Việt Nam chỉ khống chế được sự lây lan chứ không thể dập được dịch Covid-19

(Tiếng Dân, RFA)
 
Việt Nam từng được xem là một trong các quốc gia thành công trong việc khống chế sự lây lan dịch Covid-19. Tuy nhiên đến nay có thể thấy, chiến dịch chống dịch ở Việt Nam hơn một năm qua bằng các phương pháp khoanh vùng, cách ly, truy vết… chỉ có thể làm chậm sự lây lan của virus, chứ không thể dập được dịch.
 
Theo thông tin từ đại diện của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) tại Việt Nam thì thủ phạm chính gây ra đợt bùng phát lây lan dịch Covid19 thứ tư ở Việt Nam là một biến thể thứ cấp của biến thể chủng corona virus phát hiện tại Ấn Độ, còn gọi là chủng Delta. Tiến sĩ Maria Van Kerkhove, Trưởng nhóm kỹ thuật của WHO về COVID-19, cho biết biến thể thứ cấp này được gọi tên là Kappa, có khả năng lây lanh nhanh chóng, dễ gây tử vong hơn.
 
Trong khi một năm qua, các nước trên thế giới tìm mọi cách để mua vaccine chống dịch, lãnh đạo CSVN quá tự tin với phương pháp chống dịch của mình, bất cần vaccine, để rồi bây giờ tụt xuống cuối bảng so với các nước láng giềng về chiến dịch chích ngừa cho dân.
 
Giới lãnh đạo CSVN nhận ra điều này muộn màng, nay họ tìm mọi cách để có vaccine, dù là vaccine do Trung Quốc chế tạo. Ngày 3/6, Bộ Y tế ban hành quyết định “phê duyệt có điều kiện” vaccine của Tập đoàn dược Sinopharm của TQ, cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19.
 
Trong tình hình số ca nhiễm Covid-19 trong cộng đồng ở VN vẫn tăng ở mức trên 100 mỗi ngày, vụ phê duyệt này mở ra thêm “lối thoát” cho tình hình VN đang rất “khát” vaccine. Nhưng về mặt chính trị, đó là sự khuất phục ngấm ngầm của lãnh đạo VN trước “bạn vàng”.
 
Trước đó, có chuyên gia quốc tế cảnh báo về thủ thuật “ngoại giao vaccine” của TQ: Tận dụng các bộ máy sản xuất quy mô lớn, TQ có thể cung cấp hàng chục triệu liều vaccine cho các nước nghèo, tranh thủ mở rộng ảnh hưởng chính trị.
 
Ngày 7/4, chính quyền Đài Loan cáo buộc TQ dùng “ngoại giao vaccine” để cô lập hòn đảo này. Người đứng đầu cơ quan ngoại giao Đài Loan, ông Joseph Wu cho biết: “Trung Quốc đang đẩy mạnh chính sách ngoại giao vắc xin ở nhiều nơi trên thế giới, nhất là khu vực Trung và Nam Mỹ… Bắc Kinh ra điều kiện rằng nếu chính phủ Paraguay sẵn sàng cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan, thì họ sẽ nhận được vài triệu liều vắc xin Covid-19 từ Trung Quốc”.
 
TQ còn sử dụng “ngoại giao vaccine” ở khu vực các nước Trung Á, một “cửa ngõ” quan trọng của chiến lược “Vành đai và Con đường” để tiến vào châu Âu. Trong cuộc họp vào ngày 13/5 tại Tây An, phía tây bắc tỉnh Thiểm Tây, Ngoại trưởng TQ Vương Nghị đề nghị tăng cường hợp tác khu vực về vaccine Covid-19 với các đối tác từ Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan và Uzbekistan.
 
Đi kèm với thỏa thuận về vaccine, các nước Trung Á này cũng phải thảo luận về việc xây dựng một “con đường lớn liên kết giữa Á-Âu”, tham gia phát triển các dự án cơ sở hạ tầng do TQ tài trợ, ủng hộ TQ trong vấn đề Tân Cương.
 
Trước đợt bùng phát dịch thứ 4, lãnh đạo VN vẫn tìm cách tránh vaccine TQ, chủ yếu tìm cách mua vaccine của Mỹ, châu Âu và Nga.
 
Tin từ giới ngoại giao Việt Nam cho biết, cho tới cuối tháng 5/2021, Việt Nam có nhận những lô hàng vaccine “hữu nghị” từ Bắc Kinh, nhưng đó là những hành động hoàn toàn mang tính “hữu nghị”, chứ Hà Nội không có ý định sử dụng các loại vaccine kém hiệu quả của Trung Quốc. Việt Nam thấy rất rõ hiệu quả kém của vaccine Trung Quốc, với nhiều ví dụ nhãn tiền. Các nước sử dụng vaccine Trung Quốc nhiều nhất là Chile, Các Tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE), Seychelles… hiện đang chứng kiến bùng phát dịch trở lại.
 
Mới nhất, một khảo sát ở Hungary cho thấy một nhóm đã chích ngừa vaccine Trung Quốc không có đủ kháng thể cần thiết để chống Covid-19. Hai nước Các Tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất và Bahrain dự tính sẽ chích mũi thứ ba cho những người dân đã chích hai mũi vaccine Trung Quốc. Các chuyên gia đề nghị, mũi thứ ba này sẽ là loại vaccine khác, không sử dụng vaccine Trung Quốc.
 
Nhưng hơn một tháng bùng phát dịch vừa qua, giới chức y tế VN vất vả lắm mới thấy chút hy vọng kiểm soát tình hình các ổ dịch phía Bắc, thì ổ dịch ở Sài Gòn đã nhanh chóng lan về các tỉnh miền Đông và miền Tây Nam Bộ, thậm chí tới cả Tây Nguyên. Chỉ riêng nhu cầu chích ngừa cho dân ở thủ phủ miền Nam, số lượng vaccine hiện tại không thể đáp ứng.
 
Trước vụ phê duyệt vaccine của Sinopharm, ngày 30/5, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Mỹ hỗ trợ tiếp cận nguồn cung vaccine Covid-19. Đến ngày 2/6, ông Phúc lại gửi thư đến Tổng thống Vladimir Putin, mong được ưu tiên tiếp cận vaccine Nga. Truyền thông nhà nước không nói rõ kết quả của hành động “ngửa tay xin vaccine” này ra sao, nhưng vụ phê duyệt khẩn cấp vaccine TQ cho thấy, kết quả không mấy khả quan của 2 lần “ngửa tay xin” trước đó.
 
Trước đợt bùng phát dịch thứ 4, VN luôn tuyên truyền về khả năng “tự lập, tự cường”, tự sản xuất vaccine. Đến khi có dịch bùng phát lại thì VN “ngửa tay xin vaccine” từ Mỹ. Đúng là Mỹ đang thừa vaccine và đã lên kế hoạch phân phối 80 triệu liều vaccine, nhưng cho các nước đang cần từ khắp nơi trên thế giới, không phải cho riêng VN.
 
Xin từ Mỹ không xong, VN chuyển sang xin vaccine từ Nga, từng là “anh cả” của “thành trì cộng sản”. Nhưng nước Nga vẫn chưa đủ vaccine chích ngừa cho dân của họ. Nguồn tin từ RFI cho biết, tính đến ngày 26/5, Nga mới chỉ tiêm chủng được 11% dân số, vẫn còn xa mục tiêu đạt được miễn dịch cộng đồng. Cho nên, ngay cả “anh cả” cũng chỉ có thể cười khách sáo trước “thằng em” đã từng đánh Mỹ cho Liên bang Soviet.
 
Xin Mỹ không được, xin Nga cũng không xong, trong số 3 siêu cường đứng đầu thế giới cả về “quyền lực cứng” và “quyền lực mềm”, VN chỉ còn con đường chấp nhận phê duyệt vaccine của TQ. Lãnh đạo CSVN cũng tính tới phản ứng của người dân chống TQ, nên đã thêm vào khái niệm “phê duyệt có điều kiện”, nhưng khi đàm phán ở thế “xin xỏ”, thì lấy đâu ra tư cách mà đặt điều kiện?
 
Trong cuộc họp sáng ngày 4 tháng 6, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam thừa nhận, bất chấp các nỗ lực “đi xin” khắp mọi nơi, vaccine về VN vẫn chưa nhiều. Phó Thủ tướng còn nói “nguyên nhân là do nguồn cung vaccine khan hiếm chứ không phải do VN thiếu kinh phí”. Nhưng vừa tuyên truyền VN không thiếu tiền mua vaccine xong, ông Đam lại vận động “người dân, cộng đồng doanh nghiệp đóng góp công sức, trí tuệ, kinh phí vào phòng, chống dịch nói chung, tiếp cận nguồn vaccine nói riêng”.
 
Nhưng lý do được Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường đưa ra để chạy tội cho tình hình thiếu vaccine ở Việt Nam, được dư luận cho là “đỉnh cao trí tuệ” nhất. Thứ trưởng Trương Quốc Cường nói rằng, “Do nước ta kiểm soát dịch bệnh tương đối tốt, nên có trường hợp cách đây vài hôm, khi vắc xin đang trên đường về VN thì họ lại điều sang Lào, Campuchia”.
 
Việc phân phối vắc xin covid-19 phải theo một quy trình logistics phức tạp, vì vắc xin covid 19 cần được bảo quản trong nhiệt độ lạnh nhất định. Chúng ta đang nói đến con số hàng chục triệu liều, nên tàu chở, kho bãi chứa, hệ thống phân phối, thậm chí tiêm ngày nào cũng đã được chuẩn bị từ lâu trước, có thể từ trước khi lô vaccine được sản xuất. Nên không thể nào có chuyện “nửa đường tàu quay đầu chuyển hướng”.
 
Blogger Mẹ Nấm còn cho biết “Trong tuần vừa qua, chỉ có Lào nhận 100.000 liều Pfizer từ chương trình COVAX thôi. Cả hai quốc gia Lào và Campuchia không có nhận vaccine AstraZeneca”.
 
“Việt Nam không đủ điều kiện để COVAX duyệt cấp vaccine Pfizer tại thời điểm họ trình hồ sơ. Nên tạm xem là không có chuyện hàng bị đảo chiều thay vì về Việt Nam lại về Lào hay Cambodia được. Riêng với vaccine AstraZeneca thì Ấn Độ vừa duyệt xuất cho Cambodia 1 triệu liều sớm hơn cho năm nay. Vậy hàng nào Việt Nam đợi mà bị đảo chiều?“
 
Nguy hiểm hơn, cách chạy tội của Thứ trưởng Trương Quốc Cường có thể khiến người dân hiểu lầm các nhà sản xuất, các chương trình phân phối như COVAX, trong khi họ đang hỗ trợ cho Việt Nam.
 
Việt Nam là nước có tỷ  lệ tiêm vắc-xin chống COVID-19 thấp nhất trong khối ASEAN. Việt Nam cũng nằm trong nhóm 30 quốc gia mà tỷ lệ dân số được tiêm vắc xin thấp nhất thế giới với chỉ khoảng 1% dân số được tiêm vaccine.