Nếu không cải thiện năng lực cạnh tranh, Việt Nam mãi vẫn là nền kinh tế "gia công" với một đàn gà công nghiệp - chỉ lớn lên mà không tăng trưởng về chất lượng và đẳng cấp, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhận định.
Hội thảo Tái xác định lợi thế cạnh tranh của Việt Nam thông qua tăng cường khả năng thích ứng trước các rủi ro vừa diễn ra sáng nay (6/12) tại Hà Nội. Nhìn nhận đây là thời điểm khó khăn nhất của Việt Nam nhưng hầu hết diễn giả cho rằng suy thoái như hiện nay chính là lúc để chúng ta "tỉnh ra nhiều" và nhìn nhận lại những lợi thế cạnh tranh sẵn có đã bị bỏ qua.
Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc cho rằng, những năm qua, Việt Nam quá mải phát triển nền kinh tế theo chiều rộng mà không phát triển được theo chiều sâu dù 10 năm trước đã nhận ra điều này. Ông Lộc nói: "Hy vọng cú sốc kinh tế lần này, với việc hàng loạt doanh nghiệp rút khỏi thị trường, hàng loạt dự án ngừng trệ đã thực sự chặn lại quán tính phát triển theo chiều rộng của nền kinh tế và sẽ mở một cơ hội, một sức ép buộc các doanh nghiệp phát triển với những lợi thế cạnh tranh mới".
Người có phát biểu thẳng thắn nhưng được những người tham dự đánh giá là đúng và trúng nhất là Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Đình Thiên. Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam cũng đồng quan điểm với Chủ tịch VCCI khi không ngần ngại gọi nền kinh tế sau 20 năm đổi mới vẫn chỉ là "nền kinh tế gia công".
Hơn thế nữa, ông Trần Đình Thiên đánh giá năng lực hội nhập của doanh nghiệp Việt Nam "có vấn đề" và đang lãng phí những lợi thế cạnh tranh sẵn có. "Không chuẩn bị cho hội nhập một cách tích cực nên khi hội nhập đến chúng ta không trở tay được. Ít nước có thể thu hút đầu tư nước ngoài nhiều như Việt Nam - thu hút mấy chục tỷ đôla - mà đẳng cấp vẫn không lên được. Điều này là một sự lãng phí lớn", chuyên gia này cho biết.
Theo vị chuyên gia này, tỷ trọng xuất khẩu của doanh nghiệp FDI ngày càng tăng lên còn doanh nghiệp trong nước thì giảm sút. Ông Thiên cho rằng, không nên nhìn vào lượng xuất khẩu mà hãy nhìn vào đẳng cấp xuất khẩu. "Ta đang nuôi doanh nghiệp giống như nuôi gà công nghiệp. Cơ hội phát triển nhiều nhưng doanh nghiệp chỉ lớn lên chứ không tăng chất cấp", ông Thiên lượng và đẳng ví von.
Báo cáo Năng lực cạnh tranh toàn cầu 2012 – 2013 vừa được Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) công bố, xếp Việt Nam ở vị trí thứ 75 trên tổng số 144 quốc gia và vùng lãnh thổ. Thấp hơn 10 bậc so với bảng xếp hạng năm ngoái, Việt Nam để Philippines vượt qua và trở thành nước đứng áp chót về năng lực cạnh tranh trong số 8 quốc gia ASEAN được lựa chọn khảo sát.
Nói thêm về kết quả này, ông Sushant Palakurthi Rao, Giám đốc phụ trách châu Á của WEF cho hay: "Báo cáo của WEF không đưa ra để dự báo kinh tế, nó cũng không phải một cái bình trong suốt để các bạn nhìn vào đó nói nền kinh tế của mình sẽ đi về đâu. Đây chỉ là cái để nhìn vào biết nền kinh tế của bạn đang hoạt động như thế nào, làm thế nào cải thiện từng lĩnh vực mà thôi".
