sao Thư gởi BCT ngày 9.8.1995 của TT Võ Văn Kiệt. Riêng với Hà Sĩ Phu họ còn để công an dàn dựng ra tai nạn xe ở HN để cướp giật cái túi của Hà Sĩ Phu với một số tài liệu. Mãi tới sau khi ĐH 8  ba Nhà Dân chủ mới bị đưa ra Tòa án Nhân dân xử kín với các bản án từ Lê Hồng Hà 2 năm tù giam, Hà Sĩ Phu 12 tháng tù giam và Nguyễn Kiến Giang 15 tháng tù cho hưởng án treo với lí do “đã có hành vi chiếm đoạt bí mật nhà nước”.(13) ______________ Chú thích: 1. Tác giả đã có cuộc phỏng vấn GS Nguyễn Văn Hảo tại Paris đầu thập niên 80 2. Theo cựu Đại sứ Nguyễn Trung, trợ lí của TT Võ Văn Kiệt, ông là một người chính soạn thảo Thư này; Nguyễn Trung, Tôi làm “chính trị”- Những kỉ niệm và trăn trở, http://www.viet-    studies.net/kinhte/kinhte.htm , Hồi kí, 2018, tr. 67 t.th . Các đoạn trích trên đây trong Thư gởi BCT của Võ Văn  Kiệt từ:  https://www.diendan.org/tai-lieu/bao-cu/so-048/thu-vo-van-kiet-1995 3. Các ý kiến liên quan tới Thư của Võ Văn Kiệt: https://www.google.de/search dcr=0&source=hp&ei=i0pLWsjCNdLxkwXmm5HQDg&q=nguy%E1%BB%85n+trung+20+n%C4%83m+Th%C6%B0+g%E1%BB%ADi+B%E1%BB%99+ch%C3%ADnh+tr%E1%BB%8B&oq=nguy%E1%BB%85n+trung+20+n%C4%83m+Th%C6%B0+g%E1%BB%ADi+B%E1%BB%99+ch%C3%ADnh+tr%E1%BB%8B&gs_l=psy-ab.12…2014.71077.0.77344.76.57.6.3.3.0.316.7428.6j36j6j1.49.0….0…1c.1.64.psy-ab..18.51.6595…0j0i131k1j0i3k1j0i10k1j0i10i30k1j0i22i30k1j33i160k1j33i22i29i30k1j33i21k1.0.2zQMi8OFpeo 4. Thư của Võ Văn Kiệt bị lộ ra ngoài vào cuối năm 1995. 5. Nguyễn Trung, „Vì sao có thư của ông Võ Văn Kiệt?“, BBC 10. 8. 2015 6. Huy Đức, Chương XIX: Đại hội VIII, mục Vụ án Nguyễn Hà Phan 7. QPTD, số 12.95, tr.9 8. TCCS số 2, tháng 1. 96, tr.26 9. Nguyễn Đức Bình, „Xây dựng đảng về tư tửơng chính trị“,TCCS số 5, 3.99, tr. 9; Trần Thế Dương, tư duy của lãnh đạo đã đổi mới? Dân chủ & Phát triển (DC&PT) số 27,12.03, tr.8-13 10. QPTD số 1.96, tr.7 11. ND 13.3.96 12. Lê Khả Phiêu, ND 25.3.96 13. Đơn khiếu nại của bà Đặng thị Thanh Biên (vợ Hà Sĩ Phu) ngày 30 tháng 9 năm 1996;Hoàng Tiến, về việc ông Hà sĩ Phu bị bắt 6.11.96: http://www.hasiphu.com/    

Việt Tân Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nhà nước độc tài do một đảng duy nhất – Đảng Cộng sản Việt Nam – cầm quyền, dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Người dân không được quyền bầu chọn lãnh đạo đất nước. Ngay việc lựa chọn lãnh đạo Đảng Cộng sản cũng được thực hiện bằng các cuộc bầu cử mang tính hình thức và không công bằng. Quyền con người bị xâm phạm nghiêm trọng và có hệ thống tại Việt Nam, đơn cử như quyền tự do báo chí, bao gồm bắt và truy tố tùy tiện những người chỉ trích chính quyền, kiểm duyệt và hạn chế nghiêm trọng tự do Internet; ngăn cấm quyền tự do hội họp và tự do lập hội; hạn chế tự do đi lại, trong đó có việc cấm xuất cảnh đối với các nhà hoạt động; cấm đoán các hoạt động chính trị đối lập. Trong khi tình trạng tham nhũng lại diễn ra hết sức nghiêm trọng. Xin mời quý độc giả xem nội dung chi tiết trong video!  

Việt Tân   Ngày 10 Tháng Mười Hai, hàng năm được tôn vinh là ngày Quốc tế Nhân quyền, Liên Hợp Quốc và nhiều quốc gia thành viên đều kỷ niệm ngày này nhằm tôn vinh các giá trị về quyền con người. Năm nay, dù Việt Nam được bầu vào Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc, tuy nhiên, quyền con người tại Việt Nam vẫn bị chà đạp một cách tồi tệ có hệ thống. Nhà nước độc tài dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản bóp nghẹt các quyền dân sự, chính trị và gia tăng bắt giam các nhà hoạt động với những cáo buộc mơ hồ, như “tuyên truyền chống nhà nước” hoặc “lợi dụng các quyền tự do dân chủ”. Việt Nam vẫn chưa có sự tiến bộ đúng nghĩa nào về nhân quyền. Theo các tổ chức nhân quyền quốc tế, CSVN đang giam giữ hàng trăm tù nhân lương tâm. Họ là những nhà báo, Facebooker, chức sắc tôn giáo, những người chống Trung Quốc xâm lược, nhà hoạt động vì dân chủ và quyền đất đai. Họ không hề phạm tội, trên thực tế họ là những người yêu nước và trăn trở trước vận mệnh dân tộc, nhưng bị bỏ tù vì lên tiếng trước những sai trái của chế độ. Không chỉ bắt giam, Đảng Cộng sản Việt Nam còn ngược đãi, tr.a t.ấn và đối xử vô nhân đạo với các tù nhân lương tâm bằng nhiều hình thức khác nhau: Đầu tiên, nhà cầm quyền CSVN thường xuyên trừng phạt những những người bất đồng chính kiến bằng hình thức đưa đi thi hành án ở những nơi xa gia đình. Người có gia đình ở miền Bắc thì bị chuyển vào trại giam ở miền Trung hay miền Nam, còn người ở miền Nam thì bị chuyển đi thi hành án ở miền Trung hoặc miền Bắc. Cách ly xa gia đình là động thái được tính toán nhằm làm mất tinh thần những người tranh đấu, khiến sức khoẻ họ bị suy kiệt vì người tù không quen phải sống trong điều kiện thời tiết khí hậu mới. Hơn nữa, việc đưa họ đi giam xa cũng làm cho gia đình họ gặp khó khăn trong việc thăm nuôi và chi phí cao tạo thêm gánh nặng cho gia đình. Thứ hai, hệ thống quyền lực công an còn tra tấn về thể x.ác đối với các tù nhân lương tâm. Trường hợp mới nhất đã xảy ra đối với ông Trịnh Bá Tư. Thân nhân của ông Tư đã báo động với các cơ quan truyền thông không chịu sự kiểm duyệt của chính quyền về việc ông bị cán bộ nhà tù đ.ánh đập đến mức phải nhập viện để điều trị. Thứ ba, cô lập và biệt giam là cách thức được các nhà tù Việt Nam sử dụng để tr.a tấn tinh thần các tù nhân lương tâm. Những người tù bị giam giữ cách ly với hình thức “tù trong tù", không có bất kỳ tiếp xúc nào với thế giới bên ngoài, đặc biệt là gia đình nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho tra tấn ép cung hoặc trừng phạt họ vì những đòi hỏi quyền lợi trong nhà tù, như những gì đã diễn ra đối với các nhà hoạt động Hoàng Bình, Nguyễn Văn Hoá. Thứ tư, hình thức tra tấn bằng cách không cho phép điều trị y tế đối với các tù nhân lương tâm cũng được các quan chức lãnh đạo nhà tù tại Việt Nam thường xuyên áp dụng. Chế độ giam giữ khắc nghiệt, mất vệ sinh, trong khi điều kiện chăm sóc y tế thì vô cùng tồi tệ, là nguyên nhân khiến gần như tất cả tù nhân lương tâm tại Việt Nam đều mắc bệnh trong nhà tù và bị suy giảm về sức khỏe. Thậm chí là đã có nhiều tù nhân lương tâm đã phải ch.ết khi đang thụ án, như: thầy giáo Đào Quang Thực, nhà hoạt động Huỳnh Hữu Đạt, thầy giáo Đinh Đăng Định, dân oan Đỗ Công Đương, hay mới đây nhất là ông Phan Văn Thu. Tù nhân lương tâm Phan Văn Thu qua đời hôm 20 tháng Mười Một, 2022, khi đang thụ án chung thân tại Trại giam Gia Trung. Khi sức khoẻ của ông Phan Văn Thu có dấu hiệu suy kiệt, các bạn tù chung phòng đã nhiều lần yêu cầu Trại giam phải đưa ông đi cấp cứu. Tuy nhiên, phía lãnh đạo trại giam lại thờ ơ, khi bệnh trở nặng, ông đã qua đời trong phòng giam và vẫn chưa được điều trị y tế đúng nghĩa. Cái ch.ết của tù nhân lương tâm Phan Văn Thu một lần nữa tố cáo những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng của nhà nước CSVN đối với những người bất đồng chính kiến. Tình trạng nhân quyền tại Việt Nam đang rất tồi tệ, danh sách những vi phạm của chính quyền cộng sản ngày càng dài. Trong đó, những người yêu nước lên tiếng về sự bất công bị bắt giam và bị đối xử tàn nhẫn, ngoài xã hội thì liên tục xuất hiện các vụ công an đánh đập người dân dã man. Đây là minh chứng cho thấy CSVN muốn vào Hội Đồng Nhân Quyền chỉ là để có thể tiếp tục che giấu, gian dối về những vi phạm nhân quyền của họ. Nếu không bị gây áp lực thì chắc chắn nhà nước độc tài cộng sản sẽ tiếp tục đàn áp những người yêu nước, vì vậy Đảng Việt Tân mong muốn hợp tác cùng với người dân và các tổ chức, hội đoàn đẩy mạnh hơn nữa áp lực với CSVN trong thời gian tới./.  

Vũ Việt Hẳn có những người Trung Quốc luôn thao thức mong có các cuộc đấu tranh lan tỏa rộng khắp nên họ mới tìm cách ứng dụng các phương pháp đấu tranh bất bạo động. Từ đó, tờ giấy trắng được nghĩ ra để trở thành biểu tượng chính của phong trào phản kháng chính sách zero Covid. Đấu tranh bất bạo động là một vũ khí. Theo nghiên cứu của Đại học Harvard, “Nonviolent resistance proves potent weapon“ (tạm dịch: Phản kháng bất bạo động chứng minh là vũ khí mạnh mẽ) thì các cuộc phản kháng bất bạo động thường đạt kết quả thành công nhiều hơn gấp hai lần các cuộc phản kháng bằng bạo lực. Nghiên cứu này được phân tích dựa trên dữ liệu toàn cầu, thu thập và đánh giá các sự kiện đấu tranh từ năm 1900 đến năm 2006. Cuộc nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chỉ cần 3,5% dân số của một quốc gia xuống đường đối đầu bất bạo động thì họ có thể làm thay đổi các chính sách và thậm chí có thể quật đổ các chế độ độc tài. Theo tựa đề nghiên cứu nói trên thì phản kháng bất bạo động chứng minh đó chính là một vũ khí mạnh mẽ. Khi người dân hiểu được sức mạnh của đấu tranh bất bạo động thì họ cảm thấy tự tin hơn, quyết tâm hơn để cùng tham gia vào các cuộc phản kháng. Để hiểu về phương pháp đấu tranh bất bạo động mọi người cần tham khảo nhiều tài liệu về các cuộc cách mạng Nhung, cách mạnh Màu, cách mạng Đông Âu, v.v… đặc biệt nên đọc cuốn cẩm nang “Từ độc tài đến dân chủ” của nhà nghiên cứu khoa học chính trị Gene Sharp do Việt Tân dịch sang tiếng Việt. Dĩ nhiên đấu tranh bất bạo động không phải là một phép màu, nó chỉ là vũ khí đấu tranh của những người dân bình thường không có súng đạn. Nó cần sự học hỏi, mưu lược, sáng tạo, kiên trì và kiên quyết. Khi bị đàn áp thì người tham gia đấu tranh bất bạo động dùng chính sự hy sinh và đổ máu của mình để cố gắng tạo thêm sự phẫn nộ của quần chúng, đồng thời làm gia tăng thêm quyết tâm và sức mạnh của phong trào đấu tranh. Có thể nói biểu tượng tờ giấy trắng vừa tạo nên một dấu mốc trong lịch sử đấu tranh ở Trung Quốc. Nó phản ánh một tầm nhận thức mới và cao hơn trong lãnh vực đối đầu với chế độ cầm quyền. Không cần các biểu ngữ, băng rôn như trong các cuộc biểu tình truyền thống, chỉ là tờ giấy trắng đơn sơ vì đó là thứ ai cũng có sẵn, ai cũng có thể giơ lên. Kiến thức và kỹ năng về đấu tranh bất bạo động nhiều vô số kể và sức mạnh của nó cũng vô biên. Nhiều người vẫn chưa thực sự hiểu và đánh giá đúng về phương pháp đấu tranh này. Tờ giấy trắng đã tạo ra một tiền lệ chưa từng có dưới triều đại cộng sản Trung Quốc, đó là sự nhượng bộ của chế độ trước làn sóng phản đối của người dân. Kể từ nay các cuộc phản kháng ở Trung Quốc rồi sẽ lan tỏa mạnh mẽ hơn và tiến xa hơn. Vũ Việt  

  Kim Van Chinh   (Steve Strazer, Nhà phân tích quân sự, đăng trên nv.ua 2-12-2022)   Nỗ lực suốt 4 tháng qua của quân đội Nga để chiếm một thành phố không có tầm quan trọng chiến lược như Bakhmut mà không thành công chứng tỏ tại sao Putin sẽ không thể chống lại được NATO.   Bakhmut là thành phố có 70.000 dân ở vùng Donetsk của Ukraine, nơi diễn ra một số cuộc giao tranh ác liệt nhất trong toàn bộ cuộc chiến. Kể từ đầu tháng 8 năm nay, các lực lượng Nga đã cố tần công nhưng không thể chiếm được nó mặc dù có hàng chục cuộc tấn công hàng ngày. Hình các chiến sĩ Ukraine tại Bakhmut   Tưởng chừng thành phố này không có tầm quan trọng chiến lược nhưng Vladimir Putin vẫn coi đây là ưu tiên hàng đầu. Và nhìn vào Bakhmut trên bản đồ, thật dễ hiểu tại sao nó không có giá trị chiến lược. Nó không nằm gần bất kỳ tuyến đường thủy chính nào, không có cơ sở sản xuất và không tham gia vào bất kỳ hoạt động kinh tế lớn nào khác. Đó là một vùng nước tù đọng không có ý nghĩa thực sự về quân sự. Nó nằm gần nửa đường giữa các thành phố quan trọng chiến lược Donetsk và Luhansk, nhưng việc giành được nó sẽ không phải là yếu tố quyết định của thế trận toàn khu vực.   Vậy tại sao những nỗ lực kỳ lạ của Nga để chiếm giữ thành phố tầm thường này lại có thể dẫn đến kết luận quan trọng là Nga không thể chống lại NATO? Tổng thơ ký NATO Jens Stoltenberg   Đầu tiên, những nỗ lực chiếm thành phố, mặc dù có một số thành công tối thiểu trước kẻ thù đông hơn, cho thấy sự mất phương hướng trên diện rộng về người, thiết bị và vũ khí, và điều này đặc biệt đúng khi quân đội Nga đang gặp vấn đề nghiêm trọng về nguồn cung ứng.   Nó cũng cho thấy mức độ kém cỏi đáng kể của giới lãnh đạo quân sự Nga và bản thân Putin, đồng thời chỉ ra khả năng chiến lược của Nga đối với Ukraine có thể rất rời rạc, nếu không muốn nói là hoàn toàn rời rạc. Thiết bị quân sự của Nga rất không hoàn hảo về nhiều mặt   Chiến tranh không chỉ giành chiến thắng nhờ hậu cần tuyệt vời, chiến thuật tốt và hỏa lực tuyệt đối, mà còn nhờ những nhà lãnh đạo giỏi, những người có thể cẩn thận vạch ra một chiến lược chiến thắng và thực hiện nó. NATO có tất cả. Và, với số lượng lớn để triển khai ở nhiều mặt trận.   Ngoài ra, NATO có vũ khí vượt trội về chất lượng, dù số lượng có thể nhỏ hơn, và điều này đã được các lực lượng Ukraine nhiều lần chứng minh thành công khi sử dụng thành công bộ vũ khí như vậy của NATO.   Một điều hiển nhiên ngay từ khi bắt đầu cuộc chiến, và trong suốt thời gian nó đang diễn ra, đó là thiết bị quân sự của Nga rất không hoàn hảo về nhiều mặt. Để so sánh, nhiều nền tảng vũ khí cũ của NATO cũng còn có công năng hơn vú khí của Nga rất nhiều. Ví dụ, ngay cả xe tăng chiến đấu chủ lực M1 Abrams thế hệ đầu tiên 30 tuổi được trang bị pháo 120mm và đạn uranium nghèo (DU) cũng có thể dễ dàng đối đầu với các phiên bản nâng cấp mới nhất của xe tăng T-72 và T-80 cổ đại của Nga. .   Chuẩn bị cho chiến đấu tốt cũng đóng một vai trò. Đây là những gì NATO đang cung cấp tích cực và thành công cho Ukraine. Ngược lại, chiến thuật và huấn luyện của quân đội Nga không có thay đổi đáng kể kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Một điểm khác biệt quan trọng nữa là hầu hết các hệ thống vũ khí của Nga ngày nay đều được phát triển trong thời kỳ Xô Viết bởi các ủy ban hoạt động theo các kế hoạch 5 năm, rất chung chung, nặng về số lương, chỉ chú ý đến việc đạt được các mục tiêu chính trị nhất định hơn là cung cấp cho các lực lượng vũ trang những công cụ tốt nhất có thể.   Một lý do là sự sụp đổ của Liên Xô đã làm gián đoạn nghiêm trọng nền kinh tế Nga và góp phần vào sự trỗi dậy của một tầng lớp đầu sỏ có xu hướng vơ vét ngân khố nhà nước nhằm giành lấy mọi thứ có thể. Tất nhiên, Nga hầu như không có cải cách rõ rệt trong việc nâng cấp hiện đại hóa các lực lượng vũ trang. Các vấn đề văn hóa và lỗi hệ thống lâu đời là một lời giải thích khác cho sự tụt hậu của ngành công nghiệp-quân sự Nga.   Thậm chí ngày nay, sơ đồ tài chính và hỗ trợ các dự án quân sự ở Nga vẫn còn nhiều vấn đề. Đây là lý do chính tại sao Nga vẫn không thể sản xuất bất kỳ số lượng đáng kể nào siêu xe tăng T-14 Armata mới của mình, mặc dù nó đã được phát triển trong khoảng một thập kỷ rồi.   Thế giới đã hoàn toàn thay đổi trong 40 năm qua, nhưng tư duy quân sự của người Nga vẫn bị mắc kẹt trong quá khứ.   Đây là vấn đề chính của quân đội Nga. Nhà sử học quân sự người Mỹ Max Boot đã phân tích về lý do tại sao người Nga chiến đấu rất tệ   Tôi có xu hướng quan tâm đến vấn đề hậu cần khi thảo luận về cuộc chiến ở Ukraine, mặc dù trên thực tế đây cũng là một chủ đề có tầm quan trọng đặc biệt. Ai cũng biết rằng quân đội Nga đang gặp phải những vấn đề hậu cần nghiêm trọng cản trở hoạt động chiến đấu và gây ra những hậu quả bất lợi. Và điều này cũng ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh với NATO ngay cả trong các hoạt động phòng thủ thuần túy.   Trên thực tế là các quốc gia NATO, mặc dù gần đây có tỏ ra yếu kém về quân sự, nhưng vẫn có hệ thống tiếp cận các hệ thống hậu cần tích hợp cao, ưu việt và một hệ thống sản xuất liên kết nhau để có thể sản xuất số lượng lớn vũ khí, đạn dược và làm được nhiều loại đạn dược khác sau một thời gian ngắn. Việc sử dụng các công nghệ sản xuất tiên tiến như CAD/CAM, gia công CNC, trí tuệ nhân tạo và in 3D đã được ứng dụng và góp sức rất tốt. Còn ở Nga, vẫn chưa có tiến bộ gì mấy trong các lĩnh vực này và đang ở thế bất lợi đáng kể về mặt này.   NATO cũng duy trì khả năng sử dụng các mạng lưới giao thông tuyệt vời. Do tính chất nhỏ gọn về mặt địa lý của Trung Âu, các mạng lưới đường bộ và đường sắt được tích hợp tốt này có thể đưa mọi thứ đến tiền tuyến dự định rất nhanh chóng.   Trong khi đó, Nga rất rộng lớn về lãnh thổ, và mất nhiều thời gian hơn để hàng hóa đến được chiến trường từ các nhà máy. Chưa nói hệ thống giao thông cũng bị ngăn cản do thiếu nguyên liệu thô và quản lý kém. Cuối cùng, NATO có công nghệ thông tin tuyệt vời và tài nguyên thu thập thông tin tình báo mà người Nga thiếu.   Như vậy, việc Nga không có khả năng đánh bại NATO từ ví dụ Bakhmut phần nhiều là do công nghệ yếu kém và khả năng lãnh đạo yếu kém cũng như năng lực quân sự cơ bản yếu.   Steve Strazer, nhà phân tích quân sự Kim Văn Chính, lược dịch    

Ảnh: Thủ tướng Phần Lan Sanna Marin và Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern Thủ tướng New Zealand tiếp người đồng cấp Phần Lan. Một phóng viên muốn biết liệu cuộc gặp mặt có liên quan gì đến tuổi tác và giới tính của các chị không. Câu trả lời đã rõ ràng. Sanna Marin và Jacinda Ardern gặp nhau hôm thứ tư ở Auckland 30.11.2022   Đây là lần đầu tiên Thủ tướng Phần Lan Sanna Marin và Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern đã trực tiếp gặp nhau. Bà Marin đã đến Auckland, thăm viếng nhiều nơi trong đó có Bảo tàng chiến tranh. Theo kế hoach sáng thư tư hai vị chính khách này đã tổ chức một cuộc họp báo.   Một phóng viên đã lên tiếng với một câu hỏi quả thật không phải phép. Hướng về phía bà Ardern, nhà báo nói, nhiều người sẽ thắc mắc liệu hai vị gặp nhau có phải vì cùng trang lứa và giới tính. "Hoặc người New Zealand có thể thực sự mong đợi sẽ có nhiều thỏa thuận hơn về lâu về dài giữa hai nước ?"   Ngay khi phóng viên đưa ra câu hỏi, bà Ardern đã nhíu mắt, nụ cười cũng tắt ngấm, bà nói vào micro : "Câu hỏi đầu tiên của tôi là, không biết liệu có ai đã hỏi Barack Obama và John Key họ có gặp nhau không vì họ bằng tuổi nhau." Ông Key là Thủ tướng của New Zealand từ năm 2008 đến năm 2016.   Tất nhiên, tỷ lệ nam giới tham gia chính trường cao hơn, đó là một thực tế, Ardern nói. Nhưng khi hai người phụ nữ gặp nhau, không chỉ vì giới tính của họ.   Marin cũng đề cập đến bình luận của phóng viên. Bà nói: “Chúng tôi gặp nhau vì chúng tôi là thủ tướng. Bà đi cùng với một phái đoàn doanh nghiệp. Mặc dù có nhiều điểm tương đồng giữa hai nước nhưng vẫn còn nhiều lĩnh vực có thể tăng cường hợp tác.   Bà Ardern năm nay 42 tuổi và bà trở thành thủ tướng khi 37 tuổi. Bà Marin năm nay 37 tuổi và đã đảm nhận chức vụ thủ tướng gần ba năm trước. Nguyễn Xuân Hoài (dịch) https://www.spiegel.de/.../sanna-marin-finnland-besucht...

Thói kiêu ngạo và độc đoán của Chủ tịch Tập Cận Bình đã khiến Trung Quốc rơi vào chuỗi ngày phong tỏa vô tận. Gideon Rachman - Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng Trong bài phát biểu nhân dịp năm mới 2021, Tập Cận Bình đã khoe khoang về sự thành công của chính sách zero-Covid tại Trung Quốc. Trong khi hàng triệu người chết ở những nơi khác trên thế giới, Trung Quốc đã “đặt người dân và mạng sống của họ lên hàng đầu… Bằng sự đoàn kết và kiên cường, chúng ta đã viết nên bản anh hùng ca chống lại đại dịch.” Gần hai năm sau, chiến dịch của Tập nhằm mô tả quá trình quản lý đại dịch của Trung Quốc như một chiến thắng của cá nhân ông và của hệ thống đang dần sụp đổ. Làn sóng biểu tình ngày càng gia tăng nhằm chống lại các chính sách zero-Covid của ông đã khiến nhà lãnh đạo Trung Quốc phải mất mặt. Chúng dường như là thách thức nghiêm trọng nhất đối với quyền lãnh đạo của Tập kể từ khi ông lên nắm quyền cách đây 10 năm. Một vài cuộc biểu tình phản đối lệnh phong tỏa không hồi kết của Trung Quốc thực sự đã nhắm vào cá nhân Tập. Tại thành phố Thành Đô, những người biểu tình đã hô vang: “Chúng tôi không muốn một hệ thống chính trị với một nhà lãnh đạo trọn đời. Chúng tôi không muốn có một hoàng đế.” Những khẩu hiệu này đã nêu bật vấn đề chính trị nhạy cảm nhất ở Trung Quốc hiện đại – những nỗ lực của Tập Cận Bình nhằm tạo ra một sự sùng bái cá nhân. Kể từ khi Mao Trạch Đông qua đời vào năm 1976, Đảng Cộng sản đã cố gắng tránh tạo ra một Mao thứ hai, một nhà lãnh đạo tối cao duy nhất, người thống trị hệ thống chính trị và cả nước, và sẽ không bao giờ từ bỏ quyền lực. Nhưng Tập Cận Bình đang đưa Trung Quốc trở lại thời kỳ cai trị gần như của một hoàng đế. Một bước ngoặt đã xảy ra vào tháng trước, khi đại hội Đảng Cộng sản bầu ông vào nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có tiền lệ với tư cách là người lãnh đạo đảng. Người tiền nhiệm của Tập, cựu Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, đã bị buộc rời khỏi lễ đài ngay trước ống kính truyền hình. Thông điệp rất rõ ràng. Quyền lực của Tập là bất bại và ông sẽ cai trị suốt đời. Giống như Mao, Tập đã biện minh cho việc nắm quyền của mình bằng cách khuyến khích tạo ra một sự sùng bái cá nhân. “Tư tưởng Tập Cận Bình” đã được ghi vào điều lệ Đảng Cộng sản Trung Quốc. Việc cho rằng nhà lãnh đạo Trung Quốc đã xử lý thành công Covid-19 trở thành một phần quan trọng trong dòng quan điểm về ông. Một bài báo gần đây của Quốc vụ viện Trung Quốc ca ngợi khả năng lãnh đạo của Tập trong đại dịch Covid, tuyên bố rằng “Tổng Bí thư Tập Cận Bình đã đích thân chỉ huy, lên kế hoạch ứng phó, giám sát tình hình chung, và hành động quyết đoán”. Đúng là Trung Quốc đã ghi nhận số ca tử vong trên đầu người do Covid-19 ít hơn hẳn so với Mỹ. Nhưng cái giá của việc theo đuổi chính sách zero-Covid đang dần trở nên rõ ràng. Khi nền kinh tế bị đình trệ, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc đã lên tới gần 20%. Căng thẳng xã hội gây ra do phong tỏa kéo dài và lặp đi lặp lại cũng vô cùng lớn. Hai tháng phong tỏa nghiêm ngặt ở Thượng Hải đầu năm nay đã trở thành tin tức trang nhất trên toàn thế giới. Một số người tin rằng đây sẽ là điểm bùng phát, buộc Tập phải suy nghĩ lại về chính sách zero-Covid của mình. Thế nhưng, thay vào đó, tại đại hội đảng, ông lại đề bạt Bí thư Thành ủy Thượng Hải Lý Cường – người chịu trách nhiệm về vụ phong tỏa – lên vị trí cao thứ hai trong Đảng Cộng sản. Đó là một tín hiệu cho thấy zero-Covid sẽ không có hồi kết. Nhằm tạo ra câu chuyện chính thức về Covid-19, giới lãnh đạo Trung Quốc đã so sánh sự kiên nhẫn và tinh thần tập thể của người dân Trung Quốc với sự thiếu kiên nhẫn và chủ nghĩa cá nhân của người Mỹ. Tuy nhiên, sự kiên nhẫn của người dân Trung Quốc cũng đang cạn dần. Hình ảnh những đám đông không đeo khẩu trang từ khắp nơi trên thế giới đến xem các trận đấu World Cup ở Qatar đã chứng minh cho người dân Trung Quốc thấy rằng công dân của các quốc gia khác đã thoát khỏi cái bẫy của những đợt phong tỏa vô tận. Ngược lại, người dân Trung Quốc đang phải đối mặt với viễn cảnh bị hạn chế quyền tự do năm thứ tư liên tiếp. Từng tuyên bố là người có công trong việc xử lý giai đoạn đầu của đại dịch ở Trung Quốc, Tập không thể tránh khỏi việc bị đổ lỗi cho cuộc khủng hoảng hiện nay. Trên hết, việc không nhập khẩu các loại vắc xin nước ngoài hiệu quả sẽ khiến việc Trung Quốc nới lỏng các biện pháp phong tỏa trở nên nguy hiểm hơn nhiều. Thất bại đó có liên quan đến chủ nghĩa dân tộc của Tập Cận Bình – người đã khởi xướng chính sách sản xuất các công nghệ then chốt “tại Trung Quốc” (Made in China) vào năm 2015. Nhà lãnh đạo từng khẳng định mình có lòng thương dân vô bờ bến cuối cùng lại quá tự cao, không chịu nhập khẩu các loại vắc xin hiệu quả có thể bảo vệ mạng sống của người dân. Phong tỏa zero-Covid cũng phản ánh tính cách cứng rắn và sự độc đoán bẩm sinh của Tập Cận Bình. Những người biểu tình Trung Quốc đã nhận ra rằng các công nghệ được phát triển để theo dõi hành vi của người dân – dưới danh nghĩa để chống dịch – có thể tồn tại rất lâu sau đại dịch, rồi trở thành một phương pháp kiểm soát chính trị và xã hội lâu dài và tinh vi. Nói rộng hơn, những thất bại của Tập trong đại dịch Covid-19 là những thất bại đặc trưng của một chế độ chuyên chế, vốn trao quá nhiều quyền lực và thẩm quyền vào tay một lãnh đạo duy nhất. Khi nhà lãnh đạo chuyên chế đưa ra một quyết định tai hại – như Vladimir Putin đã làm khi xâm lược Ukraine – thì hệ thống cũng không thể thay đổi hướng đi, bởi vì nhận định của nhà lãnh đạo là điều không thể bị chất vấn. Giờ đây, một hình mẫu tương tự đang xuất hiện ở Trung Quốc. Thời điểm người biểu tình xuống đường luôn là thời điểm cực kỳ nguy hiểm đối với một nhà lãnh đạo chuyên chế. Thật không may, dường như, theo bản năng, Tập sẽ đáp trả bằng vũ lực và đàn áp. Đó là cách ông đã đối phó với các cuộc biểu tình ở Hong Kong năm 2019 – và đó là cách Đảng Cộng sản đã đàn áp phong trào sinh viên ở Quảng trường Thiên An Môn năm 1989. Phản ứng đó có thể có hiệu quả ở Trung Quốc – và cho đến nay, ở Nga, Iran, và Belarus. Nhưng câu chuyện được thêu dệt cẩn thận về trí tuệ và quyền lực của Tập Cận Bình sẽ không thể tiếp tục tồn tại sau khi chính sách zero-Covid của ông sụp đổ. Nguồn: Gideon Rachman, “Xi Jinping’s pandemic triumphalism returns to haunt him, “Financial Times, 28/11/2022 Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng  

Quân đội Ucraina đã cải tiến máy bay chiến đấu cổ lỗ MiG-29 bằng cách lắp cho chúng các hệ thống tên lửa phương Tây. Sự kết hợp này gây nhiều khó khăn cho quân Nga. Ngụy Hữu Tâm   Một đường băng nhỏ xíu, một phi công trong bộ quân phục màu cỏ úa leo lên buồng lái một chiếc MiG-29: chỉ trong nháy mắt chiếc máy bay chiến đấu đã lao nhanh ở tầm thấp trên cánh đồng lúa, đồng cỏ, sông ngòi. Đấy là một video mà cuối tháng tám vừa rồi, lực lượng vũ trang Ucraina cho công bố. Đấy không chỉ là một phóng sự hiếm hoi về hoạt động của không quân mà còn là một video gây ngạc nhiên cho những người am hiểu giới quân sự. Bởi vì dưới cánh của chiếc máy bay phản lực hai động cơ có tên lóng NATO là „Fulerum“, các chuyên gia nhận ra ngay một thứ vũ khí công nghệ cao mà lẽ ra không được gắn vào loại máy bay này – một tên lửa không đối đất AGM-88 HARM. Nó có xuất xứ Hoa Kỳ và được thiết kế đặc biệt cho những hoạt động đánh phá các trạm radar. Thế nhưng những quả tên lửa dài trên 4 m hoàn toàn không thích hợp cho MiG-29, một máy bay phản lực chiến đấu của Liên Xô thời xưa. Nhưng rõ ràng là những kỹ thuật viên Ucraina đầy sáng tạo và đồng minh phương Tây của họ đã thành công trong việc kết hợp một chiếc máy bay lạc hậu hàng thập niên với kỹ thuật hiện đại nhất của NATO. Cái không còn phù hợp vẫn được làm cho p Bởi lẽ phòng không-không quân Ucraina kết hợp các vị trí phòng không với các dữ liệu tình báo mà có lẽ họ nhận được từ phía Hoa Kỳ, và các thuật điều khiển hậu cần theo một cách mà cho đến nay các chuyên gia hiếm thấy. Chẳng hạn không quân Ucraina hành động động hệt như máy nghe nhạc vỏ sò, di chuyển máy bay của họ từ hầm chứa này sang hầm chứa khác. Hơn nữa, không hiếm khi những chiếc MiG-29 Ucraina cất cánh từ và hạ cánh xuống đường cao tốc. Điều làm chúng có thể được vận dụng một cách đa dạng hơn rất nhiều và đồng thời lại hết sức khó bắt gặp. Mới đây có một vị tướng Mỹ đánh giá, không quân Ucraina vẫn còn giữ được 80% số máy bay phản lực chiến đấu của họ. Họ cũng đã tham gia vào trận tấn công Kharkiv. Chắc chắn điều này có được là nhờ ở cú đánh với tên lửa HARM do phương Tây sản xuất. Bởi lẽ hệ thống điện tử của AGM-88 nhận ra được bức xạ radar của các vị trí phòng không đối phương, rồi sau đó sẽ đánh trúng nguồn phát ấy. Các tên lửa này là một vấn đề đặc biệt gay cấn cho hệ thống tên lửa phòng không S-300 rất giá trị của Nga. Vì sợ những tên lửa HARM,  lính Nga thường phải ngắt các thiết bị radar của chúng – các máy bay phản lực Ucraina tận dụng lỗ hổng xuất hiện ở lực lượng phòng không đối phương và lập tức đánh ngay vào chỗ đó.  Tuy nhiên HARM lại cần có một bệ phóng tên lửa chỉ có ở những máy bay phản lực chiến đấu của Mỹ. Chỉ những bệ phóng loại này tên lửa mới giao tiếp được với hệ thống điện tử của chiếc máy bay. Thế nhưng buồng lái của một chiếc MiG thời những năm 80 lại thuần túy là tương tự (analog (chẳng hạn như điều khiển bằng điện hay cơ), chưa số hóa (digital)). Vì vậy quân đội Ucraina đã cùng những người bạn phương Tây giấu tên phát triển ra một bộ tiếp hợp (adapter) giúp nối kỹ thuật cũ với kỹ thuật mới. Justin Bronk, chuyên gia không quân của trung tâm nghiên cứu Rusi ở London, nhận xét: „Khi dùng bộ tiếp hợp này chức năng có giảm sút chút ít bởi vì HARM không nhận được các thông tin từ thiết bị radar báo động của máy bay hay của các hệ thống điện tử khác. Nhưng dẫu sao nó cũng là đủ để đánh trúng các vị trí của quân Nga. Đối với những hoạt động như thế thì chiếc MiG-29 cũ lại là cái máy hoàn hảo. Tuy từ nhiều thập niên, trên thị trường đã có bán những máy bay phản lực hiện đại hơn, nhưng chiếc máy bay của nhà sản xuất Mikojan-Gurewitsch vẫn thích hợp tuyệt vời cho cách tiến hành chiến tranh của quân Ucraina. Chiếc máy bay phản lực linh hoạt, vốn được thiết kế để đánh các mục tiêu trên mặt đất cũng như cả các cuộc không chiến, xưa nay vẫn được coi như là thứ gây sợ hãi cho các phi công phương Tây. Vào thời ấy nó thực hiện những cú nhào lộn mà ngày hôm nay nhiều người vẫn coi như là không thể tin nổi. Chẳng hạn như cú đánh lái kiểu rắn hổ mang mà trong một thời gian ngắn, chiếc máy bay có vẻ dường như đứng thẳng đứng trong không trung để sau đó nghiêng ra ở phía sau chiếc máy bay phản lực chiến đấu của kẻ địch ở một vị thế tấn công thuận lợi hơn. Hai động cơ phản lực tạo ra một lực đẩy cực mạnh mà với nó, ngay cả khi đã lắp toàn bộ khí tài, máy bay vẫn có thể đẩy thẳng đứng lên không trung bằng tốc độ của âm thanh. Ngay cả Bundeswehr (tên của Quân đội CHLB Đức, nguyên văn là lực lượng phòng thủ liên bang) sau khi bức tường Berlin sụp đổ cũng đã tiếp nhận một số máy bay từ kho dự trữ của NVA (tên của Quân đội CHDC Đức khi trước, nguyên văn là Quân đội Nhân dân Quốc gia) cũng hết lời khen ngợi chiếc máy bay phản lực. MiG bền, vững chãi và ít hỏng hóc. Sau khi bức tường Berlin sụp đổ, quân đội báo cáo rằng, chi phí bảo dưỡng trên mặt đất ở mỗi giờ bay là thấp hơn nếu so với những máy bay tương ứng của NATO. Special Operations Command of US Air Force-Bộ chỉ huy các chiến dịch đặc biệt của Không quân Mỹ hiện đang suy tính những ý tưởng mới để cung cấp cho quân đội Ucraina kỹ thuật không quân hiện đại mà không phải chuyển giao cho họ những máy bay chiến đấu của phương Tây. Chẳng hạn quân đội Mỹ đang thử những bộ gá lắp (thiết bị giúp gắn một thiết bị vào một thiết bị khác) mà với chúng, từ buồng lái của một chiếc máy bay vận tải có thể phóng ra những thiết bị tự hành. Gần đây nhất điều này đã được thực hiện thành công vớimột chiếc Lockheed Martin MC-130J, một chiếc máy bay cổ điển trong số những máy bay vận tải quân sự. Bộ gá lắp tên lửa không đối đất tự hành loại AGM-158 JASSM sẽ phóng ra cùng với dù mà bình thường thì chúng chỉ có thể được khởi động bởi những chiếc máy bay phản lực chiến đấu hiện đại hay những chiếc máy bay ném bom hạng nặng. Cũng sẽ dễ chuyển giao cho quân đội Ucraina những chiếc máy bay vận tải hơn là những chiếc máy bay ném bom. Sắp tới, đầu tiên Ucraina sẽ được tiếp nhận một loạt MiG-29 tiếp theo, lần này là của Slovakia. Hiện đang nói tới con số có thể lên đến 11 chiếc. Nếu được cải biến và ứng dụng một cách khéo kéo, chúng sẽ gây ra khá nhiều vấn đề cho quân Nga đấy.  Dịch từ Spiegel số 40, 01/tháng 10/2022  

Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) bị chính quyền Việt Nam truy nã quốc tế về tội đưa hối lộ liên quan đến vụ tham nhũng tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai. Reuters - VOA Chiến dịch chống tham nhũng ở Việt Nam đã làm tê liệt nhiều giao dịch thông thường trong nước, gây ra tình trạng thiếu hàng hóa thiết yếu và làm giảm niềm tin của nhà đầu tư vào một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất châu Á. Chiến dịch chống tham nhũng kiểu Trung Quốc được tiến hành từ năm 2016, nhưng một loạt vụ bê bối gần đây đã dẫn đến các cuộc điều tra mới trên diện rộng, khiến các quan chức chính phủ hồi hộp, lo sợ bị buộc tội tham nhũng và không muốn bật đèn xanh cho hoạt động mua sắm trang thiết bị và đầu tư. Các chính trị gia, các nhà ngoại giao và các giám đốc điều hành cho biết tình hình đó đã làm gián đoạn hoạt động nhập khẩu thuốc và xăng dầu cũng như đầu tư vào các dự án sản xuất và năng lượng quan trọng trong một nền kinh tế ngày càng trở thành một phần quan trọng của chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, khoảng 65% bệnh viện lớn đã xảy ra tình trạng thiếu thuốc và thiếu sản phẩm y tế trong những tháng gần đây, chủ yếu là do các quan chức miễn cưỡng phê duyệt hợp đồng mua sắm, chính phủ cho biết. Ông Marko Walde, người đứng đầu phòng thương mại Đức tại Việt Nam, cảnh báo tình hình có thể tồi tệ hơn nếu giấy phép cho hàng nghìn loại thuốc sắp hết hạn vào cuối năm nay không được các cơ quan quản lý nhanh chóng gia hạn. “Nếu bạn không làm bất cứ điều gì, bạn không thể phạm sai lầm,” ông Walde nói về tình trạng tê liệt cấp phép hiện tại do lo lắng của bộ máy quan liêu. Theo số liệu năm 2020, Đức là nước xuất khẩu thuốc sang Việt Nam lớn thứ hai sau Pháp. Một tài liệu của Ủy ban Châu Âu được công bố vào tháng 10 về các thỏa thuận thương mại tự do của khối liệt kê các quy tắc “rườm rà” của Việt Nam về gia hạn giấy phép dược phẩm và việc thực hiện chúng là một trong những vấn đề nổi cộm. Tình trạng thiếu thuốc bao gồm thuốc kháng sinh cho bệnh nhân nguy kịch, thuốc tim mạch, và thuốc điều trị các triệu chứng tồi tệ nhất của bệnh sốt xuất huyết trong bối cảnh các ca bệnh gia tăng. Việc xếp hàng tại các hiệu thuốc ở nước này không phải là hiếm và một bác sĩ yêu cầu giấu tên cho biết các phòng khám tư nhân cũng bị ảnh hưởng. Một giám đốc điều hành tại một nhà phát triển công nghiệp, từ chối nêu tên, cho biết các dự án liên quan đến các nhà đầu tư cỡ trung liên tục bị trì hoãn vì thiếu chữ ký của các quan chức. Các doanh nghiệp nói rằng điều đó có thể trì hoãn đầu tư nước ngoài quan trọng vào một quốc gia dựa vào nguồn vốn bên ngoài để duy trì nền kinh tế định hướng xuất khẩu và dự kiến sẽ là một trong những nước hưởng lợi hàng đầu từ kế hoạch giảm tiếp xúc với Trung Quốc của các công ty đa quốc gia. Các chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng phụ thuộc vào Việt Nam, bao gồm cả hàng điện tử và giày dép, có thể bị ảnh hưởng, làm trầm trọng thêm tác động tiêu cực của sự sụt giảm đơn đặt hàng toàn cầu, vốn đã dẫn đến việc cắt giảm lực lượng lao động ở Việt Nam. Một phần vì điều đó nên tốc độ tăng trưởng trong các dự án sản xuất mới của nước ngoài dự kiến sẽ chững lại trong năm nay so với năm ngoái, thấp hơn nhiều so với mức trước đại dịch, theo BW Industrial, công ty cho các nhà sản xuất thuê nhà xưởng và nhà kho. Một cuộc khảo sát vào tháng 10 của Phòng Thương mại Châu Âu tại Việt Nam cho thấy tâm lý của các nhà quản lý trong nước trở nên tồi tệ hơn trong quý thứ ba khi các cuộc điều tra tham nhũng gia tăng mặc dù tăng trưởng kinh tế rất cao. Tê liệt Việt Nam được xếp hạng 87/180 nước trong danh sách nhận thức tham nhũng mới nhất của Tổ chức Minh bạch Quốc tế, một cơ quan giám sát, cùng cấp độ với Ethiopia và Colombia. Mặc dù việc chống hối lộ nhìn chung được coi là tích cực trong dài hạn, nhưng sự gián đoạn ngắn hạn có thể làm tê liệt hoạt động kinh doanh, đặc biệt nếu việc thực thi được coi là không rõ ràng và bị thúc đẩy bởi động cơ chính trị. Khi các cuộc điều tra gia tăng, các quan chức sợ rằng họ có thể bị bắt nếu vô tình vi phạm các quy tắc thường được viết rất tệ và khó giải thích. Các vấn đề về mua sắm và cấp phép hiện nay trong lĩnh vực dược phẩm diễn ra sau vụ bắt giữ các quan chức cấp cao vào năm ngoái vì mua thuốc điều trị COVID-19 với giá quá cao và nhận hối lộ trong việc tổ chức các chuyến bay hồi hương cho công dân Việt Nam bị mắc kẹt ở nước ngoài trong đại dịch. Chính phủ đã không trả lời yêu cầu bình luận về nỗ lực chống tham nhũng, nhưng các quan chức hàng đầu, bao gồm cả Thủ tướng Phạm Minh Chính, đã nhiều lần thúc giục các nhà quản lý không cản trở hoạt động kinh tế bằng cách trì hoãn các quyết định mua sắm. Một nhà ngoại giao ở Hà Nội cho biết, không rõ liệu Đảng Cộng sản cầm quyền có giảm áp lực hay không, khi một số nhà lãnh đạo coi tham nhũng trong một số lĩnh vực là mối đe dọa hiện hữu. Tuy nhiên, các quan chức công khai thừa nhận những tắc nghẽn. “Cán bộ, công chức nhà nước, kể cả lãnh đạo không dám làm vì có làm thì sợ mắc sai lầm”, đại biểu Nguyễn Hữu Thông cảnh báo trước Quốc hội cuối tháng 10. Cơn sốc cung ứng Hậu quả kinh tế tiêu cực của cuộc trấn áp xuất hiện bên cạnh những thách thức khác mà Việt Nam và các quốc gia khác ở châu Á phải đối mặt, đó là đồng nội tệ suy yếu, hạn chế nguồn cung toàn cầu và nhu cầu thế giới giảm. Chỉ số chứng khoán chuẩn của Việt Nam VNI nằm trong số những chỉ số hoạt động kém nhất thế giới trong năm nay trong bối cảnh tín dụng bị đóng băng do hàng loạt vụ bắt giữ các nhà phát triển bất động sản vì cáo buộc sai phạm. Ông John Rockhold, chủ tịch công ty tư vấn và đầu tư môi trường Pacific Rim Investment and Management, nói: “Chiến dịch chống tham nhũng đang gây ra sự bất ổn và lo lắng ngày càng tăng trong các cấp bậc và hồ sơ trong giao dịch và phê duyệt kinh doanh hàng ngày ở Việt Nam”. Ông cho biết sự chậm trễ trong việc phê duyệt các dự án năng lượng được chờ đợi từ lâu đang góp phần gây ra tình trạng thiếu điện, một số nhà sản xuất phải hoãn sản xuất đến cuối tuần và ban đêm để giảm áp lực lên lưới điện. Ông Hà Hoàng Hợp, một thành viên cấp cao tại Viện ISEAS-Yusof Ishak có trụ sở tại Singapore, cho rằng tình trạng thiếu xăng là do sự hoảng loạn do các cuộc điều tra tham nhũng gây ra. Ông Hợp nói: “Việc trấn áp sẽ không thể giải quyết tận gốc tình trạng tham nhũng tràn lan nếu được thực thi mà không có sự minh bạch và thượng tôn pháp luật toàn diện”.  

Le Nguyen Duy Hau Trong ảnh là những tờ giấy trắng chép lại phương trình Friedmann. Đây không phải là một cuộc thi toán học, và bạn cũng không cần phải biết về toán học để hiểu những gì đang diễn ra ở Trung Quốc. Những tờ giấy này do các sinh viên Đại học Thanh Hoa – một trong hai viện đại học hàng đầu của Trung Quốc, bên cạnh Bắc Đại – viết trong cuộc tuần hành, biểu tình đang diễn ra. Có người cho rằng Friedmann đọc trại thành Free Man – Con người Tự Do. Và đó có thể là ý nghĩa của thông điệp do các sinh viên đưa ra. Thanh Hoa là nơi đào tạo ra rất nhiều lãnh đạo Trung Quốc hiện đại, trong đó có Tập Cận Bình. Nhưng đây cũng là cái nôi của các phong trào sinh viên đòi dân chủ, như Thiên An Môn 1989. Trong suốt nhiều ngày qua, khi thế giới đang say đắm với bóng đá, người Mỹ thì bận với Lễ Tạ Ơn, thì người Trung Quốc ở nhiều nơi đã xuống đường biểu tình. Điều đáng nói đó là Trung Quốc đang trong những ngày cao điểm phong toả chống dịch (vâng, bạn không nghe nhầm đâu) vì Covid đang trở lại với nước này với khoảng… 25.000 ca/ngày (trên tổng dân 1 tỷ 3). Chính sách Zero Covid rất hà khắc của Trung Quốc đã kéo dài đến năm thứ 3, và với nhiều người Trung Quốc, họ đã phải ở trong nhà cách ly đến tận tháng thứ 6. Hậu quả không còn nằm ở dịch bệnh nữa. Tuần trước, hình ảnh một phụ nữ Quảng Châu khóc như mưa ở ngoài bancong vì không chịu được cảnh ở trong nhà đến tháng thứ 6, vì khu vực cô liên tục bị phong toả. Tại thành phố Quý Châu, một chiếc xe bus chở những người “liên quan đến dịch bệnh” đi cách ly bị lật, khiến hàng chục người chết. Thê thảm nhất là ở Urumqi thuộc Tân Cương khi một toà nhà cao tầng bị cháy. Thành phố phong toả kéo dài khiến rất nhiều xe ô tô xoay quanh chung cư bị hết bình, không thể đi được nơi khác, và cũng là một nguyên nhân làm cho lính cứu hoả mất gần 3 tiếng mới khống chế được đám cháy. Kết quả là 10 người chết và 9 người bị thương, nhưng khủng khiếp nhất là hình ảnh toà nhà bốc cháy được quay lại và chia sẻ khắp các trang mạng Trung Quốc. Cảnh tượng này, cùng với hình ảnh những sân vận động đầy ắp người tại Qatar và không ai đeo khẩu trang, khiến người Trung Quốc suy nghĩ về thân phận của mình. Những yếu tố phản kháng đầu tiên xuất hiện. Một cây cầu đi qua đường cao tốc đông đúc ở Bắc Kinh xuất hiện các bích chương chữ to và loa phóng thanh kêu gọi lật đổ Tập Cận Bình. Ngay lập tức cảnh sát đến và đem bích chương và loa đi, còn cảnh sát mạng Trung Quốc chặn ngay kết quả search tên cây cầu, và thậm chí kết quả search Bắc Kinh. Tại một khu công nghiệp, công nhân bạo loạn, xô xát với cảnh sát vì họ không muốn bị cách ly trong nơi làm việc. Cao trào có thể là trong cuối tuần qua. Người dân bắt đầu xuống đường biểu tình, đặc biệt là sinh viên. Lần này, không chỉ người Bắc Kinh xuống đường, mà cả người Urumqi, người Thượng Hải, người Quảng Châu. Nhiều nơi, người biểu tình chỉ cầm theo một tờ giấy trắng như một biểu tượng mới của cuộc biểu tình và khiến cho chính quyền khó mà ngăn cấm được. Các báo cáo thực địa cho thấy các cuộc biểu tình có khi đông đến cả vạn người. Đây là một con số nhỏ so với quy mô dân số cũng như ở nhiều quốc gia, nhưng với Trung Quốc, đó là một thế lực. Điều lý thú đó là lần này, các cuộc biểu tình không còn đòi hỏi những quyền lợi thiết thân như đất đai, thực phẩm v.v… để nhà nước trung ương Trung Quốc có thể xử trảm một quan chức địa phương nào đó và xem như mình vô can, thậm chí tạo hình ảnh quân triều đình đứng về phe nhân dân. Lần này, các biểu ngữ biểu tình nhắm thẳng vào lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc và nói về những thứ trái ngược hẳn với giá trị nền tảng của nhà nước Trung Quốc – đó Gần như chắc chắn rằng các cuộc biểu tình sẽ nhanh chóng bị dập tắt vì lãnh đạo Trung Quốc đủ sự tin tưởng vào quan điểm của mình để thẳng tay đàn áp sinh viên, nhưng cảnh tưởng của các sinh viên lại làm mình khá xúc động. Khác với năm 1989, những sinh viên Thanh Hoa, Thượng Hải, Quảng Châu… hy sinh nhiều hơn rất nhiều so với những gì chúng ta tưởng tượng. Với một hệ thống chấm điểm tín dụng xã hội khắt khe, gần như là án chung thân cho những ai làm sai, những sinh viên này không chỉ đánh đổi tự do hiện tại của họ mà có thể là tương lai của họ và gia đình. Nhưng điều gì khiến họ vẫn chọn xuống đường? Các tuyên truyền viên chắc chắn sẽ chỉ ra kẻ thù muôn thưở: các thế lực thù địch. Nhưng thế lực nào đây khi Trung Quốc đã đóng cửa 3 năm nay? Trong việc xem trọng nền chính trị của một dân tộc, xem tất cả mọi người có trách nhiệm phụng sự, có lẽ một lần nữa lãnh đạo Trung Quốc lại bị thách thức vì sự lên tiếng của chính những cá nhân. Các cá nhân có những câu chuyện riêng, và đôi khi họ sẵn sàng liều lĩnh mọi thứ để thách thức các đại tự sự của dân tộc do nhóm lãnh đạo tìm cách viết lên. Nếu thành công, một đại tự sự khác sẽ được viết, nhưng nếu thất bại, không ai nhớ đến họ cả. Thế nhưng mình nghĩ những người biểu tình này không còn quá nhiều lựa chọn nữa. Người ta chọn hành động khi họ không thể ngồi yên được nữa. Cũng giống như Ryszard Kapuscinski từng mô tả về thời khắc một cuộc đấu tranh bắt đầu. Đó không phải là sự suy đồi của một chế độ, hay sự tuột dốc của nền kinh tế. Đấy có thể là nguyên nhân sâu xa. Nhưng ngọn lửa bùng lên cuộc cách mạng chính là thời khắc một người biểu tình đứng đương đầu với cảnh sát vũ trang mà không lùi bước. Lúc đó, sự thôi thúc hành động đã vượt trội hơn sự sợ hãi và thói quen phục tùng vốn có của người dân. Đó chính là lúc cuộc biểu tình bắt đầu. Có lẽ 6 tháng phong toả, những hình ảnh tự do của thế giới, sự thống khổ của người quanh mình, và một chút dại khờ của tuổi trẻ đã tạo nên sức mạnh nhiều hơn sự đe doạ. Chúc những sinh viên Trung Quốc chân cứng đá mềm và mong các bạn sống được cuộc đời tự do. * Tất nhiên là lực lượng an ninh mạng Trung Quốc liền tay. Một báo cáo cho thấy lực lượng này đã tháo khỏi mạng một phóng sự về các cổ động viên tại Qatar. Một báo cáo khác thì chỉ ra rằng hashtag liên quan đến tình dục bắt đầu xuất hiện trending trên trang mạng xã hội Trung Quốc.  

ladimir Putin, Ramsan Kadyrow.  Wladimir Putin, Ramsan Kadyrow. Wladimir Putin, Ramsan Kadyrow. • FOCUS-online-Autorin Sarah Werner - Nguyễn Xuân Hoài (dịch)   Một nhân viên tình báo Nga dự đoán về một cuộc chiến giữa Putin và các thuộc hạ thân cận, theo đó Putin đang trên bờ vực của một cuộc đảo chính bạo lực. Chuyên gia về Nga Gerhard Mangott giải thích khả năng xảy ra một cuộc đảo chính thực sự đối với ông chủ Điện Kremlin như thế nào.   Hỗn loạn, sụp đổ, nội chiến: Một người từ cơ quan mật vụ Nga FSB dự đoán một cuộc chiến giữa Putin và các thuộc hạ thân cận của ông ta, tạp chí Newsweek của Mỹ đưa tin. Do những xung đột trong hệ thống, mật vụ Nga tin vào một cuộc lật đổ Putin bằng bạo lực.   Những thuộc hạ thân tín của Putin là Prigozhin, người đứng đầu nhóm lính đánh thuê Wagner, và Kadyrov, Tổng thống Chechnya, có thể gây ra mối đe dọa chính trị cho Putin, mật vụ này tiếp tục. Vậy sẽ có một cuộc đảo chính ở Nga?   Gerhard Mangott, một chuyên gia về Nga và là giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Innsbruck, giải thích trong một cuộc phỏng vấn với FOCUS trực tuyến tại sao ông cho rằng, hiện khó có thể xảy ra một sự thay đổi quyền lực bằng bạo lực. FOCUS trực tuyến: Thưa ông Mangott, một người thuộc cơ quan mật vụ Nga FSB dự đoán về một cuộc chiến giữa Putin và các thuộc hạ trước đây của ông ta, theo Newsweek. Ông đánh giá như thế nào về khả năng xảy ra một cuộc đảo chính ở Nga trong thời gian tới?   Gerhard Mangott: Tôi đã đọc bài báo đó và thấy nó nặng về suy diễn. Tôi nghĩ sự bất bình ở Nga đã tăng lên đáng kể. Ngày càng có nhiều cuộc thảo luận ở Nga về khả năng Nga có thể thua trong cuộc chiến tranh này và về cái giá mà người ta phải sẵn sàng chi trả cho một chiến thắng ở Ukraine.   Tất nhiên là đã nảy sinh những lời chỉ trích đối với Bộ Quốc phòng cũng như đối với cả Bộ Tổng tham mưu. Mặc dù thái độ đối với Putin đã thay đổi đáng kể ở Nga, tuy nhiên tôi không có cảm giác điều này đã đạt đến mức có thể xảy ra xung đột bạo lực nội bộ ở Nga. Gerhard Mangott   Ông nghĩ rằng một cuộc lật đổ bạo lực đối với Putin là khó xảy ra?   Gerhard Mangott: Hiện tại, tôi chắc chắn điều này khó xảy ra. Nhưng nếu chuỗi thất bại trong chiến tranh của Nga tiếp tục và nước Nga ngày càng bị đẩy lùi, vị thế của Putin chắc chắn sẽ gặp nguy hiểm. Ông ta cũng biết rõ điều đó, và đó là lý do tại sao ông ta sẽ làm mọi cách để ngăn chặn điều này, thậm chí đến mức sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật. Nhưng hiện tại không thể nói Putin sắp thất thủ. FOCUS trực tuyến: Ai được coi là mối đe dọa chính trị đối với Putin?   Gerhard Mangott: Prigozchin và Kadyrov thường được coi là những người có khả năng kế vị Putin. Tuy vậy, tôi loại trừ điều đó bởi vì cả hai người này đều không có tiềm năng vươn lên dẫn đầu. Nếu Putin bị lật đổ, thì tất nhiên điều đó phụ thuộc rất nhiều vào việc ai sẽ làm điều đó và chỉ khi đó mới có thể nói ai sẽ được coi là người kế nhiệm ông ta. Cũng có thể hình dung trong trường hợp như vậy, Thư ký Hội đồng An ninh Nga Patrushev sẽ nắm quyền lãnh đạo đất nước. Nhưng còn quá sớm để suy đoán vào thời điểm này và nó có thể không bao giờ xảy ra.   FOCUS trực tuyến: Putin có thể làm gì để ngăn chặn một cuộc đảo chính?   Gerhard Mangott: Tôi nghĩ sẽ tốt cho Putin nếu ông ấy làm việc tập thể hơn một chút - nghĩa là lôi kéo nhiều người tham gia vào nỗ lực chiến tranh. Bằng cách này, ông ta có thể lôi kéo các đối thủ tiềm năng về phía mình. Tuy nhiên, thật khó để nói từ bên ngoài liệu Putin có làm theo hướng đó hay không. Dù thế nào đi nữa ông ta nên đi theo hướng này, để nó không chỉ là cuộc chiến của Putin, mà là cuộc chiến của toàn bộ giới lãnh đạo Nga.   FOCUS trực tuyến: Putin lúc này đặc biệt im lặng, thậm chí còn có sự né tránh, lẩn trốn. Hành vi này của ông ta là biểu hiện của sự nhu nhược hay có toan tính gì?   Gerhard Mangott: Bạn cũng có thể mô tả Putin là một sa hoàng thất thế, người muốn lẩn tránh không chịu tự nhận trách nhiệm. Tôi nghĩ đó là sự tính toán để không bị gắn với các tình hình tiêu cực hiện nay. Không phải ngẫu nhiên mà việc rút quân khỏi bờ tây sông Dnepr ở vùng Kherson không được ông ta thông báo và ông ta cũng không bình luận gì về việc này. Putin muốn tạo ấn tượng rằng mình vô can, không liên quan gì đến những điều đang xảy ra. Tuy nhiên, người dân Nga biết rất rõ điều đó.   FOCUS trực tuyến: Một cuộc tranh dành quyền lực trong nước Nga có tác động gì đến cuộc chiến Ukraine?   Gerhard Mangott: Một số chuyên gia nói rằng đối với Putin, việc duy trì quyền lực ở Nga cuối cùng quan trọng hơn là chiến thắng trong cuộc chiến ở Ukraine. Người ta cũng cho rằng Putin sẽ từ bỏ cuộc chiến ở Ukraine để đảm bảo an toàn cho mình ở Nga.   Tôi không hiểu nhiều về điều đó bởi vì hai điều này liên quan mật thiết với nhau: diễn biến của cuộc chiến ở Ukraine có liên quan đến câu hỏi liệu Putin có thể giữ quyền lực của mình ở Nga hay liệu ông ta sẽ đánh mất nó. • FOCUS-online-Autorin Sarah Werner - Nguyễn Xuân Hoài (dịch)  

 Andrei Kolesnikov, Putin’s Stalin Phase, Foreign Affairs, 08/11/2022 Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng - Nghiên cứu quốc tế Tổng thống Nga đang bị cô lập, hoang tưởng, và ngày càng giống với nhà độc tài thời Xô-viết.  Chính quyền của Tổng thống Nga Vladimir Putin càng trở nên khắc nghiệt và đàn áp hơn, thì trong mắt người dân Nga bình thường, chế độ Joseph Stalin sẽ càng thành công. Trong vòng 5 năm tính đến năm 2021, số lượng người Nga đồng ý rằng “Stalin là một nhà lãnh đạo vĩ đại” đã tăng gấp đôi từ 28% lên 56%, theo các cuộc thăm dò do Trung tâm Levada độc lập thực hiện. So với cùng kỳ, số người không đồng ý với tuyên bố đó đã giảm từ 23% xuống 14%. Kể từ năm 2015, Stalin đã được tán dương trong các ngày lễ quốc gia, và các cuộc thảo luận về sự đàn áp của ông phần lớn đã bị ngăn chặn. Sự quan tâm đối với nhà độc tài Liên Xô đôi khi còn được thể hiện theo kiểu ông đang cạnh tranh với Putin. Tuy nhiên, nói đúng hơn thì ông chỉ đơn giản là một người giúp đỡ từ quá khứ xa xôi, trấn an Tổng thống Nga đương nhiệm rằng ông đang đi đúng hướng. Không chỉ có nguyên tắc ‘bàn tay sắt’ của Stalin mới trở thành hình mẫu cho Điện Kremlin ngày nay, bản thân Putin cũng ngày càng giống với Stalin trong những năm cuối đời, khi nhà lãnh đạo Liên Xô ở giai đoạn hoang tưởng và tồi tệ nhất. Tính đến cuối Thế chiến II, Stalin đã nắm quyền hơn 20 năm, và từ thời điểm đó cho đến khi ông qua đời vào năm 1953, ông đã đưa chế độ của mình đến những đỉnh cao chuyên chế mới: tuyệt đối không khoan dung với ý kiến của người khác; liên tục nghi ngờ các cộng sự thân cận; tàn nhẫn một cách công khai và vô liêm sỉ; và thường xuyên có ảo tưởng và ám ảnh. Giống như Stalin trong những năm cuối đời, Putin cũng đã nắm quyền hơn 20 năm, bao gồm cả thời gian giữ chức thủ tướng từ 2008 đến 2012, và trong nhiệm kỳ tổng thống hiện tại, bắt đầu vào năm 2018, ông cũng đã thể hiện nhiều khía cạnh giống Stalin. Trong thời gian này, ông đã sửa đổi hiến pháp Nga để xóa bỏ các giới hạn về nhiệm kỳ của tổng thống, đứng sau vụ đầu độc và bắt giữ thủ lĩnh phe đối lập Alexei Navalny, và phát động một cuộc chiến với hậu quả tàn khốc cho toàn thế giới. Giờ đây, ở năm 2022, Nga đã hoàn toàn chuyển sang chế độ chuyên chế cá nhân. Bằng việc ủng hộ tư tưởng đế quốc và chủ nghĩa dân tộc, sẵn sàng đàn áp một cách tàn nhẫn đối với xã hội dân sự và bất kỳ hình thức bất đồng chính kiến nào, đồng thời kêu gọi vũ trang gần như toàn bộ đất nước, Putin đã tiếp nhận gần như tất cả các yếu tố căn bản của chủ nghĩa toàn trị kiểu Stalin, từ sự sùng bái cá nhân cho đến sùng bái cái chết của những anh hùng. ẢO TƯỞNG Búp bê matryoshka bằng gỗ truyền thống của Nga có hình Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhà độc tài Liên Xô cũ Josef Stalin được bày bán trong một cửa hàng lưu niệm trên đường phố ở Moscow. (Ảnh AP/Alexander Zemlianichenko) Điểm tương đồng giữa Putin và Stalin bắt đầu từ phong cách và mô hình lãnh đạo của họ. Đối với Putin, cũng như đối với Stalin, quá trình ra quyết định chỉ do một người thực hiện. Các cộng sự và cố vấn hầu như không có khả năng tác động đến bạo chúa hoặc đề xuất các hành động thay thế. Điều đó không chỉ khác xa với cách phát triển chính sách trong các hệ thống dân chủ, thậm chí trong các chế độ bán chuyên chế, nó cũng khác xa so với phong cách lãnh đạo tập thể của các thời kỳ khác trong lịch sử Liên Xô, chẳng hạn như thời kỳ Leonid Brezhnev. Ở một khía cạnh nào đó, Putin thậm chí đã vượt qua thần tượng của mình trong việc cá nhân hóa quyền lực. Chẳng hạn, Stalin thích nói chuyện bằng ngôi thứ nhất số nhiều: “Chúng tôi sẽ bắn anh.” Putin cũng thích nói chuyện nhân danh đất nước hoặc giới tinh hoa, nhưng vào tháng 10, khi được hỏi liệu ông có hối hận gì về “chiến dịch đặc biệt” ở Ukraine hay không, ông thừa nhận rằng cuộc chiến là dự án cá nhân của mình. “Hành động của tôi là đúng nơi đúng lúc,” ông đáp. Putin cũng đã học được từ nhà độc tài Liên Xô cách đối phó với chế độ của chính mình. Càng về cuối đời, Stalin ngày càng nghi ngờ những kẻ thân tín với mình. Ông thường xuyên nổi cơn thịnh nộ với các cộng sự thân cận như Vyacheslav Molotov, Ngoại trưởng và cấp phó lâu năm của ông. Vào mùa thu năm 1945, khi trở về Moscow sau một thời gian vắng mặt, Stalin đã chỉ trích thậm tệ những người đã từng là cấp dưới trung thành nhất của ông – Lavrenty Beria, người đứng đầu lực lượng cảnh sát mật; Georgy Malenkov, ủy viên Bộ Chính trị có ảnh hưởng; Anastas Mikoyan, Bộ trưởng Thương mại, và Molotov – vì dám cho phép tờ Pravda xuất bản các đoạn trích trong bài phát biểu của Thủ tướng Anh Winston Churchill. Molotov đã nhận trách nhiệm về vụ việc, để rồi tiếp tục bị chỉ trích vì đã nới lỏng quy tắc kiểm duyệt đối với các phóng viên nước ngoài. Trong một bức điện gửi Beria, Malenkov, và Mikoyan, Stalin phàn nàn rằng “Molotov dường như không coi trọng lợi ích của nhà nước hoặc uy tín của chính phủ chúng ta.” Sau lần đó, nhân vật thứ hai của Liên Xô không còn được coi là người kế vị nhà độc tài. Tuy nhiên, Molotov cũng không phải là người duy nhất bị thất sủng: trong thời kỳ này, nhiều thành viên khác trong vòng thân tín của Stalin cũng không được ủng hộ vì lý do này hay lý do khác – mà thường xuyên hơn, là không vì lý do gì cả. Giống như Stalin trong những năm cuối đời, Putin đã giành được quyền kiểm soát hoàn toàn đối với giới tinh hoa Nga, khiến họ tê liệt vì sợ hãi và ngấm ngầm căm phẫn người cai trị mình. Dưới thời Stalin, sự thù hận được thể hiện rõ nhất ngay sau khi ông qua đời, khi Nikita Khrushchev, Beria, và Malenkov đối đầu nhau để trở thành người kế nhiệm, cạnh tranh để tự do hóa chế độ càng nhanh càng tốt. Giới tinh hoa ngày nay sợ Putin, nhưng họ còn sợ nhau hơn, chẳng khác gì những người tiền nhiệm dưới thời Stalin. Giống như nhà độc tài Liên Xô, Putin thích sống ẩn mình trong những dinh thự cá nhân, nơi ông đã tự cô lập bản thân trên cả bình diện chính trị và bình diện con người. Chẳng hạn, ông ngày càng dành nhiều thời gian hơn ở dinh thự Sochi. Nó gợi nhớ đến căn nhà gỗ khiêm tốn nhưng được canh phòng cực kỳ cẩn thận ở Abkhazia mà Stalin đã chuyển đến sống vào tháng 10/1945 sau khi ông bị đột quỵ hoặc đau tim. Đáng chú ý là nơi ẩn cư của hai nhà độc tài cách nhau chưa đầy 48km, trong vùng cận nhiệt đới thoải mái của Biển Đen thuộc Caucasus. Cũng giống như Stalin, Putin chưa có hành động quyết liệt nào chống lại những người thân tín của mình. Nhưng sự khó chịu của ông trước những lời nói và hành động của họ gợi ta nhớ đến Stalin. Hãy hồi tưởng lại cuộc họp trên truyền hình mà Putin tổ chức cùng với các cố vấn an ninh quốc gia hàng đầu của ông trong giai đoạn đầu của cuộc xâm lược Ukraine. Ngồi một mình ở chiếc bàn lớn trong một hội trường rộng, trong khi các cố vấn của ông được xếp ngồi ở góc khuất hơn của căn phòng, Putin đã nổi giận với giám đốc cơ quan tình báo nước ngoài, Sergei Naryshkin, vì đã “không làm bài tập về nhà” và nhầm lẫn việc Nga công nhận các nước cộng hòa ly khai ở miền đông Ukraine với việc biến các nước này trở thành một phần của Nga. (Vốn dĩ, theo kế hoạch, việc sáp nhận sẽ được thực hiện sau đó.) Cũng tại cuộc họp đó, Putin đã có một cuộc trò chuyện không đầu không đuôi và đầy giận dữ với Dmitry Kozak, một cộng sự lâu năm từng chịu trách nhiệm đàm phán với Ukraine về việc thực hiện các thỏa thuận Minsk. Sau cuộc họp, Kozak hoàn toàn biến mất trước công chúng. Sang tháng 9, một số người thân cận với Điện Kremlin tiết lộ với Reuters rằng, trước khi chiến dịch đặc biệt nổ ra, Kozak rõ ràng đã được phía Ukraine hứa rằng họ sẽ không gia nhập NATO, theo đó xóa bớt một trong những mối lo ngại chính thúc đẩy cuộc xâm lược của Nga. Nhưng Putin không quan tâm: ông đã sẵn sàng cho cuộc chiến. MÙA ĐÔNG CỦA PUTIN Sử dụng vũ lực quân sự để giải quyết vấn đề – điều đã gần như lỗi thời trong thế kỷ 21 – là một chiến thuật khác mà Putin kế thừa từ Stalin. Hãy xem xét Chiến tranh Mùa đông năm 1939. Ngay trước khi Thế chiến II bùng nổ, Stalin đã không thể chiếm được những phần lãnh thổ mà ông muốn ở Phần Lan, vì thế ông đã phát động một cuộc xâm lược. Tương tự như Putin ở Ukraine, Stalin muốn chiếm những phần lãnh thổ mà ông cho là quan trọng về mặt chiến lược để làm vùng đệm trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công vào Liên Xô. Và cũng như các hành động “tự vệ” của Putin ở Ukraine, Stalin đã tìm một cái cớ, tạo ra một vụ khiêu khích ở biên giới, để cho phép các lực lượng của Moscow bắt đầu một cuộc chiến “hợp pháp”. Trong cả hai trường hợp, nhà độc tài đều nói rằng quân địch đang tập hợp – vốn là điều không tồn tại. Và cả hai đều đánh giá thấp quyết tâm kháng cự của những người dân ở đất nước bị xâm lược: Stalin mong đợi giai cấp vô sản Phần Lan chào đón những đồng chí thuộc giai cấp lao động bằng những bó hoa, còn Putin cho rằng người Ukraine sẽ chào đón lính Nga như quân giải phóng. Cả hai nhà độc tài đều đã sai lầm một cách thảm hại. Ngay cả việc Putin sử dụng phe ly khai thân Nga cũng là một sự tái hiện phương thức của Stalin. Khi Putin thỏa thuận với các chính phủ tự xưng ở Donetsk và Luhansk, ông đang đi theo chân của Stalin, người đã cho thành lập một ban lãnh đạo Phần Lan do Điện Kremlin kiểm soát và sau đó ký một thỏa thuận với chế độ bù nhìn này. Tuyên bố của Putin rằng chính phủ Ukraine chỉ là tấm bình phong của các cường quốc phương Tây hiếu chiến cũng là tiếng vọng của những luận điệu thời Stalin trong Chiến tranh Mùa đông. Trong hồi ký của mình, Juho Kusti Paasikivi, Đại sứ Phần Lan tại Moscow, người sau này trở thành Tổng thống Phần Lan, đã viết rằng “theo ý kiến của người Liên Xô, cuộc chiến này rõ ràng là cuộc chiến do Anh và Pháp tiến hành, để chống lại nước Nga Xô-viết.” Trong Chiến tranh Mùa đông, chính phủ Phần Lan giả do Stalin thành lập đã yêu cầu Liên Xô hỗ trợ thực hiện cái mà họ gọi là “khát vọng lâu đời của người Phần Lan: đưa người dân Karelia [sống trên lãnh thổ Liên Xô] vào một nhà nước Phần Lan thống nhất và độc lập.” Trong cuộc chiến của Putin ở Ukraine, “sự đoàn tụ của các dân tộc anh em” đã trở thành một câu thần chú. Khi biện minh cho sự cần thiết phải sáp nhập lãnh thổ Ukraine, Putin đã lặp lại gần như từng chữ một trong bức thư mà Molotov gửi cho Đại sứ Ba Lan vào tháng 9/1939, tuyên bố rằng “Chính phủ Liên Xô không thể thờ ơ khi những người Ukraine và Belarus ruột thịt sống trên lãnh thổ Ba Lan bị bỏ mặc cho số phận định đoạt, mà không có bất kỳ sự bảo vệ nào.” Nhưng cuộc phiêu lưu của Putin ở Ukraine còn giống với một cuộc chiến khác của Stalin: Chiến tranh Triều Tiên. Rốt cuộc, chính Stalin là người chấp thuận để Triều Tiên tấn công phía nam bán đảo vào ngày 25/06/1950. Và theo một số nhà sử học, giống như Putin ở Ukraine, Stalin cho rằng Hàn Quốc sẽ bị chinh phục chỉ trong vài tuần. Và cũng giống như việc Nga xâm lược Ukraine năm nay, Liên Hiệp Quốc đã lên án cuộc tấn công của Triều Tiên. (Trong trường hợp Triều Tiên, quân đội Mỹ đã tham chiến dưới lá cờ của Liên Hiệp Quốc.) Là một cuộc chiến ủy nhiệm giữa Liên Xô và Mỹ, Chiến tranh Triều Tiên có sự tham gia của máy bay chiến đấu từ cả hai cường quốc, dù các phi công Liên Xô được lệnh không tiến vào không phận của Hàn Quốc. Khi thấy rõ rằng cuộc chiến sẽ tiếp tục kéo dài, Stalin không vội vàng kết thúc nó và chỉ thị cho chính phủ Triều Tiên phải kéo dài các cuộc đàm phán hòa bình. Mãi đến khi Stalin qua đời, người ta mới có thể chấm dứt xung đột, tương tự như rất nhiều sáng kiến cá nhân khác của ông. Ngoại trừ cái chết, chẳng điều gì và chẳng một ai có thể ngăn cản Stalin trong những năm tháng tuổi xế chiều – giống như Putin ngày nay. IVAN BẠO CHÚA Nhưng sự yêu thích của Putin dành cho nhà lãnh đạo Liên Xô còn vượt ra khỏi các phương pháp tàn nhẫn, để bao gồm cả thế giới quan của Stalin. Giống như Stalin, Putin nghĩ rằng thế giới được phân chia thành các vùng ảnh hưởng, và cho rằng ông có thể dễ dàng đánh dấu các vùng lãnh thổ mà ông cho là thuộc về mình chỉ bằng những nét vẽ trên bản đồ. Putin cũng tin rằng Nga có thể phát triển thịnh vượng bất chấp sự cô lập về chính trị và dưới một chính sách kinh tế chuyên chế. Ông cũng chia sẻ chủ nghĩa dân tộc đế quốc của Stalin. Cần nhắc lại rằng, dù là người Xô-viết chính thống, Stalin luôn sẵn sàng từ bỏ chủ nghĩa Marx-Lenin khi phù hợp và khéo léo chơi lá bài dân tộc chủ nghĩa, lôi kéo tình cảm của nhóm sắc tộc thống trị. Điều này đặc biệt đúng trong Thế chiến II. Trong bài phát biểu đầu tiên với nhân dân Liên Xô khi chiến tranh nổ ra, Stalin đã không bắt đầu bằng câu “Các đồng chí!” mà bằng “Các anh chị em!” Khi chiến tranh kết thúc, bài chúc mừng ngày 24/05/1945 nổi tiếng của ông không phải dành cho Liên Xô mà dành cho người Nga: “Cảm ơn sự tin tưởng của nước Nga!” Trong nhiều trường hợp, Stalin đã nhắc đến lịch sử Nga và niềm tự hào nước Nga. Chiến lược đó chính là một trong những nền tảng của chủ nghĩa Putin, từng được gọi là “chủ nghĩa sô vanh cường quốc” (great-power chauvinism). Dễ thấy hơn nữa là việc Putin sử dụng câu chuyện của Stalin nhằm chính danh hóa chiến thắng của Nga trong Thế chiến II. Gần như ngay lập tức, Stalin đã biến một thảm kịch trong đó khoảng 20 triệu người Nga bị sát hại thành một câu chuyện về chiến thắng của chủ nghĩa anh hùng. Đồng thời, nhà độc tài cũng nhanh chóng thanh trừng bất kỳ tướng lĩnh nào mà sự nổi tiếng của họ với quần chúng có thể biến họ trở thành mối đe dọa với ông: nhiều người đã bị bắt và bị giết; ngay cả Georgy Zhukov, vị chỉ huy quân đội và kiến trúc sư đứng sau chiến thắng của Liên Xô, cũng bị gạt ra bên lề. Stalin lo ngại về mức độ nổi tiếng ngày càng tăng của các chỉ huy quân đội và cố gắng hết sức để làm cho các chi tiết của cuộc chiến nhanh chóng bị lãng quên. Putin đã xây dựng tính chính danh của mình xung quanh ý tưởng rằng ông là người thừa kế cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại – tên gọi chính thức của Thế chiến II tại Nga, đặt theo Chiến tranh Vệ quốc năm 1812 chống lại Napoléon. Đồng thời, Putin còn nhắm đến Trung đoàn Bất tử (Immortal Regiment) – một lễ tưởng niệm dân sự diễn ra hàng năm, trong đó một lượng lớn người Nga diễu hành mang theo chân dung những người thân tham gia Thế chiến II – và biến nó thành một cuộc diễu hành quần chúng chính thức do chính ông dẫn đầu. Ông cũng đã biến sự sùng bái chiến thắng của Liên Xô thành sự sùng bái chiến tranh. Sau khi viết lại lịch sử và chuẩn bị mọi thứ sẵn sàng, Putin tuyên bố cuộc xâm lược Ukraine là cuộc chiến chống lại “chủ nghĩa Quốc Xã” cùng với phương Tây, và không gì khác hơn, nó chính là sự tiếp nối của Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại còn dang dở. Đây là sự xuyên tạc lịch sử trên quy mô lớn và sự thao túng ý thức tập thể của cả một đất nước. Đối với Putin, cũng như đối với Stalin, lịch sử đã trở thành một công cụ quan trọng để duy trì quyền cai trị và để kiểm soát đất nước. Trên hết là những ví dụ về Ivan Bạo chúa và Peter Đại đế, hai biểu tượng của sự tàn nhẫn và chủ nghĩa đế quốc. Stalin đã tìm cách kết nối chế độ của mình với Ivan Bạo chúa bằng cách giao cho đạo diễn Sergei Eisenstein dàn dựng một bộ phim hai phần về vị Nga hoàng và chế độ đáng sợ của ông. (Câu nói của một nhân vật nổi tiếng vào thời điểm đó, Leonid Sobolev, đã nói lên tất cả: “Chúng ta phải học cách yêu oprichnina,” lực lượng cảnh vệ khét tiếng của Ivan.) Cũng không lạ gì khi câu chuyện về triều đại tàn bạo của Ivan đã quay trở lại dưới thời Putin. Trong một cuộc mít tinh nhân dịp sáp nhập bốn khu vực của Ukraine, Ivan Okhlobystin, một diễn viên người Nga và là người trung thành với Putin, đã lên sân khấu và hét lên “Goida!” – vốn là khẩu hiệu của oprichnina. Và cũng giống như cách Stalin làm sống lại chủ nghĩa dân tộc Nga trong những năm Thế chiến II, Putin đã so sánh cuộc chiến của ông ở Ukraine với chiến dịch của Peter Đại đế chống lại đế quốc Thụy Điển. Cũng như Stalin trong những năm đầu của Chiến tranh Lạnh, Putin đã cắt đứt quan hệ với phương Tây và bắt đầu miêu tả mọi thứ ở nước ngoài là không tương thích với ý thức hệ và giá trị của Nga. Những người mà Stalin gọi là “những kẻ theo chủ nghĩa toàn cầu mất gốc”, những người bị sa thải và bị ngược đãi, đã xuất hiện trở lại ở nước Nga của Putin với tên gọi “điệp viên nước ngoài”, những người sống lưu vong trên chính đất nước của họ. Dưới thời Stalin, việc có quan hệ với người nước ngoài có thể khiến một người phải ngồi tù. Kể từ tháng 10/2022, nước Nga của Putin đã bắt đầu áp dụng một luật mới – với tinh thần và công thức mơ hồ giống như thời Stalin – “về hợp tác bí mật với một quốc gia nước ngoài”. Putin đã hoàn thành việc phục hồi hình ảnh cho Stalin vào tháng 12/2021, vừa kịp lúc để chiến tranh nổ ra, khi ông cho phép lực lượng oprichnina của mình – tức các công tố viên và các thành viên khác của cái gọi là hệ thống tư pháp – tiêu diệt Memorial, một tổ chức nghiên cứu có mục đích lưu giữ ký ức về cuộc đàn áp thời Stalin. Memorial là một trong số ít các tổ chức độc lập ở Nga có thể bảo tồn lịch sử thực tế của nước Nga, thay vì phiên bản thời Stalin. Bằng cách sử dụng các chiến thuật như vậy, Putin đã mở đường – cả về mặt biểu tượng lẫn trong thực tế – cho chiến tranh và cho các yếu tố của chủ nghĩa toàn trị trong hệ thống chính trị của mình. Trên thực tế, quá trình này đã diễn ra suốt nhiều năm: ông đã truyền bá cho người Nga phiên bản lịch sử của mình, tấn công nhận thức của họ bằng các bài báo và bài phát biểu của ông; và công việc của ông đã được khuếch đại bởi chiến dịch tuyên truyền lịch sử ủng hộ chủ nghĩa Stalin của nhiều tổ chức trong đó có Hiệp hội Lịch sử Nga thân Điện Kremlin và Hiệp hội Lịch sử Quân sự Nga. Do đó, vào đầu năm 2022, Putin đã dễ dàng được công chúng ủng hộ trong việc viết lại lịch sử và trong cuộc chiến của ông, và theo đó, nước Nga cũng sa vào chứng hoang tưởng kiểu Stalin: hàng xóm tố cáo lẫn nhau, giáo viên và học sinh tố cáo lẫn nhau. Cô đơn trên đỉnh QUYỀN LỰC Trong hoàn cảnh thiếu vắng dân chủ, Putin đã không tạo ra cơ chế để chuyển giao quyền lực, vì cũng giống như Stalin, ông không có ý định từ bỏ quyền lực. Kết quả là, lịch sử Nga bị mắc kẹt trong một vòng luẩn quẩn. Nhưng không rõ liệu người Nga có chứng kiến sự lặp lại của một sự kiện vào tháng 3/1953, khi Stalin nằm đó hấp hối, còn các cộng sự thân cận nhất đang cạnh tranh để xóa bỏ di sản của ông. Tương tự như Liên Xô dưới thời Stalin, người ta có ấn tượng rằng ở nước Nga ngày nay không ai có thể thay thế Putin. Điều này có nghĩa là không có phương án thay thế cho bất cứ điều gì ông nói hoặc làm, chống lại ông là vô ích. Giới tinh hoa Nga phải hành động theo logic này. Giống như giới tinh hoa dưới thời Stalin, họ sẽ chỉ đơn giản là đợi đến ngày tàn của tên bạo chúa, hy vọng bằng cách nào đó ông ta sẽ biến mất trước khi kịp sa thải hoặc bỏ tù họ. Đây là lý do tại sao các cử tri của Putin rất quan tâm đến sức khỏe của ông. Trong thời đại của Stalin, tình trạng sức khỏe của nhà độc tài ít được biết đến, nhưng những cộng sự và cấp dưới thân cận với ông trong những năm cuối đời đều hiểu rằng ông không khỏe. Điều này đã trở nên rõ ràng với công chúng tại Đại hội 19 của Đảng Cộng sản Liên Xô vào tháng 10/1952, lúc đó Stalin đã già yếu. Ông đã thử thách các đồng đội của mình bằng cách gợi ý rằng ông sẽ để một nhà lãnh đạo trẻ hơn lên thay thế; cùng lúc đó, ông thực sự đưa những người tương đối trẻ vào các cơ quan quản lý; điều này, tất nhiên, làm cho các lãnh đạo lớn tuổi trở nên cực kỳ căng thẳng. Putin có thể đi theo con đường tương tự, và một phần ông đã làm vậy, đặc biệt là ở cấp khu vực, nơi ông đã trao chức thống đốc cho những người trẻ trung, nhiệt thành. Nhưng dù đã bước vào độ tuổi gần với Stalin khi qua đời, Putin có vẻ khỏe mạnh hơn, và dường như ông vẫn còn nhiều thời gian hơn so với Stalin vào đầu những năm 1950. Tuy nhiên, vẫn có một bài học quan trọng cho Putin: lòng căm thù và sợ hãi đối với Stalin trong những năm cuối đời của ông mạnh mẽ đến nỗi, khi ông bị đột quỵ, trong những giờ phút còn có thể cứu chữa, các cộng sự thân cận nhất của ông đã không chạy đến giúp đỡ, và trong giờ phút hấp hối, ông thực sự chỉ có một mình. Putin đang có vẻ khỏe mạnh hơn bao giờ hết. Nhưng chẳng thể biết ai sẽ là người cứu ông nếu ông mất đi sức khỏe, giống như Stalin trong những năm cuối đời. Andrei Kolesnikov là Nghiên cứu viên cấp cao của Viện Carnegie vì Hòa bình Quốc tế.  

Thao Ngoc Không có một đất nước nào mà lại lắm ngày truyền thống như nước ta. Ban bệ, ngành nghề nào cũng có ngày riêng, quân đội, công an, luật sư, nhà giáo, nhà báo, nhà may, nhà thổ... Tất tật phải cố đặt ra một ngày nào đó để tự tôn và được tôn vinh. Ngày nhà giáo VN có lẽ là ngày dễ nhớ nhất vì ai trong đời cũng là học sinh, không thì cũng là phụ huynh để PHẢI nhớ mà cúng cô hồn cho yên thân cả cha mẹ lẫn con cái.   Xin được hỏi quý vị, quý vị hãnh diện và hân hoan chào đón cái ngày này để làm gì? Một năm 365 ngày, được “tôn vinh” một ngày rồi cả xã hội phỉ nhổ 364 ngày có đáng không quý vị? Tôi nhìn quý vị xúng xính váy áo, ôm những bó hoa mua bằng máu và nước mắt của phụ huynh nghèo, quý vị nghiêng vai nghiêng cổ cho ra những pô hình để up phây, rồi sau đó ngồi vào những mâm cỗ từ quỹ “tự nguyện” đóng góp của PHHS mà tôi thấy như ăn phải miếng thịt ôi, chỉ chực nôn ra cho bằng sạch.   Một đất nước không cần có ngày Người Cao Tuổi, chỉ cần ở đất nước ấy người già không phải đi bán vé số, nhặt ve chai, xin ăn hay bươi rác.   Một đất nước không cần ngày Trẻ Em, miễn là đừng có trẻ em bị ấu dâm, trẻ bỏ học đi kiếm sống, trẻ bị bạo hành, trẻ bị lạm dụng.   Một đất nước văn minh không cần có ngày Phụ Nữ, chỉ cần họ không bị bạo hành, phân biệt đối xử.   Một đất nước không nên có các bà mẹ Anh Hùng, ba lần tiễn con đi hai lần khóc thầm lặng lẽ. Các người có thương mẹ thì để mẹ sống yên bình bên các con mẹ. Chứ các người tạo chiến tranh rồi bắt con mẹ lao vào cuộc chiến tranh phi nghĩa, phi nhân làm gì. Để rồi con mẹ mất, mẹ sống với nỗi đau thắt ruột rồi các người cấp cho cho mẹ cái bằng mẹ VNAH, mỗi dịp kỉ niệm ngày cướp chính quyền thì lại đem mét rưỡi vải đỏ đến dí vào tay mẹ.   Phụ nữ không cần anh hùng, phụ nữ chỉ cần cuộc sống an nhiên với chồng, với con thôi. Các người không tạo ra chiến tranh tức là công đức vô lượng rồi.   Một người thầy cũng không cần đến ngày tôn vinh nhà giáo. Chỉ cần cái ngành giáo dục trả lương cho họ đủ sống để họ không phải bắt học sinh đi học thêm, chỉ cần họ không dí học sinh đóng tiền học, chỉ cần họ không hối phụ huynh đóng quỹ lớp, chỉ cần họ không “vận động” phụ huynh đưa con đi chích VAC, họ chỉ cần chuyên tâm vào công việc chuyên môn thì tự khắc cả xã hội kính trọng họ, kính trọng từ ngày này sang tháng khác, từ năm này qua năm nọ, từ đời này đến đời kia. Chứ đâu chỉ có 1 ngày hoa trái, quà cáp, phong bì, hộp nơ, rồi những tháng còn lại trong năm nhìn nhau theo mối quan hệ mua bán con chữ, kinh doanh tri thức.   Quý vị hiểu mình cần phải làm gì rồi chứ? Muốn người khác tôn trọng trước hết mình phải có tự trọng. Lòng tự trọng từ đâu mà có? Tự trọng là không đủ tri thức không đứng trên bục giảng, tự trọng là thấy nghề giáo không đủ sống mạnh dạn bước ra khỏi ngành chứ không phải cào cấu phụ huynh cho đầy hũ gạo nhà mình, tự trọng là thấy sai trái, bất công phải lên tiếng chứ không hùa theo lũ lãnh đạo bóp cổ phụ huynh và học sinh, tự trọng là bị cử đi làm “nhiệm vụ chính trị” phải biết phản đối, tự trọng là thấy trường lạm thu phải đứng về phía phụ huynh, tự trọng là không câm lặng nghe và làm theo những điều dối trá, sai quấy của cấp trên cốt để yên thân, vững ghế.   Chỉ cần quý vị làm được những điều trên, mỗi năm xã hội sẽ tôn vinh quý vị đủ 365 ngày với sự yêu kính chân thành, không phải bằng những tấm thiệp ghi những câu hoa mỹ do bố mẹ chúng nó mồi, có kẹp mấy tờ bạc, những bó hoa tươi mua bằng những đoạn ruột héo, những cái hộp đựng vài mảnh vải áo dài, những coupon, những chai dầu thơm, sữa tắm...mà chỉ cần thêm nén nhang, nắm muối, nắm gạo là đủ bộ cúng mùng 2, 16 mỗi tháng.   (Mai Thị Mùi)

Bộ Trưởng Tài Chính Hồ Đức Phớc đề nghị, trong một phiên họp Quốc Hội, học theo Singapore trả lương cao để giữ chân "tinh hoa" trong bộ máy nhà nước. Ảnh: Internet Do Duy Ngoc Trong một buổi trả lời chất vấn mới đây tại Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Singapore trả lương cho công chức cao hơn khối tư nhân để “giữ tinh hoa” cho khu vực nhà nước và đề nghị Việt Nam nên học theo. Với tư cách công dân hạng hai, đang thất nghiệp, không lương hưu, tuổi đã già. Tui có suy nghĩ thế này: Trước hết, cần phải xem lại công chức khu vực nhà nước có phải là “tinh hoa” không rồi nghĩ đến chuyện trả lương cao để “giữ tinh hoa”? Lãnh đạo, quan chức nhà nước giờ đa phần là từ phong trào Đoàn Thanh niên được cơ cấu lên. Một phần nữa là con của các quan tiếp nối truyền thống làm quan. Phần còn lại rất ít là những người có khả năng nhưng chỉ làm những phần việc chuyên môn, không có quyền quyết định mọi việc. Nhìn chung đa số đều có học hàm, học vị, bằng cấp cao nhất nhưng có phải là “tinh hoa” không? ” Tinh hoa” gì mà cứ phát biểu là dân cười, dân châm biếm vì toàn nói linh tinh, chẳng giống ai. Quản lý thì dân chê, điều hành thì dân bất mãn. Thế thì có nên tăng lương cho họ để “giữ tinh hoa” như phát biểu của ông Bộ trưởng? Có thể trong hàng ngũ trùng điệp công chức hiện nay cũng có “tinh hoa” đấy nhưng họ bị cái cơ chế, cái quy trình, cái tư tưởng cũ kỹ đè nặng khó thoát ra được để phát triển cái “tinh hoa”. Không thể phát triển kiến thức, khả năng khi bị trói bởi những giáo điều, những thứ vô bổ luôn phải đối phó thường trực. Lớp lãnh đạo bằng cấp đầy mình nhưng không kiến thức sẽ đè bẹp những “tinh hoa” để dấu cái dốt của mình, “tinh hoa” khó mà thể hiện khả năng. Chưa kể nằm trong guồng máy, máy vận hành phải chấp nhận không phản kháng vì nếu có thái độ, sẽ bị loại trừ. Quan trọng nhất đó là hiện nay tầng lớp công chức, nhất là những người có chức vụ, có ai sống bằng lương đâu? Chỉ một chữ ký, một cái gật đầu đồng ý họ được trả hàng tỷ, hàng trăm tỷ. Những vụ phanh phui gần đây cho thấy điều đó. Thế bây giờ tăng lương cho họ bao nhiêu, mỗi tháng một tỷ cũng chẳng thấm vào đâu so với số tiền họ nhận được nhờ quyền lực, ghế ngồi mà có. Thu nhập bao la như thế thì tiền lương tăng bao nhiêu cho gọi là đủ và ngân sách đâu mà chịu nổi? Như vậy, tăng lương cũng vô ích và cũng chẳng khiến cho tầng lớp “tinh hoa” đấy “giữ được tinh hoa”. Vấn đề là phải có biện pháp, phải có chiến lược để những người công chức không phạm pháp, không tham nhũng, hối lộ. Một người công chức bị bắt vì nghi có dính líu tội lỗi nhưng tài sản vẫn còn đó, sau mấy năm điều tra, nghiên cứu, ra toà mới phát án thu hồi tài sản. Lúc đấy người ta đã tẩu tán hết rồi, còn chi. Án kêu vài năm tù, vài lần xét tha, ra tù, tài sản còn đó, ăn ba đời chưa hết. Cái án đấy không đủ răn đe. Nếu dính thì hi sinh đời bố củng cố đời con, vài ba năm tù chỉ là chuyện nhỏ như con thỏ. Vào tù cũng là tù sang, tù quan nên ở tù cũng sướng hơn lắm người. Nếu có học Singapore thì học cái cách họ trị công chức tham nhũng, hối lộ. Họ làm được sao ta không làm được. Một thể chế đã từng tự hào “đỉnh cao muôn trượng” mà sao không làm được chuyện nhỏ ấy nhỉ? Kiểm tra tài sản công chức mà phải sử dụng biện pháp bốc thăm kiểu hên xui may rủi, chưa kể những người bị kiểm tra toàn là kẻ trên răng dưới dế, chẳng có quyền hành, chức tước gì. Kiểu đấy chỉ làm cho có, chẳng mang lại kết quả chi cả, sao không kiểm tra từ chức cao cho đến thấp, mà cũng chẳng cần kiểm tra những tầng lớp khó kiếm xơ múi gì nữa. Nắm thằng có tóc ai nắm kẻ trọc đầu. Có quyền lực mới hối lộ, tham nhũng được chứ. Tài sản, nhà cửa, xe cộ, con cái đi học nước ngoài, chồng ăn chơi, vợ shopping toàn cửa hàng sang chảnh, nhìn là biết ngay, cần gì kiểm tra cho mất công nhỉ. Chuyện ai cũng biết chỉ ban kiểm tra, thanh tra không biết hay giả vờ không biết. Nói túm lại, chuyện tăng lương cho tầng lớp”tinh hoa” để “giữ tinh hoa” như ông Bộ trưởng Bộ Tài chính là chuyện nói cho vui, nghe qua rồi bỏ. Bởi nghe buồn cười bỏ mẹ. FB Do Duy Ngoc  

nguyenvandai's blog Theo tin báo chí Nhà nước VN, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ thăm chính thức Campuchia ngày 8-9/11 và dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 và các hội nghị liên quan ngày 10-13/11 tại Phnom Penh. Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho biết “Chuyến thăm Campuchia của Thủ tướng Phạm Minh Chính là cơ hội để hai nước tăng hợp tác toàn diện, trong đó kinh tế, thương mại, đầu tư sẽ là tiêu điểm.” Cũng theo ông Vũ, chuyến thăm diễn ra trong "Năm Hữu nghị Việt Nam - Campuchia 2022", chào mừng 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Đây là dịp Thủ tướng hai nước rà lại tổng thể và xác định những biện pháp thúc đẩy quan hệ song phương. Vậy Thủ tướng Chính phủ VN Phạm Minh Chính cần học điều gì từ người đồng cấp Campuchia Hun Sen? Điều thứ nhất mà Thủ tướng Phạm Minh Chính và tầng lớp chóp bu CSVN cần học hỏi Thủ tướng Hun Sen về bản lĩnh chính trị Bản thân Thủ tướng Hun Sen và Đảng Nhân dân Campuchia từng được coi là con đẻ của đảng CSVN. Thủ tướng Hun Sen từng bảo vệ thành công luận án tiến sĩ về chính trị tại Việt Nam. Và Campuchia đã có ít nhất gần 2 thập kỷ phụ thuộc vào đảng CSVN về kinh tế, chính trị, ngoại giao,… Trong khi Campuchia có nền chính trị đa đảng với khoảng 40 đảng phái chính trị, trên 100 tổ chức Công đoàn độc lập và hàng chục ngàn các tổ chức xã hội dân sự độc lập (NGO). Cứ 5 năm một lần Campuchia tổ chức tổng tuyển cử với sự tham gia cạnh tranh của các đảng phái chính trị. Đảng Nhân dân Campuchia cầm quyền giành thắng lợi ở các kỳ bầu cử và ông Hun Sen giữ ghế Thủ tướng hơn 30 năm. Các tổ chức công đoàn độc lập và xã hội dân sự hoạt động tự do phục vụ cho tầng lớp công nhân và người dân Campuchia. Chính nhờ sự cạnh tranh và giám sát của các đảng đối lập mà nền chính trị của Campuchia minh bạch và trong sạch hơn chế độ độc tài CSVN. Tham nhũng ở Campuchia không trở thành quốc nạn, giặc nội xâm như ở Việt Nam. Trong khi đó đảng CSVN với trên 5,2 triệu đảng viên và kinh nghiệm hơn 90 năm tồn tại trong đó có gần 80 năm cai trị đất nước. Nhưng đảng CSVN và tầng lớp chóp bu CSVN vẫn sợ đa nguyên, đa đảng. Đảng CSVN coi việc cho phép đa nguyên, đa đảng là tự sát. Đảng CSVN phải dựa vào cảnh sát, an ninh, quân đội, nhà tù,… để trấn áp, cầm tù những người bất đồng chính, đối lập nhằm bảo vệ quyền lực cai trị đất nước của mình. Thậm chí, đảng CSVN còn đàn áp, cầm tù ngay cả những tổ chức công đoàn độc lập, các tổ chức xã hội dân sự độc lập, các tổ chức tôn giáo độc lập. Điều này đã chứng mình một cách rõ ràng rằng bản lĩnh, năng lực, trình độ, đạo đức,… của Thủ tướng Phạm Minh Chính và tầng lớp chóp bu CSVN là quá yếu kém so với Thủ tướng Hun Sen và Đảng Nhân dân Campuchia. Bởi vậy đã tới lúc Thủ tướng Phạm Minh Chính và tầng lớp chóp bu CSVN nên học tập tấm gương bản lĩnh, tư tưởng, đạo đức của Thủ tướng Hun Sen thay vì của Hồ Chí Minh. Đảng CSVN phải mời Thủ tướng Hun Sen sang Việt Nam để giảng dạy cho giới chức chóp bu CSVN về làm sao để một đảng chính trị có thể tồn tại và giữ được quyền lực trong một hệ thống chính trị đa nguyên, đa đảng. Đồng thời có sự tồn tại của các tổ chức công đoàn, xã hội dân sự độc lập.   Điều thứ hai mà Thủ tướng Phạm Minh Chính cần phải học đó là chính sách ngoại giao độc lập của Thủ tướng Hun Sen.   Từ khi đế quốc Nga xâm lược Ukraine, Đại hội đồng Liên hiệp quốc đã có 4 nghị quyết liên quan đến vấn đề này.   Ngày 2 tháng 3, Đại hội đồng LHQ đã thông qua nghị quyết lên án Nga xâm lược Ukraine với 141 phiếu tán thành, có Campuchia, Việt Nam bỏ phiếu trắng.   Ngày 24 tháng 3, một lần nữa Đại hội đồng LHQ đã thông qua nghị quyết lên án Nga xâm lược Ukraine với 140 phiếu tán thành, có Campuchia, Việt Nam bỏ phiếu trắng.   Ngày 7 tháng 4 Đại hội đồng LHQ đã thông qua nghị quyết loại Nga ra khỏi Hội đồng Nhân quyền với 93 phiếu thuận, trong đó có Campuchia, Việt Nam bỏ phiếu chống.   Ngày 13 tháng 10 Đại hội đồng LHQ thông qua nghị quyết lên án Nga sáp nhập 4 tỉnh của Ukraine với 143 phiếu thuận, có Campuchia, Việt Nam bỏ phiếu trắng.   Qua 4 lần nêu trên đã cho thấy bản lĩnh và chính sách ngoại giao độc lập của Thủ tướng Hun Sen và chính phủ Campuchia.   Mặc dù Campuchia là một nước nhỏ, dân số chi bằng khoảng 12% của Việt Nam. Và Campuchia cũng phụ thuộc kinh tế, viện trợ vào Trung Quốc, một đồng minh của Nga.   Trong khi đó Thủ tướng Phạm Minh Chính tuyên bố “Việt Nam không chọn bên, nhưng đứng về phía chính nghĩa và lẽ phải”.   Có rất nhiều điều mà Thủ tướng Phạm Minh Chính và tầng lớp chóp bu CSVN cần học hỏi từ Thủ tướng Hun Sen.   Nhưng trước hết, Thủ tướng Phạm Minh Chính cần học thuộc hai điều trên và áp dụng vào đất nước Việt Nam./.  

Hoàng Tứ Duy/ The Diplomat   * Bài viết của ông Hoàng Tứ Duy, Tổng Bí Thư đảng Việt Tân đăng trên Tạp chí The Diplomat Tổng Bí Thư đảng Cộng Sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên thăm Trung Quốc sau khi ông Tập Cận Bình đảm nhận nhiệm kỳ tổng bí thư thứ ba của đảng Cộng Sản Trung Quốc. Mặc dù hai nước có một mối quan hệ mâu thuẫn kéo dài, nhưng giới lãnh đạo Hà Nội vẫn muốn tìm cách thủ lợi từ Tây Phương lẫn Trung Quốc. Với các công ty Tây Phương thu nhỏ hoạt động tại Trung Quốc nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng, Việt Nam đã nhận được nhiều dòng vốn đầu tư mới. Giữa lúc mối quan hệ Hoa Kỳ – Trung Quốc trở nên căng thẳng hơn, các nhà máy đặt tại Trung Quốc hiện đang chuyển sang Việt Nam. Điều này đã tạo ra một làn gió thuận lợi cho triển vọng kinh tế của Việt Nam. Đồng thời, các nhà lãnh đạo cộng sản của Việt Nam dường như xem Bắc Kinh là một bức tường thành để duy trì hệ thống chuyên quyền của họ. Trong một bài xã luận đăng hôm thứ Năm, Global Times (Hoàn Cầu Thời Báo), một cơ quan truyền thông của nhà nước Trung Quốc, đã lưu ý rằng mối quan hệ Việt – Mỹ có một “giới hạn tối đa” cho dù Hoa Thịnh Đốn đang cố gắng kéo Hà Nội vào quỹ đạo của mình. Mặc dù tờ báo lá cải chủ nghĩa dân tộc này thường được biết đến với giọng điệu chói tai, nhưng có lẽ bài xã luận này không xa sự thật khi cho rằng “Hà Nội không có khả năng tiến quá gần với Hoa Thịnh Đốn do sự khác biệt về hệ tư tưởng.” Chính vì ý thức hệ – hoài niệm về Liên Xô và tình đoàn kết kỳ quặc với Bắc Kinh – mà chính quyền Hà Nội hầu như im lặng trước việc Nga xâm lược Ukraine. Trong tất cả các cuộc bỏ phiếu trong năm nay tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc nhằm khẳng định chủ quyền của Ukraine, chính phủ CSVN đều đã bỏ phiếu trắng. Điều này bất chấp lợi ích rõ ràng của Việt Nam là liên kết với một hệ thống quốc tế, nơi các quốc gia tôn trọng Hiến Chương Liên Hiệp Quốc và các quốc gia lớn hơn không bắt nạt các nước láng giềng nhỏ hơn. Để bày tỏ sự phục tùng và tôn kính Bắc Kinh, Nguyễn Phú Trọng đã tuyên bố từ chối mọi liên minh quân sự và không cho phép bất kỳ nước nào đặt căn cứ quân sự trên đất Việt Nam. Đúng là, đây là chính sách của CS Việt Nam từ lâu. Nhưng lần này, ông Trọng đã đi xa hơn bất kỳ nhà lãnh đạo cộng sản nào khác của Việt Nam trong việc ưu tiên quan hệ với Trung Quốc. Tuyên bố chung mới nhất, khác với những lần trước đây, cam kết “bảo vệ đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa ở mỗi nước trong tình hình mới.” Có lẽ vì những tình cảm đó mà ông Tập đã trao tặng cho ông Trọng huân chương hữu nghị. Ông Trọng trở thành người thứ mười nhận được giải thưởng cao nhất này từ Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa. Phản ứng trên mạng xã hội ở Việt Nam liền trở nên gay gắt. Một người dùng Facebook nhận xét: “Tưởng đâu ông Trọng qua bển đòi lại biển đảo, ai dè qua bển là để nhận huân chương.” Những người khác nhận xét về sự ngoan ngoãn rõ ràng của ông Trọng khi ông dùng hai tay để bắt tay ông Tập – trong văn hóa Việt Nam, đó thường là hành vi của một quan chức cấp dưới khi chào hỏi một người cao cấp hơn. “Dư luận đường phố Việt Nam” và đặc biệt là giới các nhà hoạt động từ lâu đã tỏ rõ tinh thần chống Trung Cộng. Họ có xu hướng coi Trung Quốc là mối đe dọa nghiêm trọng đối với chủ quyền của Việt Nam và là trở ngại cho sự cởi mở chính trị của đất nước. Trong một số cuộc khảo sát về quan điểm của dân chúng đối với Trung Quốc, được thực hiện bởi các tổ chức ngoại quốc như Trung Tâm Nghiên Cứu Pew và BBC, tỷ lệ người Việt Nam có quan điểm thuận lợi về Trung Quốc là 10% hoặc ít hơn. Nhưng đảng Cộng Sản Việt Nam dường như có quan điểm khác. Điều thú vị là khi ông Nguyễn Phú Trọng rời Việt Nam đến Trung Quốc vào ngày 30 tháng Mười, gần như toàn thể Bộ Chính Trị đã ra sân bay để chúc ông một chuyến đi thành công. Cả chủ tịch nước và thủ tướng đều tặng ông Trọng một bó hoa lớn để biểu thị sự ủng hộ của họ. Đối với giới lãnh đạo cộng sản của Việt Nam, mối quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc của Tập Cận Bình là một điều tốt./.